Сулейманан багъдин билбил
Абдурагьман Межидов… Чи халкьдин алай аямдин эдебиятдинни медениятдин къанажагъда ада вичин чка алатай асирдин 70-йисарилай тайинариз хьана. Адан эсерар республикадин “Коммунист” (гила “Лезги газет”) газетда, “Самур” ва “Дагъустандин дишегьли” журналра, районрин (Ахцегь, Мегьарамдхуьруьн, СтIал Сулейманан, Кьурагь, Хив) газетра чапзавай. Хейлин эсерар а вахтара чапдай акъатай уртах кIватIалра (“Куьредин ярар”, “Къизилгуьлрин кIунчI”, “Чирагъ” ва масабур) гьатна. Кьилдин ктабар лап геж акъудна, чав адан “Вафалувал” (2002), “Адалат” (2004) тIварар алай шиирринни поэмайрин ктабар гума.
ИкI вучиз хьана? — суал гун мумкин я. За кьатIузвайвал, кар анал ала хьи, Абдурагьман Гьамидовича вич асул гьисабдай педагог, хуьруьн школадин муаллим, тербиячи, насигьатчи, суьгьбетчи яз гьиссзавай. Акатай межлисда, хур экъисиз, вич къалурун адаз бажагьат хас хьана. Заз ам гьеле жув ученик тирла, 1962-йисуз, санал Дагъустандин жегьил писателрин совещанида иштиракай йикъалай чидай. Адалай кьулухъ чна генани хейлин мярекатра санал иштиракна. Абдурагьман Гьамидовича, адет яз, гаф вичелай жегьилбуруз гудай.
Амма манияр лугьунал гьалтайла, адав къведайди а вахтарин жегьил яратмишдайбурун арада бажагьат авай. Гьич тахьайтIа, за гьисснач а кар. Чуьнгуьр хурал хкажна, кьве вилни акьална, вичин чIалариз туькIуьрнавай манияр тамамардайла, адан чинилай накъвадин стIалар авахьдай. Им сидкьидин михьивилин лишан тир. Адан сес чи дагъларани дерейра михьи гьамга хьиз къекъведай, яб гузвайбурув лезги авазрал гьейранвалдай гьиссер агакьдай…
Белки, гьа ихьтин себебралдини ада вич кьетIен бажарагъдин шаир яз кьазвачир жеди. Амма вичин са шиирда ада вич “Сулейманан багъдин билбил” тирди къейднава.
Сулейманан багъдин билбилар Куьреда тIимил туш. Амма Абдурагьмана вич гзаф агъайна ва гьакьван сабурлу билбил яз гьиссзавай. Ам СтIал Сулейманан райондин Сардархуьре дидедиз хьана (1932-йис), гьана вири рекьерай кIвачелни акьалтна. Юкьван школа акьалтIарна, ада Дербентда педучилище, заочнидаказ ДГУ-дин филологиядин факультет акьалтIарна. Вири йисара (алатай асирдин 1960-йисалай инихъ) хуьре муаллимвална. Са тIимил вахтунда Кьасумхуьрел суддин секретарвилени кIвалахна. Вири йисара шиирарни кхьизвай, акъатзавай гьар са цIийи затIуниз къиметар гузвай, хуьре, районда жезвай цIийивилер газетрани журналра раижзавай…
Аламатдин инсан тир Абдурагьман муаллим. Адан кIвал Сардархуьруьн вини кьиле, Хив райондин Кашанхуьруьн ва ЦIинитIрин дерейрихъ еримишзавай рекьерин хивел ала. Са тIимил яргъа хьиз ина рекьевайбуру ял ядай, машинар вилив хуьдай кьурни эцигнава. Амма машинрикай хкатай, я тахьайтIа, са гьикI ятIа рекье эглеш хьайидазни, за кьатIайвал, рикI михьи вири лезгийриз Абдурагьман Гьамидовичан кIваликай илифдай хванахвадин кIвални, ял ядай мугьманханани, рикI аладардай сейрангагьни (цуькверин багъ) жезвай. “Сулейманан багъдин билбил” авай кIвал датIана мугьман илифнавай, шадвилин сагълугъар лугьузвай, манийри лув гузвай чка тахьана, масакIа жедайни!
Гьа и шартIари шаирдин рикIе цIийи-цIийи чIаларни рахурзавай. Адан кIвале заз чидай чIехи шаиррикай ва гьикаятчийрикай Ахцегьай — Къияс Межидов ва Касбуба Азизханов, Миграгъай — Къурбан Акимов ва Жамидин, Кьурагьай — Шамсудин Исаев, Мегьарамдхуьряй — Къадир Рамазанов ва Фахрудин Насрединов, Кьасумхуьрелай — Сажидин, Шагьабудин, Абидин ва гзаф масабур хьайиди тайин я. И цIарарин авторди, гагь-гагь Кьурагьай хкведайлани, рехъ гьанихъ — Сардархуьруьхъ элкъуьрдай. ГьикI хьи, ана еке шаир, муаллим ва манидар яшамиш жезвай.
А кIвале, лекьрен мука цIакул жедайди хьиз, мадни чIехи шаир ва гьикаятчи, лайихлу юрист ва литература ахтармишзавай алим Абил Абдурагьманович Межидов (Сардар Абил) чIехи хьана. Алай вахтунда ада лезги писателрин Союздиз регьбервалзава, яни хъсан бубадин рехъ лайихлу хци давамарзава.
И йикъара Абдурагьман Гьамидович Межидован 90 йисан юбилей жезва. Ам неинки са сардархуьруьнвийриз, гьакI СтIал Сулейманан райондин яратмишдай ва педагогвилин интеллигенциядин векилриз, Абдурагьман муаллим чидай вирибур патал санал кIватI жедай ва лайихлудаказ кьиле тухудай вакъиа я. Заз чиз, гьа тегьерда женни ийида.
Вакъиадин сагьибриз чна юбилей рикIин сидкьидай тебрикзава. Абдурагьман Гьамидович чахъ галамачиз хейлин йисар алатнава. Амма адан ирс чав гума. Гьавиляй чна ам датIана чи арада аваз гьиссзава. ИкI жеда лезги чIал, мектеб, эдебият, меденият амай кьван гагьда…
Мердали Жалилов
