“Пенсионер рагьметдиз фейила, багърийриз адан кьве вацран пенсия, гьакI эхиримжи вацран алава пул къачудай ихтияр авани?” И суал Россиядин Пенсийрин Фондунин­ Да­­гъустанда авай Управленидиз “тади хабаррин линиядиз”  (те­лефондин нумра: 8-800-200-17-01) зенг авур чIавуз респуб­ликадин агьалийри виридалайни гзаф гузвайбурукай сад я.

Дагъустандин Пенсийрин фондунай хабар гана хьи, и малумат гьакъикъатдихъ галаз кьунвайди туш.  Законодательствода, пенсионер рагьметдиз фейила, багърийриз (ирссагьибриз) адан кьве вацран пенсия къачун къалурнавач.

— Гьа са вахтунда, гьакъикъатдани, рагьметлудан хизандиз пенсионердиз гун патал къалурнавай (начисленные), ам­ма  ада  къачун тавунвай пенсиядин пулар къачу­дай ихтияр ава. Адет яз, им гъиле авай вацран, бязи вахтара лагьайтIа, мисал яз, ам больницада аваз, са шумуд вацран пенсия къа­чунвачир дуьшуьшар жеда, — гъавурдик кутазва ведомстводи.

Рагьметдиз фенвай пенсионердин пенсия 6 варз алатдалди къачун герек я. И вахт алатайла, ирссагьибривай пенсия Гражданвилин кодексдал асаслу яз къачуз жеда. Эгер ихьтинбур са шумуд кас аватIа, авай кьадар пул абурун арада виридаз сад хьиз пайда.

Таганвай пулар вахчун патал пенсийрин фондуниз ва я банкдиз фин лазим я.

СНИЛС-диз талукь яз

“Алай вахтунда Вирироссияда, гьа гьисабдай яз,  ­Да­гъустандани, чеб Пенсийрин фондунай я лугьуз, СНИЛС-дин (страховой номер индивидуального лицевого счёта) къалурун тIалабзавай лутуяр пайда хьанва, — хабар гузва Дагъустандин Пенсийрин фондунин пресс-къуллугъди. Идахъ галаз алакъалу яз, агьалийриз мукъаятвал квадар тавуниз эвер гузва. Идалайни гъейри, мумкин тир угърийрин шак физвай делилрикай тади гьалда къанун-къайда хуьдай органриз хабар гун тIалабзава.

“ОПФР-дин Дагъустанда авай Управленидин “тади хабаррин линиядиз” агьалийрилай, кIвалериз къвез, чеб Дагъустандин Пенсийрин фондунин къуллугъчияр я, цIийи кьилелай са гьихьтин ятIани документар туьхкIуьрун лазим тирди лугьуналди, СНИЛС ва я адан делилар гун тIа­­лабзава”, -кхьенва малуматда.

— ОПФР-дин Дагъустанда авай Управленидин пресс-къуллугъди тIвар кьунвай ведомстводин къуллугъчияр кIвалериз фена, анра государстводин къуллугъар кьиле тухузвач. Куьчейра бязи суалриз жавабар (опрос) гун тIалабзавач,  телефонрай гьихьтин ятIани делилар ва банкдин картайрин реквизитар хабар кьазвач ва квез садлагьана атанвай са гьихьтин ятIани пуларикай малумат гузвач. Мадни, социальный сетра ва маса чкайра чи къуллугъчийри ихьтин кIвалах кьиле тухузвайди туш. Агьалияр, гьамиша хьиз, анжах и кар патал чара авунвай чкайра (клиентские службы) ва МФЦ-ра кьабулзава, — алава хъийизва ведомстводин пресс-къуллугъди.

5 йис амаз менфят къачуз жеда

Малум тирвал, алай йисалай Россияда пенсиядиз экъечI­дай яшар хкажунихъ галаз алакъалу яз, элячIунин (пе­ре­ход­ный) вахт кардик акатда. И серенжем векъидаказ­ кьиле тефин патал сифтегьан са шумуд йисуз пенсия­диз экъечIдай вахт анжах зур йисан хкажда. Ида агьалийриз жуьреба-жуьре кьезилвилер ва яшайишдин рекьяй­ куьмек­ хуьдай мумкин­вал гуда. Мисал яз, къенин юкъуз пенсиядин­ яшара авайбуруз къалурнавай эменнидин ва чилин налогрикай менфят къачуз жеда. Идалайни гъейри, гьар йисуз кьиле тухудай дис­пансеризациядихъ ва кIвалах­дихъ галаз­ алакъалу тир цIийи жуьредин кьезилвилерни кардик кутада.­

ИкI, диспансеризациядай кьезилвилерин ва бейкарвиляй гузвай пособидин кьадар артухарунин ихтиярар агьалийривай пенсиядиз экъечIдай цIийи вахт алукьдалди 5 йис вилик кумаз, элячIунин положенияр фикирда кьуна, менфят къачуз жеда. Мисал яз, 2024-йисуз, пенсиядиз экъечIдай вахт 3 йисан артух хьайила (яни 58  ва 63 йисара аваз), пенсиядиз экъечIдалди авай кьезилвилерикай 53 йис тамам хьанвай дишегьлийривайни 56 йис тамам хьанвай итимривай менфят къачуз жеда.

Пенсия тайинардайла, гьа са вахтунда тайин тир яшарив агакьун ва махсус стаж аваз хьун гьисаба кьазвайлани, вад йисан вахтунихъ и дуьшуьшрани важиблувал ава. Им, сифте нубатда, хаталу ва залан пешейрин (1 ва 2-нумрайрин сиягьдик акатзавай) сагьибриз — вахтунилай вилик пенсиядиз­ экъечIдай ихтияр авай ксариз — талукь я. Пенсиядиз экъечI­далди амай вахт алукьуни ва идахъ галаз алакъалу яз кьезилвилер къачунин ихтияррикай менфят къачудай мумкивални ихьтин дуьшуьшра 5 йис амаз арадал къведа. Мисал яз, шегьердин общественный транспортдин шоферар, лазим тир махсус стаж авайла (дишегьлияр патал — 15, итимар патал 20 йис), пенсиядиз 50 (дишегьлияр) ва 55 йисан (итимар) яшара аваз экъечI­зава. Им абур патал пенсиядиз экъечI­далди амай вахт 45 (дишегьлияр патал) ва 50 (итимар патал) йисар тамам хьайила алукьда лагьай чIал я.

Гьазурайди — Рагнеда Рамалданова