Тапшурмишнава

Россиядин Президент В.Путина ватандашар герек тир кьадарда дарманралди таъминарунин гьакъиндай малумарна. Идакай ТАСС-ди хабар гузва.

“Яшамиш жезвай чкадилай аслу тушиз, инсанриз герек тир куьмек гун лазим я”, — лагьана В.Путина.

Адан гафарай, дарманралди таъминарун патал федеральный бюджетдай гьар йисуз 380 миллиард манатдив агакьна пул чара ийизва. Сифте нубатда и такьатар метлебдив кьурвал ишлемишзаватlа чир хьун лазим я. “И харжийри инсанар чпин такьатрихъ дарманар къачуниз мажбуруникай азадзавани, ийизвачни, гьа месэладиз фикир гана кlанда”, — алава хъувуна ада.

Африкадай ахкъудда

Россиядинни Китайдин терефрихъай къурхулувал себеб яз, США-диз Африкада авай вичин военный контингент масаниз хутахиз кlанзава. Идакай BBC News чешмеди малумарзава.

Америкадин оборонадин министерстводи малумарайвал, терроризмдиз акси подразделенийрин 700-дав агакьна аскерар мукьвал йисара маса чкадиз ахкъуда. Гьа са вахтунда къейдзавайвал, Сомали, Джибути хьтин уьлквейра США-ди терроризмдиз акси яз тухузвай женгер зайиф жедач. Пентагондин чешмедай малум жезвайвал, чкаяр дегишарун пуд йисан къене кьиле фида. Чешмедин делилралди, алай вахтунда Африкадин уьлквейра Америкадин 7200 аскер кьван ава.

Америкадин президентдин милли хатасузвилин цlийи стратегия патал кьилин къурхулувал Москвадихъни Пекиндихъ галаз алакъалу ийизва. Цlийи стратегия 2017-йисуз малумарнай. Алатай июлдин вацра раижай делилралди, Америкадин агьалийрикай пудай са паюниз Россия чпин уьлкведин душман яз аквазва. Санлай къачурла, хабарар кьурбурун 38 процентди Москва Вашингтондин душман яз гьисабна.

Мумкинвилер авач

Азов гьуьлел Украинадин военный база эцигунин гьакъиндай авур ихтилатар уьлкведин мумкинвилерихъ галаз кьазвач. “Новости” РИА-ди хабар гузвай­вал, идан гьакъиндай “Прямой” телеканалдиз Украинадин вахтуналди яз кьунвай мулкарин месэлайрин рекьяй министр Георгий Тукади лагьана.

Адан гафарай, Азовдин акваторияда военный жигьетдай гьалар мягькемарун ва Россиядин флотдиз жаваб гун патал Украинадихъ алай вахтунда мумкинвилер авач. “Еке такьатар ва гзаф вахт герек я. Абур исятда чахъ авач”, — лагьана Г.Тукади.

Сентябрдин вацра Украинадин министррин кабинетдин пресс-къуллугъди 2018-йисан эхирдалди Россиядин гьерекатриз акси румар гун патал Азов гьуьле Украинадин ВМС-рин база арадал гъидайдакай малумарнай.

15-ноябрдиз малум хьайивал, Украинадин сергьятдин къуллугъди­ Бердянскдин ва Мариуполдин портара Крымдин портариз физвай 15 гими кьуна, эглешарна. Идалай гъейри, 940 гими гуьзчивилик кутунва­.

Азов гьуьле Россиядинни Украинадин арада гьалар Крымдин муьгъ эцигунин кlвалахар акьалтlайдалай кьулухъ къизгъин хьана.

Миллиардрин сагьиб 

Америкадай тир пенсионер Роберт Бейлиди лотереядин билетар къачуз 25 йис тир. И мукьвара адакай Нью-Йорк шегьердин лотереядин тарихда виридалайни гзаф пулдин такьатар акъатайди хьана. Идакай New York Times чешме­ди хабар гузва.

67 йисан яшда авай Р.Бейлиди гьар гьафтеда лотереядин билетар маса къачузвай. Идалай вилик адаз 30 агъзур доллар акъатнай. И сеферда адакай 343,9 миллион доллардин (23 миллиард манат) сагьиб хьана. Налогар хкатайдалай кьулухъ Бейлидиз 125, 4 миллион доллар (8,4 миллиард манат) амукьна­. И пул адаз хизандиз хсуси кlвалер къачуниз, туризм вилик тухуниз ва са пай инвестицийриз харж ийиз кlанзава. Идалай гъейри, марф авай юкъуз бахтлу билет къачун патал машинда аваз вич туьквендиз тухвай касни Бейлиди рикlелай алуддач лугьузва.

Хаталу улакьар

Россиядин саки са пай агьалийри маршруткаяр виридалайни хаталу улакьар яз гьисабзава. «Новости» РИА-ди хабар гузвайвал, идан гьакъиндай Россиядин обществодин фикирар чирдай центради тухвай ахтармишунрин нетижайри шагьидвалзава.

Юкьван гьисабдалди, маршрутдин таксидикай менфят къачуник уьлкведин 47 процент агьалийриз хаталувал кваз аквазва. Москва ва Санкт-Петербург шегьерра и улакьар хаталу яз гьисабзавайбурун кьадар 59 процентдив агакьнава. Хабарар кьурбурукай (38 процентди) самолетни хаталу улакь яз гьисабзава.

31 процентди къейдзавайвал, маршруткада аваз фидайла, шофердин тахсир яз аварияр арадал атуни инсанрик къалабулух кутазва. Гьавадай фидай улакьдикай менфят къачузвайбуруз технический гьал пис хьуникди самолет масанихъ акъатунихъай къурхулувал ава. Метродин пассажирриз лагьайтlа, терактар арадал атуни­хъай­ кичlезва.

Общественный улакьрикай виридалайни машгьурбур автобус, троллейбус ва трамвай я. Хабарар кьурбурукай 74 процентди эхиримжи йисуз и улакьрикай менфят къачунва. Ибурулай гъейри, 63 процент инсанри маршруткани ишлемишзава.

(Хабарар кьунин жуьреда ахтармишунин серенжем 1600 россиявидин арада кьиле тухвана).

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев