Къудратлу СССР чкIайдалай кьулухъ чи уьлкведа гзаф миллиордерар пайда хьана. Абурун арада чи бажарагълу, къанажагълу, мерд, кесиб халкьдикай хабар кьадай, гьи макъамда хьайитIани, эвердиз гьай тир викIегь хва Сулейман Керимовни хьунал чна шадвалзава, дамахзава. Ам неинки лезги, гьакI Дагъустандин вири халкьаризни сейли я. Адан тIвар Россиядин вири миллетри ва къецепатан уьлквейрин халкьарини гьуьрметдивди кьазва. Чи къанажагълу ва вафалу хци гьакI маса пачагьлугърани лап еке гьуьрмет ва авторитет къазанмишнава…
Дугъриданни, адан мердвиликай ва халкьдиз авунвай мергьяматлу крарикай кьилдин ктаб кхьиз жеда. Сулейман Керимован садакьайрив агакьдай маса кас чаз чидай тарихда мад авач. Гьич са девлетлудавайни адавай кьван садакьаяр гуз хьанач ва инлай кьулухъни адан мердвилив къведай кас жедатIа заз чидач. Вичин ери-бине Докъузпара райондин Къаракуьредай тир Сулейман Керимова мукьвара вичин уьмуьрдин 55-гатфар къаршиламишда. Къуй Сад Аллагьди адан вири мурадар вичин рикIиз гьикI кIанзаватIа, гьакI кьилиз акъудрай! Адахъ чандин сагъвал ва вичин хизанарни, багъриярни галаз хушбахт гележег хьурай! Амин!
Чи халкьдин къагьриман виниз тир дережайрив агакьун — им сифте нубатда адаз вичин камаллу ва баркаллу дидедини бубади ганвай чешнелу тербиядин гьунарлувал я. Сулейманан буба Керимов Абусаид Къаракуьреда 1926-йисуз дидедиз хьана. Ам Ватандин ЧIехи дяведин ветеранни я. Ада Москвадин юридический институт тарифлудаказ акьалтIарна. МВД-дин, юриспруденциядин ва финансринни экономикадин рекьерай жавабдар къуллугърал гьакъисагъвилелди кIвалахна. Ам писателни я, адан гъиликай 8 ктаб, гьа жергедай яз “История дагестанских лезгин” тIвар алай чIехи ктабни хкатнава.
Чи халкьдиз ва Ватандиз вафалу кьегьал хци мергьяматлу гьихьтин кIвалахар кьиле тухванатIа, абур гьикI давамарзаватIа, чаз куьрелди къалуриз кIанзава. Виридаз чизвайвал, эхиримжи са шумуд йисуз ада чи ва къунши районрин агьалийриз пулдин такьатар куьмек яз гузва. (Амма, гьайиф хьи, хуьрера чпел и кар ихтибарнавай “умудлу ксарин” гъиле гьатай пулар кесибрив агакьар тавуна, чпин тух тежедай нефсериз харжзавай дуьшуьшарни тIимил туш). ИкI, Сулеймана вичин хайи хуьруьн агьалийриз гьар са касдиз 20 агъзур манат пул гана, ихьтин куьмек ада муькуь вири хуьрерин хизанризни ганва. Къаракуьре хуьруьн агьалийрикай республикадилай къецез тухвана медицинадин рекьяй чарасуз куьмек гун патал агъур, четин гьалда авай азарлубурув лазим кьадар пулдин такьатар агакьарна. Сулеймана республикадин гзаф районрин агьалийриз куьмекар ганва. Алатай йисуз Докъузпара райондин вири хуьрерин агьалийриз, гьар са хизандиз кьилди садакьа яз гъуьруьнни шекердин шешелар (25 кг-дин), кIеви шекердин са шешел, 10 кг дуьгуь, 5 литрдин семечкадин чIем ва са еке пачка чай гана.
Докъузпара райондин Текийрин хуьруьн куьчейра къир цана. Дербент шегьерда кьилди еке больница эцигнава. Сулеймана дишегьлийрин — дидейрин къайгъуни чIугвазва, вири терефрихъай абуруз куьмекарни гузва.
Дагъдин лап кьакьан кукIушда авай ва гьуьлелай 4142 метрдин вине экIяй хьанвай Шалбуз дагъда авай Пир Сулейман бубадин сур алай чкадал кьван, четин шартIариз вири терефрихъай фикир гана, лап гьяркьуь машинрин рехъ туькIуьрна. А зурба дагъдин кукIушдиз электричестводин симер тухвана, кьуд пад экуь авуна. Ял ягъиз ва зияратдал къвезвай ксар патал къулай вири шартIар яратмишунни адан гьунарар я. ИкI, Шалбуз дагъ, Пир Сулейман бубадин сурун къваларив эцигнавай кьван имаратар акур кас тажуб хьана амукьда. Алай аямдин михьивилин вири шартIар фикирда кьуналди, лап еке мугьманхана — къвезвай мугьманри ял ядай вири жуьредин шартIар авай кIвалер, гилан аямдин еке зал ва капI-тIеат ийидай кIвалер, хуьрекар гьазурдай вири жуьредин алатар ва маса къулайвилер туькIуьрнава. Анал гъанвай булахдин тIям масад я…
Сир туш, са шумуд йис я Сулеймана гьаждал — Меккедиз ва Мединадиз физвай чи ватанэгьлийриз куьмекар гуз. Вичин харжидалди ада абуруз и пак чилер аквадай мумкинвал тешкилзава, яни аниз фин-хтун ва чкадални вири жуьредин къулайвилерикай ибарат тир шартIар тешкилун патал вичин жибиндай пул чара ийизва.
Чи баркаллу хци спортдизни еке фикир гузва. ИкI, са шумуд йисуз чи республикадин футболдин “Анжи” командадиз ада пулдин еке куьмекар гайидини рикIел хкун кутугнава. Ада Дагъустандин команда сад лагьай лигадиз хкажун, кIвенкIвечи чка кьун патал еке чалишмишвилер авунай.
Чавай Сулейман Абусаидовича ийизвай кьван мергьяматлувилин вири серенжемрин сан-гьисаб къалуриз жедач, им тамамвилелди кьилиз акъудиз жедай карни туш. Чи вилик абур вири къалурунин везифани акъвазнавач. Амма са кар ашкара я: Сулейман Керимов — чи халкьдин дамахни я, даяхни.
Эхирдайни заз халкьдин тIалабун раиж ийиз кIанзава: амни Сулейман Керимоваз гьуьрмет авунин лишан яз, сифте нубатда, адаз хайи районда памятник эцигунихъ (и кар за Докъузпара райондин администрациядивай тIалабзава) галаз алакъалуди я. Ахпани Дагъустандин кьил Сергей Меликовавай ва Гьукуматдивай Дагъларин уьлкведин мерд хциз Махачкъалада (са лайихлу чкадал) памятник эцигун тIалабиз кIанзава. С.Керимован агалкьунрикай ва адан лайихлу крарикай Россиядин Президентдизни лап фадлай хъсандиз хабар ава. Гьаниз килигна, Дагъустандин халкьдин тIалабун яз, Сулейманаз Москвадани памятник эцигун ва Россиядин Федерациядин Игитвилин тIвар гунни хъсан кар жедай. Бес вичелай алакьдай кьван вири куьмекар гузвай кас Ватандин Игит тушни?!
Азедин Мимерзаев,
Къалажухрин хуьр
