2012-йисан январдиз Азербайжандин лезги чIалал акъатзавай республикадин газет тир «Самурдин» 20 йис тамам хьана. Алатай 20 йисан къене гьикьван кIевера гьатнатlани, акъатдай мумкинвилер михьиз атlай чlавар хьанатlани, редакциядин коллективдилай гьар са лезгидин хиве жавабдарвал твазвай, чи руьгьдин лишан тир «Самурдин» тlвар хуьз алакьна.
«Самурдин» сад лагьай редактор журналист Фейруз Беделов хьана. Ада газетдиз регьбервал гайи 8 вацран къене газетдин 24 нумра акъатна. Гуьгъуьнлай искусстводин илимрин доктор Нуреддин Гьабибов газетдин редакторвиле тайинарна. Ада газетдин 21 нумра акъудна.
1997 — йисалай тlвар-ван авай къелемэгьли Седакъет Керимова «Самурдиз» редакторвиле тайинарна ва ада газет кlеверай акъудун хиве кьуна. И карда адаз куьмек гун патал машгьур кхьираг ва журналист Муьзеффер Меликмамедовни редактордин заместитель хьиз газетдив эгечlна. Ингье «Самур» кlвачел ахкьалдарун са акьванни регьят кар тушир. Ам цlийи кьилелай арадал хкана кlанзавай. Гзаф инсанар адакай девирдив кьадай газет хъжедайдан чlалахъ тушир. Четинвилер арадай акъудун, крар гуьнгуьна хтун патал пуд чlалал — лезги, азербайжан ва урус чlаларал акъудзавай газетда кlелзавайбур чпихъ ялдай макъалаяр чапна кlанзавай. Кlвенкlве ада республикадин газет хьиз Азербайжандин газетрин жергеда лайихлу чка кьуна кlанзавай. Газетди халкьдин тарихдикай, медениятдикай, чlалакай, ацукьун-къарагъуникай ва маса месэлайрикай кlелзавайбурун рикlериз эсердайвал кхьена кlанзавай. Газетдин чинриз пуд чlалални марагълу макъалаяр акъудун тlалабзавай кlелзавайбуру.
1997-йисан 1-октябрдилай цlийи «Самур» акъудна коллективди. Чlугур зегьметар гьавая фенач. 1999-йисуз газет кхьейбурун кьадар 500 кас артух хьана. Газетдин чинриз лезгидалди 50, азербайжан чlалалди 40, урус чlалалди 20 рубрика акъатна. А рубрикайрик кваз акьван марагълу макъалаяр гана хьи, «Самур» гъиляй-гъилиз фена. Редакцияди кьиле тухвай ахтармишунрай малум хьайивал, лезги ва азербайжан чlаларал кардик кутур «Самурдин» мугьманар», «Чи хуьрер», «Самурдин» гафалаг», «Самурдин» мектеб», «Квез чидани?», «1918-йисан Къубадин сед», «Чи сейлибур», «Самурдин» хкетар», «Цlийи лезгияр», «Кцlар, кцlарвияр», «Лезги чlалакай веревирдер», «Атун ава… хъфин ава», «Инсанар, уьмуьрар», «Редактордин гаф», «Чи агъсакъалар», «Машгьур лезгийрикай чаз вуч чизвач?», «Лезгияр вирина» рубрикайрик кваз гайи макъалаяр генани марагълудаказ кlелзавай. Гьа и кар себеб яз редакцияди кlелзавайбурулай 1164 чар къачуна. Абурукай 14 Дагъустандин, 23 Азербайжандин районрайни шегьеррай кхьенвайбур тир. Россиядин чара-чара вилаятрай, къецепатан уьлквейрайни кхьенвайбур авай. И карди газет сейли хьуникай хабар гузвай.
2000 — йисуз «Самурдин» 100 лагьай тилит акъатна кlанзавай. Гьавиляй редакцияди яратмишунрин ва газет халкьдин арада чукlурунин рекьяй конкурс тешкилна. И конкурсда 1300-дав агакьна кlелзавайбуру иштиракна. Маса мярекатарни арадиз гъана. Редакциядин коллективди ва вишералди кlелзавайбуру газетдин 100 лагьай тилитдин юбилей Бакудин Р.Бегьбудован тlварунихъ галай Манидин Театрда гегьеншдиз къейд авуна. Мярекатда Азербайжан Республикадин милли сиясатдин месэлайрин советник Гьидаят Оружова иштиракна ва ада газетдиз чlехи тир къимет гана. Азербайжандинни Дагъустандин гьукуматдин органрин векилри, машгьур алимри ва журналистри, 40-дав агакьна газетринни журналрин редакторри, 11 къецепатан уьлквейрин кlелзавайбуру коллектив тебрикна. «Самурдин» гьакъиндай Азербайжандинни Дагъустандин 30-далай виниз газетри ва журналри кхьена, 6 телеканалди рикl шадардай малуматар гана. Гьавиляй 2000 — йисуз Магьачкъалада «Лезги газетдин» редакцияди «Самур» газетдин кьилин редактор Седакъет Керимовадин иштираквилелди тешкил авур элкъвей столдин вахтунда газетдин кьилин редактор Агъариза Саидова лагьанай: «Азербайжандин ва Дагъустандин халкьарин арада авай дуствал мягькемарзавай, лезгийрин вилик акъвазнавай гзаф месэлайрикай, чи меденият ва яшайиш виниз хкаждай тайин рекьерикай, гьакI чи тарихдиз талукь гзаф къиметлу макъалаяр чапзавай «Самурди» вич халкьдин халис тербиячи ва куьмекчи, даях тирди субутнава. Муькуь патахъай лагьайтIа, ада чи чIалаз рикIивай фикир гузва, ам вилик тухузва. «Лезги газетдин» коллективди «Самурдалди» дамахзава. Чна «Самурдин» журналистривай пешекарвал чирзава. Абуру иер кIалубдин гзаф метлеблу газет акъудзава».
2001 — йис Азербайжандин вири чапдин органар патал гзаф четин йис тир. Гьа йисуз ва гьадалай виликан кьве йисан къене 250-далай виниз газетарни журналар кIев хьанай. Амма «Самурди» вири четинвилериз таб гана. Вацра кьведра акъатна газет. Ада кIелзавайбурулай 1247 чар къачуна. И карди газетдин агалкьунрикайни нуфуздикай хабар гузвай.
2005 — йисуз «Самур» кхьейбурун кьадар 400 кас артух хьана. Газет 2400 тираждалди акъатна. «Самур» вири дуьньядин лезгийрин газетдиз элкъвена. Алай вахтунда «Самур» Дагъустанда, Россияда, Эстонияда, Къиргъизистанда, Къазахстанда, Уьзбекистанда, Украинада, Туьркияда, Германияда, Америкадин Садхьанвай Штатра, Белорусияда, Швейцарияда, са гафуналди, 23 къецепатан уьлкведа кIелзава. Вичихъ агъзурралди кIелзавайбур авай «Самур» газетдикай 20 йисан къене чи машгьур алим, филологиядин илимрин доктор, академик Агьмедулагь Гуьлмегьамедова лагьайвал, халкьдин мефт, халкьдин мез хьанва.
Алатай йисара газетди икьван гагьди малум тушир чи тарихар, вишералди къагьриманар, шаирар, алимар, сейли ксар винел акъудна. Ада гьакIни чIехи тешкилатчивилин роль къугъвана.
«Самурди» ара датIана жегьил шаирарни кхьирагар агудна. 1997-2000 — йисара газетдин чинриз сифте яз 68 жегьил автордин эсерар акъатна. Алай вахтунда абурукай са шумудан кьилди ктабар басма хьанва. 2000 — йисуз редакцияди жегьил шаиррин эсеррикай туькIуьрнавай «Акъата шегьредиз» тIвар ганвай кIватIал чапдай акъудна. Газетдин кьилин редактор Седакъет Керимовади арадиз гъайи лезги чIалан курсара цIудралди жегьилри хайи чIалал кIел-кхьин чирна.
Газетди ара датIана хайи чIал хуьн ва вилик тухун патал женг чIугвазва. Гьахълу яз кIелдайбуру адаз чIалан женгчи лугьузва. Ада халкьдин гегьенш къатари рикIелай ракъурнавай 2000-далай гзаф къадим ва чи дегь чIалак акатзавай гафар арадиз хкана халкьдив ахгакьарна. Газетдин чинра цIудралди цIийи гафар арадиз атана ва гила абурукай чIалан пешекарри, кхьирагри менфят къачузва. «Самурди» юкьван мектебда гузвай тарсарин ери хъсанди хьун, учебникар чапдай акъудун патал алахъунар ийизва, талукь министерствойриз чарар ракъурзава.
Гьайиф хьи, вичихъ ихьтин агалкьунар авай газетдиз 1997-йисалай инихъ гьукуматди пулунин куьмекар гузвач. «Самурдал» рикI алай са бязи ксари гузвай куьлуь куьмекралди лагьайтIа, газетдин проблемаяр гьял авун мумкин туш. Чапдин ва арендадин харжияр хкаж хьун себеб яз са шумуд йис я газет вацра садра акъатиз.
«Самур» газетдин сайтдай
