1945-йисан 9-Майдилай инихъ йисар гьикьван алатайтIани, баркаллу Яру Армиядин, чIехи советрин халкьдин, Ватан хвейи къагьриман рухвайринни рушарин кьегьалвилер, гьунарлувилер садрани рикIелай алатдач. Пехъи душманди чи азад уьлкведал вагьшивилелди вегьейла, халкьдин ватанпересвилин руьгь, фашизм дарбадагъ авунин къаст  акьван зурбади тир хьи, санлай тамам хизанар фронтдиз фейи дуьшуьшарни тIимил туш.

ИкI, Ахцегь райондин Кьакарин хуьряй стхаяр тир  Исмаил, Тажудин, Шагьбас, Нагъи, Неби, Нурудин Исмаиловри, абурун ими Абасан хва Зейнудина, вахан хва Бейдуллагьа  къизгъин женгера  иштиракайди, душмандиз ягъунар кьурди малум я. Тажудин, Шагьабас, Неби ва Нагъи лагьай­тIа, Берлинда  чеб чпел гьалтна, шадвилин гьиссер цавун аршдив агакьнай. И кардикай дяведилай гуьгъуьниз “Известия” газетдиз гегьенш ма­къа­ла акъатнай. Исмаиловрикай чи газетда кхьинар тIимил авунвач. Анжах Бейдуллагьакай  малуматар авачирвиляй  къенин суьгьбет гьадакай я. Адакай чав  делилар  тарихчи алим, гьуьрметлу Жамидин Абасович Исмаилова  агакьарна.

Азизагъа бубадинни  Гьуьруьмуз дидедин веледрикай  чIехиди  руш Зулейха тир. Адан чIехи гада Бейдуллагьа, педучилище акьалтIарна, хуьре муаллим яз кIвалахзавай. Дяве башламиш хьайила, адазни  военкоматдай  повестка атана. Муьжуьд лагьай кас хьана ам  са кIваляй фронтдиз фейи. Бейдуллагь  Белорусский фронтдиз акъатна. Ам авай батальон  тамун къерехда  акъвазарнавай. И тама  немсерин есирвиляй катнавай чи аскерар, партизанар, гьакIни патарив гвай хуьрерин хейлин агьалияр авай. Батальондин вилик  абур душмандикай хуьнин везифа эцигнавай.

Фашистри Белоруссиядин 628 хуьр, цIаяр яна,  канвай, инсанриз  еке зулумар, къастар ийизвай. Там михьун патал фашистри гзаф къуватар желбнавай. Чи батальон терг авун патал немсери гзаф къуватар — танкар, самолетар, тупар… ишлемишзавай

Къуватар барабарсузбур тир. Чи аскерривни партизанрив анжах винтовкаяр гвай, абурни  — виридав ваъ. Са кас телеф хьайила, адан винтовка муькуьдав вугузвай. Ина телефвилер гзаф хьана. Ийир-тийир квахьна, сагъдиз амукьай 4 кас  (абурук Бейдуллагьни квай)  чи партизанрин  патав катзавай. Немсер  хъсан техника, пе­хъи кицIер гваз тамуз гьахьна.  Абуру  4 касни есирвиле кьуна ва, чилин кIа­ник квай са заводда кIвалахиз, Германиядиз тухвана. Са кьве вацралай абур Голландиядиз акъудна ва къванцин агъур кIвалахар авуниз мажбурна. Чибур есирвиляй америкавийри  акъудна ва РагъакIи­дай патан уьлквейриз хъфидай ихтияр гана.

— Зунни са кьурагьви эхирни  са гьар-гьал Ленинграддиз ахкъатна, — суьгьбетдай Бейдуллагьа. — Анай чинеба  Белиждиз хквез хьана. Гишила, мекьила, зайиф хьанвай чун  Белижда авай Меликалидин  мугьманханадиз фена. Касди чаз тIуьн-затI гана, чим акъудна. Ахпа ада зун  са фургъунда акьадарна.  Винел  векьер вегьена, дагъларихъ рекье хтуна. Кьурагьви  гьа мугьманханада амай.Заз мад ам ахкунач, алакъа квахьна. Зун, муаллимвилин кIвалах давамариз, хуьруьн мектебдиз хъфена. Классда тарс тухузвай вахтунда  КГБ-дай са итим атана, зун кьуна. Тухвана Махачкъаладиз.  Суд авуна, 8 йис кар атIана.  Гена вахтундилай вилик азад хъувуна. Хтана хуьруьз, жуван кеспидив эгечI хъувуна. Кьилел атай кьван мусибатар, акур кьван азабар…

Стхайри, хци  душмандихъ галаз женг чIугвазвайла, Зулейхадизни фронтдиз физ кIан хьанай лугьуда. Ам ВКП(б)-дин член тир. Амма диде Гьуьруьмуза “Душман кьегьал рухвайри дарбадагъзава. Яшлу хьанвай зазни  куьмек кIандачни бес?” лагьаналдай.  Гьуьруьмуз дидеди,  Исмаил, Тажидин, Шагьбас, Нагъи, Неби, Нурудин, Зейнудин, Бейдуллагь залум дяведай саламатдиз хтурай лугьуз,  гьар кпIу­нал  Аллагь-Таалладиз ялвар ийидалдай. Баркаллу дидедин ялвар Худадив гена агакьна — 8 кьегьални, кьисметар, кьилел атай агьвалатар гьар жуьрединбур хьанатIани, сагъ-саламатдиз хтунни авуна.

Къейдзавайвал, баркаллу кьакавийри фронтрай  21 орден, 40 медаль  хканай. Чпел лагьайтIа, 14 хер хьана. Беденрик ра­кьун 50 кIус кумай. Кьуд сеферда контузия хьана­.

Ватан  хвейи кьегьалрин  крар, тIварар  чи  рикIера эбеди  я.

Ш.Шихмурадов