И йикъара чна Дербент райондин администрациядин АПК-дин управленидин начальник Юсиф Муслимович Герейхановахъ галаз муниципалитетда агропромышленый комплекс вилик финикай, и рекье арадал атанвай нетижайрикай ихтилатарна.

— Дербент район экономикадин хиляй вилик фин, зегьметчийрин гьал хъсан хьун агропромышленный комплекс вилик финилай аслу я, — къейдна Ю.Герейханова. — Алай йисуз райондин АПК-дин къуллугъчийри агалкьунралди кIвалахзава. Райондин хуьруьн майишатдин кьилин хел уьзуьмчивал я. Гьавиляй ам вилик тухуниз кьетIен фикирни гузва­. Гатфариз Махач Ата­ев кьиле авай Н.Алиеван тIварунихъ галай АО-ди — 125, Азад Гьажиев кьиле авай “Татляр агрофирма” МУП-ди — 45, Альберт Давудов кьиле авай “ЮГ-Агро” ООО-ди — 10 ва Заур Тажибов кьиле авай “Дербент-АГРО” ООО-ди 125 гектарда цIийи ципицI­лухар кутунва. Санлай къачурла, районда ципицI­рин майданри 8328 гектар тешкилза­ва. Абурукай 7509 гектарда цанвайбуру бегьер гузва. Гьелелиг 324 гектардай 3496 тонн фад жедай ципи­цIар кIватIнава. Им са гектардай юкьван гьисабдалди 108 центнер кIватI хъувуна лагьай чIал я. Алатай йиса­рив гекъигайла, и рекъем хейлин гзаф хьанва. Алай йисуз райондин ци­пицIчийри 75 агъзур тонн ракъинин кагьрабаяр кIватI­да лагьана гаф ганва.

Ю.Герейханова хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилзавай са шумуд карханадин кIвалахдикай ге­гьеншдиз суьгьбетна. — За винидихъ тIвар кьур “Дербент Агро” ООО-ди 125 гектарда яру ва лацу вад жуьредин (шардоне, саперави, каберне, каберне-совиньон ва мерло) ципи­цIар цанва.Уьзуьмрин чубукар ада Сербиядай гъана. Ци­пицI­­лухар гьуьлелай 245 метрдин ви­не ава. Абур кутадайла, алай аямдин технологийрин мумкин­вилерикай менфят къачунва. Ци­пицI­рин чубукрин гьал хъсанзава. СтIал­-стIал яд гун патал 22 агъзур куб.м яд гьакь­дай цин гьам­бархана эцигнава.

Зейдуллагь Арабханов кьиле авай “ДКК-СТ” ООО ципицIрин бегьер кIватI хъийизвай чIехи карханайрикай сад я. Ина ципицIлухри 587 гектар чилер кьунва. Абурукай б­егьер 522 гектарди гузва. Алай йисуз и карханади Жимикентдин мулкара 18 гектарда цIийи ципицI­лухар кутунва. Къенин юкъуз ина са гектардай кIватIзавай ципицIрин бе­гьер 150-160 центнердив агакьзава.

“Татляр” агрохолдинг районда виридалайни чIехи майишатрикай сад я. Адан регьбер Яхья Гьажиев неинки Дагъустанда, гьакI къецепатани машгьур ципицIчи ва хъсан тешкилатчи я. Агрохолдингда 1,6 агъзур гектар чил ципицIри кьунва. Абурукай 900 гектарди бе­гьер­ гузва. Ина чпин къуватралди тежрибадин участокра ципицIрин “Агъадаи”, “Ркацители”, “Молдова”, “Августин” сортарин тегьенграл ахтармишунар кьиле тухузва. Гьар са гектардин бегьерлувал саки 400 центнердив агакьзава.

Винидихъ тIварар кьур вири карханайри зегьмет тешкилунин карда цIийи ва кIвенкIвечи къайдайрикай менфят къачузва.

Салан майваяр гьасилунай, багъманчивал вилик тухунай Дербент район республикада гьамиша кIвенкIвечи жергейра ава. Алай йисузни гьакI я. Ю.Герейханован гафаралди, и кIвалахни аквадай гьалда вилик финиз инвестицийри куьмек гузва.

Кьилди къачуртIа, Гьажиев Абдусамад кьиле авай “Анжелина” ООО-ди 4 гектарда чуьхверрин ва 36 гектарда ичерин виниз тир бегьер гудай багълар кутунва. Абдулгьамидов Тигран кьиле авай “Рукель” ООО-ди 8 гектарда — хутарин, 12 — хур­­мадин, 10 — пIинийрин, 2 — анаррин­ ва 20 — бадамдин (миндаль) багъ­лар кутунва. Гьелбетда, чпин харжийрихъ ихьтин кIвалахрик кьил кутвазвайбуруз государстводини куьмек гузва. Емишрин, ципицIрин багълар кутунин рекье харжнавай гьар са манатдай абурув 50 кепек вахкузва.

— Райондин хуьруьн майишатдин агрофирмайра зегьмет чIуг­ваз­вай лежберри, хсуси майишатрин иесийри, йисан сифте кьилелай га­тIунна, шегьерэгьлийрин суфраяр ви­тами­нар квай салан майвайралди таъминарзава, — давамарзава суьгь­бет Ю.Герейханова. — Кьилди къа­чуртIа, абуру келемар — 1945, аф­нияр — 430, помидорар — 1160, сер­кер — 710, редискаяр — 400, чи­чIе­­кар — 85 гектарда цана. Гьеле ви­ри культураяр кIватIна куьтягьнавач. Къенин йикъалди кIватIнавай майвайрин кьадар 201785 тонндив агакьнава. Им юкьван гьисабдалди гьар са гектардай 467 центнер жезва.­

Зулун техилар, гьажикIаяр ва, гат­­фариз цана, гатуз вахчудай къуьл­, санлай къачурла, 3922 гек­тар­да цанва. Къенин йикъалди хуьруьн майишатдин зегьметчийри 2071 гектардай — 4544 тонн зулун техил ва 15 гектардай къуьл кIватI хъувунва­.

Гъилевай йисуз картуфрин бегьерни тарифдайди хьана. 201 гектардай 5226 тонн картуфар кIватI хъувуна. Мал-къара патал 12150 тонн векьер, 1072 тонн самар гьазурнава.

Майвачивал Нуьгдида, Белиж хуьре, Музаимда ва са жерге маса хуь­рера хъсандиз вилик фенва, — къейдзава Ю.Герейханова. — Нуьгдида лагьайтIа, йиса кьвед-пуд бегьер кIватIзава. Са гектардин юкьван бегьерлувал 540-670 центнердив агакьзава. Инал заз “Музаим” КФХ-дин регьберар тир Абакаров Аледдинан ва Халилбегов Зиядханан тIва­рар кьаз кIанзава. Ихьтин инсанар районда гзаф ава. Абурун зегьметди, агалкьунри райондин экономика вилик тухузва. Галатун тийижиз, гьакъи­сагъ­вилелди зегьмет чIугвазвай ихьтин лежберриз, арендаторриз ва масабуруз за сагърай лугьузва.

Къагьриман  Ибрагьимов