Гафарин алемдай

Гафарикай ийизвай веревирдериз талукь рубрика давамаруналди, и сеферда заз лезги эдебиятдиз “Самур” роман гъуналди машгьур хьайи Абдуллагь Искендерован и эсерда дуьшуьш хьайи бязи гафарикай рахаз кIанзава. Кьилди къачуртIа, динма-диндирма, дуванхана, дуванбег, шулугъкар, декIенекIар  гафарикай.

Динма-диндирма гафунихъ “садлагьана”, “хабарсуз”, “къапа-къап” мана ава. А.Искендерован эсерда гьалтай и гаф заз, М.Бабаханован гафаргандилай гъейри, масанрай жагъанач, гьа жергедай яз — орфографиядин гафаргандайни.

“Агьмед къаравулдихъ агакьзавайла, катзавайдан виликай Кьурагьрин дестедин командир акъат­на, динма-диндирма маузер акъудна, ам яна». (“Самур” роман).

Судья, суд гафарин чкадални писателди дуванбег, дуванхана ишлемишнава: “Абурун арзадиз ­чкадал килигун патал иниз къе округдин дуванбег къазини галаз атана”. “Гьуррадин ван ацалтна, гьар патахъай дуванханайрин гьаятдиз цIийи-цIийи партизанар  къвезвай”. Ибурни малум гафар я, амма, вучиз ятIани, кхьинра кьериз-цIаруз ишлемишзава.

Гафарганрани, рахунрани малум тир шулугъчи гаф аватIани, писателди “-кар” суффиксдин куьмекдалди туькIуьрнавай шулугъкар гафуникай менфят къачунва: “Адаз чидай эвелан надинж шулугъкар Муса амачир”.

Са шакни алачиз, ихьтин “жуьреба-жуьревилери” чIалан девлет артухарзава, гьа са вахтунда им гафар­ арадал гъунин мумкинвилер гегьенш тирдан ша­гьидвалзавай делилни я. “Шулугъкар” кхьиналди, лугьуналди, гъавурда такьадай кас жедани? Ваъ, гьел­бетда.

А.Искендерован “Самур” эсерда зал манадай тамамдиз кьил акъудиз тахьай “декIенекIар” гафни гьалтна (гзафвилин кьадарда). Мумкин яз гьисабиз жеда, им кьилдин нугъатра малум гаф я. Ам вуч гаф ятIа чи­дайбур аватIа, адакай кхьена, редакциядиз ракъурун тIалабзава.

К.Ферзалиев