Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путина Дагъустан Республикадин Кьил Владимир Васильевахъ галаз рабочий гуьруьш кьиле тухвана. Идакай kremlin.ru-ди хабар гузва.
РД-дин регьберди РФ-дин Президент республикада яшайишдинни экономикадин гьалдикай хабардарна.
В.Путин: Владимир Абдуалиевич, республика гьикI ава?
В.Васильев: Куь тапшуругъриз талукь яз куьруь хьтин гьахъ-гьисаб ийиз кIанзава.
Зун республикадиз рекье твадайла, Куьне лагьанай: бюджетдай рекье твазвай пулар инсанрив агакьдайвал хьурай. Куьне са шумуд сеферда къейд авурвал, чна кIвалахдиз къиметни Дагъустандин жергедин агьалийрин уьмуьрда, яшайишда гьалар дегиш жезвай гьалдиз килигна гузва.
Куьрелди лугьун. Чна вири министерствойрихъ, къайдаяр хуьдай органрихъ (30 векил) галаз санал, абур вири сагърай, кIвалахдин рабочий планар туькIуьрна. Абур галачиз чавай и крар фад кьилиз акъудиз жедачир. Нетижада куьн иесияр хьана чун? Ингье 2018-йисуз чна хъендикай хкудай карханайрин, фирмайрин гьисабдай кIвалахдин 37 агъзурни 700 чка артухарна. Ида чаз хейлин пулар кьенятдай мумкинвал гана. 2018-йисуз 6 агъзур агьалидин инвалидвал тестикьар хъувунач, абуруз гана кIанзавай хейлин пул кьенятна. Эцигиз гъиле кьунвай объектрин къиметрин гьахъ-гьисабар цIийи кьилелай хъувуна. Идани бюджетдиз 2,4 миллиард манат хкана. И карда чна кьилдин нормативрикай ваъ, Россияда эцигунрив эгечIзавай къайдайрикай менфят къачуна. Лугьун лазим я хьи, ида эцигунрин ери агъузарзавач.
Ахпа чун школайриз ва маса объектриз талукь месэлайриз килигна. Идани 2 миллиард манат кьенятдай мумкинвал гана. Газ ишлемишзавайбурухъ галаз кIвалах тухвана: 0,7 миллиард манат кьенятда. Госзакупкайриз талукь яз 0,8 миллиард манат бюджетдиз хкведа. Гьа икI, санлай къачурла, бюджетдиз алава яз 7 миллиард манат пул хтана.
И такьатар инсанрив агакьарун патал чна ихьтин крар авуна: алай йисуз чна школайрин 95 автобус, тади куьмекдин 108 автомобиль, флюорографиядин 50 аппарат къачун патал такьатар чара ийизва. “100 школа” проектдин сергьятра авазни кIвалах давамарзава. Алатай йисуз чна 100 школа ремонтна, цIи 117 школада ремонтдин кIвалахар тухуда, абурун кьадар 200-дав агакьдайвал ийида. И проектдин къиметлувал ам я хьи, чна бюджетдай гьар са школа патал ахъайзавай 2 миллиондал бизнесменри, чкадин администрацийри ва адетдин агьалийрини пулар алава хъийизва. Алай йисуз 200 школа къайдадиз гъун патал 400 миллион манат чара авунва.
Агьалияр дарманралди таъминаруниз харжзавай пулни 4,7 сеферда артухарнава. И рекьиз 780 миллион манат чара ийида. Республикада сад лагьай группадин инвалидар, набуд аялар авай хизанар яшайишдин кIвалералди таъминарун виридалайни зайиф месэла тир. Ахьтинбур яшайишдин кIвалералди таъминаруниз талукь закон акъатайдалай гуьгъуьниз Дагъустанда са набуддизни яшайишдин кIвалер ганвачир. Гила чаз ахьтинбуруз 300 кIвал гудай фикир ава. Идаз талукь бес кьадарда такьатар авазва.
ГьакIни чна чкадин рекьер туькIуьр хъувуниз 771 миллион манат чара авунва. Авайвал лагьайтIа, къвезвай вири налогар чна районриз вахкузва, виликдай икI тушир.
Чна социально-инженерный инфраструктурадин эцигунар патал 18 миллиард манат чара авуна. Иник чна кIватIай ва гьакI федеральный бюджетдай чара ийизвай пуларни ква. И кардай Квез чухсагъул. 2018-йисав гекъигайла, 2019-йисуз эцигунрин программадиз харжзавай пулар 5 сеферда гзафарнава. Къенин юкъуз чавай вуч жеда ва вуч авунва? Эцигунрин 60 объектдал кIвалахар давамарзава. Абурукай 37 объект акъвазарна вад йис алатнавай, абур вири социальный объектар тир. И крар гъиле кьунмазди, чкадин муниципалитетрин кьилери лугьузва: чавай гила инсанрин вилериз викIегьдиз килигиз жеда.
Сифте яз чна хъвадай целди таъминаруниз 1 миллиардни 700 миллион манат чара авунва. Цин еридиз талукь яз чун кIеве гьатзава. Винидихъ чара авунвай пулар дуьздаказ ишлемишайла, 500 агъзур касди михьи ва ерилу яд хъвада.
Хуьрер газдалди таъминарунизни 250 миллион манат чара авунив эгечIнава.
В.Путин: Хъсан я.
«Лезги газет»
