Алаудин Халидович Гьамидован — 80 йис

Адаз гьахълудаказ Дагъустандин милли журналистикадин агъсакъал лугьуз жеда. Лезги публицистикада девлетлу ирс тунвай и касди 1965-йисалай “Лезги газетдин” редакцияда кIвалахзава. И йисара адан къелемдикай халкьдин яшайишдикай, къанажагъдикай, медениятдикай, сиясатдикай, илимдикай, къанун-къайдадикай ва хейлин маса месэлайрикай кхьенвай вишералди макъалаяр, очеркар, репортажар, зарисовкаяр, фельетонар хкатна. Вичин уьмуьрдин чIехи пай багъри газетдиз бахшнавай тежрибалу пешекарди “Лезги газетдин” редакцияда зегьмет чIуг­вазвай йисара кьилин ирид редактордихъ (Имамудин Апаевахъ, Агьмед Агьмедовахъ, Зейдуллагь Мегьтиевахъ, Касбуба Азизхановахъ, Ибадуллагь Тагьировахъ, Агъариза Саидовахъ ва и цIарарин автордихъ)  галаз санал кIвалахна.

“…Вири редакторар зун патал чешне хьана. Зун жуваз журналистикадин сирер чириз куьмек гайи, сифте иниз атайла, газетдин жа­вабдар секретарь яз кIвалахиз хьайи Дагъустандин халкьдин шаир Шагь-Эмир Мурадовалай уьмуьрлух рази я. За  жуваз бажарагълу шаирар ва прозаикар тир Алирза Саидовахъ, Якьуб Яралиевахъ, Буба Гьажикъулиевахъ, Абдулбари Магьмудовахъ ва маса теснифдаррихъ галаз кIвалахдай бахт хьунал гьамиша шадвалзава”, — лагьа­най ада гьеле цIуд йис идалай вилик.

И йикъара вичин баркаллу 80 йисан юбилей къейдзавай ам Дагъустандин журналистрин алемда течир кас бажагьат ава. Ягь,  намус гьа­миша вине кьазвай, кеспидиз вафалу, хивевай везифайрив намуслувилелди эгечIзавай адахъ санал кIвалахзавай юлдашрин арада еке гьуьрмет ава. Ихтилат, гьуьрметлу кIелзавайди, 53 йисалай виниз  куь къуллугъда акъвазнавай  Алаудин  Халидович  Гьамидовакай  физва.

Сифте камар

Алаудин Халидовича рикIел хкизвайвал, гележегда вичикай журналист жедайдак ада са акьван умудар кутунвачир. Амма бажарагъ аламатдин затI я: адахъ инсандин кIвач ерли  хкIун тавур рагарайни жигъир кутадай къуват ава. Дагъларин къужахда экIя хьанвай ХпитIрин хуьре (Сулейман-Стальский район) чIехи жезвай жавандин алакьунри яваш-яваш чпикай хабар гуз эгечI­на. Гьеле мектебдин партадихъ галамай Алаудина газетрихъ галаз алакъа хуьз гатIунна. Кьасумхуьруьн “Колхоздин пайдах”, республикадин “Социализмдин пайдах” (гилан “Лезги газет”), “Дагъустандин комсомолец” газетрин чинрал вичин тIвар алаз акъатнавай макъалаяр акурла, яд гайила мадни фараш жедай набататди хьиз, гьевеслу жезвай гъве­чIи мухбирдин бажарагъдин сер­гья­тарни къвердавай гегьенш жезвай…

Хайи хуьре юкьван мектеб авачирвиляй, кIелун патал ам, хейлин вичин таяр-туьшер хьиз, са шумуд километрдин яргъа авай Хутаргърин хуьруьз финиз мажбур хьана. Алаудин Халидовича суьгьбетзавайвал, а йисар гзаф четинбур тир. Виринра дяведилай кьулухъ арадал атанвай гьаларал, пайгардикай хкатнавай карханайрал чан хкизвай, государстводи вилик эцигзавай планар вахтунда ацIу­рун патал кьуд пата кIвалах ргазвай. Гьамидоврин хизандиз лагьайтIа, генани агъур тир. Хизандин даях, уьмуьрдин вафалу юлдаш, веледрин къайгъудар буба Халидаз Ватандин ЧIехи дяведай элкъвена хайи ерийрал  хтун кьисмет хьанач. Адан тIвар гел галачиз квахьайбурун сиягьда гьатнавай. Амма викIегь ди­де веледриз дарвал къалур тийиз алахъна, абуруз кIелдай, уьмуьрдин гурарай винелди  хкаж жедай мумкинвал гана. Къунши хуьруьз мектебдиз физ-хквезвай Алаудина санай-масаниз почтарни тухузвай, агьа­лийрал кагъазар, газетар, журналар ахгакьарзавай. И кардини ам гележегда пешекар журналист яз битмиш хьуниз таъсирна…

ХпитIарви — Агъула

Кьисмет аламатдин затI я. Культпросветучилище акьал­тIар­на­вай жегьил пешекар Алаудин Гьамидов Агъул райондиз акъатна. Ина ам медениятдин хиле кIва­лахиз га­тIунна. Хци зигьин ва тарифдай кьа­тIунар авай адаз са куьруь вахтунда агъул чIални чир хьана. Квай тIул хкатдач лугьудайвал, вахтуналди “агъулви” хьанвай хпитIар­види районда лезги чIа­лал акъатзавай “Агъулрин колхозчи” газетдиз итиж ийизвай. Адахъ журналиствилин рекьяй алакьунар авайди кьатIай гьа чIа-вуз газетдин редактордин везифаяр тамамарзавай Къариб Зиядханова Гьамидоваз райондин газетда жавабдар секретардин къуллугъ теклифна. Гьа инлай Алаудин­ Халидовича журналистикадин хиле пешекарвилин сифте камар къачуна. “Агъулрин колхозчи” газетди ам яргъал ва гзаф итижлу сефердиз рекье туна.

Къейд ийин хьи, гьа и газетда кIвалах­за­вай йисара жегьил публицист ДГУ-дин филологиядин факультетдик экечIна ва заочнидаказ анаг акьалтIарна.

“Гатфарин савкьат”

1962-йисуз районар сад хъувуникди  Кьасумхуьрел районрин урта­х­ “Коммунизмдин гатфар” тIвар алай газет акъудиз гатIунна. Адан ре­­дак­тор Саид Алиметован теклифдалди Алаудин Гьамидова вичин жур­налиствилин рехъ ина давамар­на­.

Лагьана кIанда, райондин газетда зегьмет чIугвазвай алакьунар авай журналистдикай Дагъустандин меркезда  лезги интел­лиген­циядин векилризни хабар авай. 1965-йисуз Алаудин Халидовичан уьмуьрда гьич вилив хуьн тавур вакъиа кьиле фена: адаз республикадин “Коммунист” газетдин редакцияда кIвалах теклифна. Ингье а вахт чи ма­къаладин кьилин игитди гьикI рикIел хкиз­ватIа: “За Кьасумхуьрел кIвалахзавай. Гатфар тир. 1-апрель. Заз Махачкъаладай, “Ком­мунист газетдин” редакциядай Манучар Яралиев лугьудай касди зенг авуна. Ада заз, меркезда кIва­лахиз кIанзаватIа, энгел та­вуна,­ Ма­хачкъаладиз атана кIан­за­вайдакай хабар гана. И зенгини зак лувар кутуна. 1-ап­рель за­ра­фатрин югъ я кьван. Агакьнавай ха­бар гагь-гагь за шаклувиликни кутазвай… Эхир­ни­, хьайиди ана же­да лагьана, зун цIийи кукIу­шар муь­тIуьгъа­риз меркездиз рекье гьатна…”.

“Гатфарин савкьат” “Коммунист” газетдин редакцияда гайи подчитчиквилин къуллугъ тир. Ри­кIе чIехи къастар авай жегьил вичин везифайрив намуслувилелди эгечIзавай. Гьа и кар себеб яз, адан хиве мадни жавабдар везифаяр твазвай. Жуьреба-жуьре йисара Алаудин Халидовича багъри газетдин редакцияда литсотрудникдин, жавабдар секретардин, отделдин редактордин къуллугъар кьиле тухвана…

Алай йисуз ада  яшайишдин ва чарарин отделдин редактордин къуллугъ хейлин йисара “Лезги газетдин” редакцияда кIвалах­за­вай жегьил ва бажарагълу журналист, Алаудин Халидовичан сухтайрикай сад тир Рагнеда Рамалдановадив вахкана.

— Эхиримжи йисара, — къейдзава Алаудин­ Гьамидова, — республикадин милли газетрин редакцийра жегьил пешекаррин кьитвал ава. — Мажибар гъвечIибур тирвиляй чи мектебар акьалтIарзавай жаванри милли журналистикадиз артух итиж ийизвач. Амма им и хиле цIийи къуватар ерли авач лагьай чIал туш. Га­з­етдин ери хъсанарун, дережа хкажун патал вуна кар алакьдай, фасагьатдиз чIал чидай, яратмишдай пай ганвай жегьилар редакциядив агудна кIанда, — насигьатар гузва заз, жегьил редактордиз, журналистикадин сирерай кьил акъуднавай камаллу агъсакъалди.

Къейд ийин хьи, Алаудин Халидовича “Лезги газетда” кIвалахиз цIи 53 йис тамам хьанва. Редакциядин коллектив ам патал кьвед лагьай хизан хьиз я. 53 йис инсандин уьмуьрда тамам са девир я. Алаудин Халидо­вичалай и девир баркаллуди, девлетлуди, берекатлуди ийиз алакьна. Яргъал йисара медениятдин хиле гьакъисагъвилелди зегьмет чIугунай ам РФ-дин ва РД-дин культурадин ла­йихлу работник лагьай чIехи тIварариз, Гьажибег Гьажибегован тIварунихъ галай премия­диз, ДАССР-дин Верховный Советдин Прези­диумдин Гьуьрметдин грамотадиз ва гзаф кьадар маса наградайриз лайихлу хьанва­.

Алаудин Халидовича вичин уьмуьрдин юлдаш, хейлин йисара аялрин бахчада кIвалахай математикадин муаллим рагьметлу Бесханум Абдукеримовнадихъ галаз санал чешнелу, чIехи хизан арадал гъана. Гьамидоврин хизанда чIехи хьайи веледри, хтулри — духтурри, муаллимри, журналистри, программистри къе Дагъустанда, Россиядин жуьреба-жуьре шегьерра гьар жуьредин къуллугъар намуслувилелди кьилиз акъудзава.

Мегьамед Ибрагьимов, «Лезги газетдин» кьилин редактор