Профессор Гьаким Къурбанан 2015-йисуз чапдай акъатнавай “Лезги зарияр” ктабда къейднавайвал (46-чин), Мискинжви Жабраил1 тахминан 1838-йисуз Самур магьалдин Мискискар хуьре дидедиз хьана. Ада хайи хуьре кIел-кхьин, ахпа Ахцегьрин медресада диндин ва тIебии илимар, къецепатан чIалар чирна.
1877-йисан бунтара иштиракунай Жабраил Урусатдиз суьргуьндиз акъудна. Мискинжви Жабраила вичин шиирар халкьдин четин уьмуьрдикай, гьахъ авачир дуьньядикай теснифна. Ам 1910-йисуз кечмиш хьана.
_____________________________________________________________________________________________
Шалбуз дагъдин аскерар
“Сагърай азиз хизан, кIани балаяр,
Сувахъанрин кIвалер, диде-бубаяр,
Сагърай мирес-варис, эллер, убаяр!” —
Лагьана икI, гьатна рекье аскерар.
Докъузпара, Алтыпара, чун сад я,
Хурудаллай цIуругуд дагъдин хад2 я,
Турун стхайрин хци рикIер зурбад я,
Шалбуз дагъдин рухваяр я аскерар.
Кьилел алай Сад Аллагь чи векил я,
Гъетеринди — цав, цуькверинди чил я,
Чи стхайрин садвилин кьин уьзуьл3 я,
Бажарагълу, диндал кIеви аскерар.
Турарин куь мурцар вири са пад я,
Куьн физвайди са кьил Къусар, Къубад я,
Хуьрера чи динжвал амач — мидад4 я,
Дяведиз къе физва лезги аскерар!
Куьн дидейри, диндал кIеви, хайид я,
Бубайрин чи уьтквемвилер ирид я,
Лезги вилаятра тIвар-ван хьайид я,
Бубайрин тIвар хвена кIанда, аскерар!
КIвач-кIвачеваз чил зурзур ийиз фида,
Тебил-зинджин5 ван галаз виниз фида,
Фейила лекь цавуз, къуьр чилиз фида,
Душманар терг ийиз физва аскерар.
Цавара сад пехъерин луж жедайвал,
Суван цIегьер рагарилай фидайвал,
Жанавуррин луж тIуларай къведайвал,
Мягькем къадамар вегьезвай, аскерар.
Шалбуз буба, Мир-Сулейман, Мир-Гьасан,
Чи дередиз чан гайи шейхер масан,
Шалбуз дагъдин гьавани яд хъвай инсан,
Виридлайни сагълам жеда, аскерар.
ЧIулав я валчагъ яслу тир башидин,
Кьуьнтебарал6 аят ала Къуръандин,
Магьамед-бег, кьулухъ рехъ чин тийидай,
Патав адан кьин намус я, аскерар.
Гьарда вичин тур къакъарай акъудна,
Чамна хуруз, урусрин руьгь авудна,
Рехъ атIуз (а)тай кафиррин диб хкудна,
Зулумкаррай руг акъудай аскерар.
Гибутан7 кицIер-кьушун къе барбатI хьана,
Хипер суьруь хьиз, дестеяр кьатI хьана,
Расу спелрин иесияр кат хьана,
Гъалиб хьана суван лезги аскерар.
Куьн дагъларин такабурлу лекьер я,
Шалбуз дагъдин гьайбат авай къванер я,
Куьн бубайрин тербиядин бегьер я,
Лезги чилин даях, викIегь аскерар.
Хьуй гьамиша берекатлу бегьер чи,
Вилик фирай шегьерарни хуьрер чи,
Гьамиша хьуй уях рикIер, кьилер чи.
Хенжел хциз хвена кIанда, аскерар.
Намус кар я дяведа кьин гьахъ патал,
Жабраила лугьузва къадакь патал,
Лезгийрин ният иттифакь8 патал
Къуьнел тфенг, тур юкьваллай аскерар.
(Туьрк чIалай таржума авурди — Садуллагь Амрагьов)
______________________
1 Жабраил — оригиналда — Джабраил (Мискинджави Джабраил).
2 ЦIуругуд хад — Шалбуз дагъдин хурудаллай 16 хуьр.
3 Уьзуьл — Мискискарин нугъатда — “къандах” (фундамент).
4 Мидад — гъам, дерт, хажалат.
5 Тебил — бас-далдам, зиндж — ракьун тарелкаяр.
6 Кьуьнтебар — кьуьнтерилай билегдал кьван. алукIдай ракьун ва я хамунин защита.
7 Гибут — урус офицердин тIвар.
8 Иттифакь — ният сад хьун.
«Лезги газетдин» 2021-йисан 24-нумрадай
