Гьар затlуниз вичин тlвар

Халисанбур тушир продуктриз колбаса, миже (сок) ва лимонад тlварар гунал къадагъа эцигун чарасуз я. “Новости” РИА-ди малумарзавайвал, ихьтин теклиф Госдумадин депутат Виталий Милонова гана. Ада ихьтин теклифдин чар Россия­дин промышленностдинни алишверишдин министр Денис Мантуроваз ракъурна­.

“Муьштерияр ягъалмишарзавай продуктар гьасилзавайбуруз ва абур маса гузвайбуруз а продуктрин тlварар ишлемишунал къадагъа эциг­найтlа, гьукуматдин патай хъсан кар жедай. Месела, эгер колбасадик халисан як 50 процентдилай тlимил кваз хьайитlа, а затlуниз колбаса лугьун дуьз жезвач”, — лугьузва Милонова.

Депутатди къейдзавайвал, гьа ихьтин гьал хъвадай затlаризни талукь я. Адан фикирдалди, гьасилзавайбуру а продуктрин этикеткайрал абур ишлемишайла арадал къведай мумкин тир нетижаяр къалурун герек я.

Апрелдиз депутатди са сеферда ишлемишдай мангъалар акъудунал ва маса гунал къадагъа эцигун патал алишверишдин министрдиз чар ракъурнай. Адан гафаралди, ужуз мангъалри чун элкъуьрна кьунвай тlебиат чиркинарзава.

Гьужум ийиз алахъна

И йикъара Сирияда яракьламиш хьанвай къанунсуз тешкилатар Россиядин Хмеймим авиабазадал пилот галачир аппаратдин куьмекдалди гьужум ийиз алахъна.

“11-августдин йифен вахтунда Хмеймим авиабазадин гьавадин сергьятра гуьзчивал тухунин такьатрин куьмекдалди цавай фидай пилот галачир аппарат пайда хьанвайди акуна. Ам махсус цlун такьатралди авиабазадиз хатасуз чкада тергна, зарарни хьанвач”, — къейднава “Лента.ру” чешмеди.

Авиабазадал гьужум ийиз алахъай пилот галачир аппаратар Россия­дин ПВО-ди идалай виликни са шумудра тергнай. Икl, 22 ва 28-июлдиз, 9-августдиз  гьужумар авунай. И дуьшуьшрани къанунсуз тешкилатрин кьушунар макьсаддив агакьнач.

Ришветбазрин аксина

МВД-дин къуллугъчияр патал ришветбазвилиз аксивал авуниз талукь яз ри­кlел хуьнин келимаяр авай ктабдин авторри пак ктабрикай — Инжилдикай, Къуръан­дикай ва Торадикай менфят къачуна. Динда ришветбазвилиз гьихьтин жаза гуз­в­а­тlа къалурун патал гьазурнавай документ Москвадин МВД-дин кьилин управленидин сайтда раижнава. Рикlел хуьнин ктабда ришвет гузвайбуруз ва ам къачузвайбуруз гьихьтин жаза къвезватlа, пуд пак ктабдай гъанвай гьадисра къалурнава. Пак келимайрихъ галаз сад яз ана коррупция вуч ятlа, ам теклиф авур вахтунда вуч авун лазим ятlа ва ам къачунай гьихьтин жавабдарвал хиве гьат­заватlа къейднава.

Крокодилри чукурна

Уганда уьлкведин Виктория вирин патарив гвай хуьрерин агьалияр, крокодилрин гьужумар себеб яз, кlвалерай катуниз мажбур жезва. Идан гьакъиндай “Daily Monitor” чешмеди малумарзава. Са хуьруьн агьалидин гафаралди, абур ри­кlик къурху кваз яшамиш жезва, вучиз лагьайтlа тlуьн жагъурун патал крокоди­лар кlвалериз гьахьзава. Муькуь хуьруьн агьалиди ихтилатзавайвал, сагьибар масаниз куьч хьуникди ва я крокодилри тlуьникди хуьре гзаф кlвалер гадарнавайбуруз элкъвенва.

Вирин къерехриз мукьва хьун иллаки хаталу я. Крокодилри балугъчийрал, яд къачуз физвай дишегьлийрал, аялрал — вирибурал гьужумзава. Чкадин гьукум­дин векилри малумарзавайвал, крокодилрин гьужумри гзаф инсанар, гьа жергедай яз ирид школьникни кьенва.

Хуьрерин агьалийри шикаятзавайвал, президентдин сечкияр жедалди вилик и месэла гьялун хиве кьунай, амма крокодилрин вилик пад кьун патал са карни авунвач.

Виктория вир Рагъэкъечlдай патан Африкада Танзаниядин, Кениядин ва Угандадин сергьятра ава.

Ватандашвиликай магьрумун теклифна

Украинадин бязи агьалийри Россиядин ватандашвал къачунин делил далдаламишзава. Идан гьакъиндай “Обозреватель” изданидиз Верховный рададин депутат Юрий Березади малумарна.

Адан фикирдалди, гуя Украинадивай дяведалди къакъуднавай мулкара (Украинадин гьукумди и мулкар Крым ва Донецкдинни Луганскдин областдин гуьзчивилик квачир паяр яз гьисабзава) авай агьалияр Украинадин паспортдикай, “са затlни, са силисни, са судни галачиз”, магьрум хьун герек я.

Мадни депутатди гьа и жуьредин серенжем Россиядин паспорт чуьнуьхзавайбуруз талукь яз кьилиз акъудун теклифна. “Абурухъ галаз махсус къуллугъри кlвалахун лазим я, гуьгъуьнлай ахтармишунрин нетижада дуьздал акъатайбур Украинадин ватандашвиликай магьрум авун чарасуз я”, — малумарна ада.

“Бязибурун гафарай, Украинадиз акси экъечlуниз ва Россиядин ватандашвал кьабулуниз чеб мажбурна лугьудайбурни ава. Ихьтин ксариз талукь язни ахтармишунрин ва силисдин кlвалахар тухун ва суддин къарардалди абур ватандашвиликай магьрумун герек я”, — теклифна Березади.

Къейд ийин, 7-августдиз Россиядин Госдумада малумарна хьи, Россиядин ватандашвал гуниз талукь законодательствода дегишвилер тун фикирдик ква. Кьилди къачуртlа, Украинадин, Белоруссиядин агьалийриз Россиядин ватандашвал къачунин кар регьятардай фикир ава.

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев