«МАРВАР» кIватIал «ЛЕЗГИ ГАЗЕТДИЗ» мугьманвиле

Бажиханум  Исаева 1940-йисуз КцIар райондин ЭчIехуьре дидедиз хьана.Юкьван мектеб акьал­тIарна, Къубада медтехникумда кIелна. Алай вахтунда Сумгаитда уьмуьрзава. Кьуд ктабдин автор я.

 

Муькъвел фимир хиялдиз 

Муькъвел фимир хиялдиз,

Хиялдикай аш жедач.

Суьруь хуьдай чубандиз

НацIарикай лаш жедач.

 

Бубадин гъен сал хьана,

Дем амач кьуьл ийидай.

Муькъверикай кьвал хьана,

Рекьер амач хъфидай.

 

Ацукьнава пилийрин

Лужар муькъуьн къваларал.

Эллер физва цацарай,

Парар алаз кьамарал.

 

Хийирни шер какахьна,

Дидени хва къакъатна,

Гуьр жез амач са-садав,

Сир тагана сад-садав.

 

Муькъвел фимир хиялдиз,

Вун гъариб туш атанвай.

Чира бубад хва тир чIал,

Гьар са девир кьатIанвай.

 

АкуртIани ихьтин тIал,

Чун садрани шедай туш.

Дуьнья битав амай кьван

Дерди куьтягь жедай туш…

 

ЧIал тахьайтIа

Бахтлу жедай вири халкьар,

Дуьньяда шер, къал тахьайтIа.

Уьмуьр гьалдай шад, бахтавар,

РикIе гъамар, тIал тахьайтIа.

 

Гегьеншдаказ ахъайна кам,

Ашкъидикай къачудай кам,

Дуьнья вири ийида рам,

Дуьзенрикай кьвал тахьайтIа.

 

Мулк кIанида чан гуда цIал,

Хкажда тик гъейрат кьацIал,

Муьгъ кьакьандай тада вацIал,

Мезреяр лап сал тахьайтIа.

 

Аллагь,на хуьх заз авай сад,

Бамишармир туьтуьнал хад,

Бажиханум рекьида фад,

Мецел хайи чIал тахьайтIа.

Бажиханум Исаева

______________________________

Лезги Бегьлул

Лезги  Бегьлул  (Ибрагьимов Пагьливан Къарабеган хва ) 1955-йисан 28-сентябрдиз КцIар райондин Зиндан Муругъ хуьре дидедиз хьана. Хайи хуьруьн мектеб акьал­тIарна, 1977-йисуз Бегьлул Азербайжандин къецепатан чIала­рин институтдик экечIна.

Шиирар 1970-йисалай кхьизвай адан чIалар сифте яз «Самур» ­га­зет­дин чинриз ва гьана чап авур “Акъа­та шегьредиз” кIватIалдиз, ах­па “КцIар” газетдиз, литера­турадин “Чи Рагъ” журналдиз, “Лезги ­поэзиядин антологиядиз”,  “АЛАМ”  журналдиз,  “Марвар-1”  альма­нахдиз акъатна. Лезги Бегьлул “Мулдин цуьк” тIвар алай ктабдин автор я.

 

Диде-Ватан 

Ви гьал акваз, рикIин къене

ТIал ава зи, акъат тийир.

Кьил квадарна амазма зун,

Квахьнава зи ийир-тийир!

 

И гьалда вун къенин юкъуз

Ни тунатIа чидани ваз?

Вун авай гьал, пакаман югъ,

Субут-делил гъидани ваз!

 

Дуьнья-алем шагьид хьайд я

Кьегьалвилел ви рухвайрин.

Чизвани ваз амачир чIал

Гафар, мана ви тубайрин!

 

ТIварар дегиш авуналди

Са миллетдин шумуд сефер,

Амукьна чаз къенин юкъуз

Баябан тир чкIай хуьрер!

 

Агъзур йисар тарихда ви

ТIвар авайд тир, девлетар хьиз,

Агъзур йисар кIвахьиз иви,

ЧукIурна вун, юхна михьиз!

 

Чуькьни тежез къвазна лугьуз,

Ви рухвайрал аламач ван,

Гьалтайла чал, затIни амач

ЧIехи вакай, Диде-Ватан!

 

БалкIан, бармак, гапурни кваз

Къакъуднава ви рухвайрин.

ЧIални къакъуд ийиз кIан яз,

ТIвар алудна ви убайрин.

 

Тик синерал лув гузва хьи,

Лекьер такваз, пехъери къе.

Пар ялдай кьван юкь кIир хьанва,

Кузва чи тан гьекьери къе.

 

Руьгь къакъатай ви рухвайриз

Амайди са кьуру тан я,

Сад-зурбуру, кичIез-кичIез

Лугьузвай тIвар Лезгистан я!

 

Цацар къене кхьизва къе

“Лезгинка” тир кьуьлуьн тIварни.

Ви рушарвай лугьуз жезмач,

Лезги ятIа, гъуьлуьн тIварни.

 

Пай хьай накьвар,чкIай эллер

ГалкIур хъия санал вуна.

Сад хьана чун шад жедайвал,

Вун арадал хкин чна!

 

ГьикI ахъайна къалурин за

Хер авай рикI, авач лукьман!

Кайи хирез мелгьем ийир

Вазни дарман, Диде-Ватан!

Лезги Бегьлул

_____________________________

Зерифа Кьасумова

Зерифа  Кьасумова 1956-йисуз КцIар райондин СтIуррин хуьре ди­дедиз хьана. Ана юкьван мектебда, Дагъустандин госуниверситетдин филологиядин факультетда кIелна. Къуба райондин Къырмызы по­се­локда муаллимвиле кIва­лах­зава, азербайжан ва лезги чIа­ла­рал шии­рар кхьизва. Зерифадин “Шушадин суза” тIвар алай ктаб акъатнава­. ­ Адан эсерар Дагъустандин, Азербайжандин газетра, журналра чап хьанва.­

 

Чун цIаярин уьлкведай я

Лезги  Няметаз 

Хьран къене кудайди туш чи фирчин,

Чун цIаярин уьлкведай я, цIаярин!

Къайибуруз ахъайдач рак, гудач чин,

Чун цIаярин уьлкведай я, цIаярин!

 

ЦIай авачир халкьдин къула цIай кудай,

Яр-дустуниз чимивилин пай гудай.

Душманариз, регьим тийиз, цIай гудай,

Чун цIаярин уьлкведай я, цIаярин!

 

Гъил агъада авай элдин гъил кьадай,

Чи накьварал яргъи авур гъил хадай,

Хаин касдин рикI атIудай, кьил хадай,

Чун цIаярин уьлкведай я, цIаярин!

 

Агьузарар, вилин накъвар пай гъимир,

Хуш манияр, авазар гъваш, вай гъимир,

Чун саврухар такIанбур я, къай гъимир,

Чун цIаярин уьлкведай я, цIаярин!

Зерифа Кьасумова

__________________________________

Гуьнеш Мевланов

Гуьнеш  Мевланов  Абусаидан хва 1953-йисуз КцIар райондин Ясаб хуьре дидедиз хьана. Азербайжандин педагогикадин институт акьал­тIарна, хайи хуьре ингилис чIалан муаллимвиле кIвалах­зава.

 

Ватан я 

Дидеди зун хайи кIвал,

И кIвалерин гьар са цал,

Цлараллай ширед ял

Ватан я зи, Ватан я!

 

Аял чIавуз шехьзамаз,

Лай-лаярна дидед заз.

ЧIехи авур кьебни кваз

Ватан я зи, Ватан я!

 

Зи кIвачери чил  къар кьван,

Хер-кьацI хьана зал гьикьван.

КIвачихъ галкIай кесек, къван

Ватан я зи, Ватан я!

 

Хьайи чIавуз мел-мехъер,

Ийизамаз туьнт кьуьлер,

За руквадал тур гелер

Ватан я, зи Ватан я!

 

Цуьк ахъаяй яйлахар,

Дуру, серин булахар,

Булахрив гвай дамахар

Ватан я зи, Ватан я!

 

Кьакьан, рехи дагъларни,

Гуьлуьшан тир багъларни,

Къацу, къалин тамарни

Ватан я зи, Ватан я!

 

Самурни Куьр, гьакI Араз —

Вири сад хьиз кIан я заз.

Рагъ алцифдай гьуьлни кваз

Ватан я зи, Ватан я!

 

Са авадан уьлкве хьиз,

Машгьур хьанвай дуьньядиз,

И чилер кьиляй-кьилиз

Ватан я зи, Ватан я!

 

Уьмуьр гьикьван хьайитIан,

ЦIвагъда за, хкажна ван:

— Зи рикI, иви, садни чан

Ватан я зи, Ватан я!

Ватан я зи, Ватан  я!

Гуьнеш Мевланов

_____________________________

Вакъиф Гьажиагъаев

Эвер гун

( ХVIII виш йисарин эвелда  Гьажи  Давуда  лагьай чIал ) 

— Кьве виш йис я, Ширвандин къул чкIана,

Кьегьалар чи ката-калтуг гьар сана.

И гьалда чун тахьун патал датIана,

Пехъи шагьдин чIурда чна кIвал кьилел!

Тун паталди тарихда гел,

Эй игитар, къарагъ кIвачел!

 

Лезги, табас, къайтагъ, дарги, яхулви,­

ЦIахур, рутул, туьркни уди, мугъулви,­

Агата, хьухь вири са тIул, са иви,

Пехъи шагьдин чIурда чна кIвал кьилел!

Тун паталди тарихда гел,

Эй игитар, къарагъ кIвачел!

 

Квез чандикай жемир кичIе, хьухь эркек,

Гьалал хьурай квез дидеди гайи нек.

Душманариз салда чна фидай тIвек.

Пехъи шагьдин чIурда чна кIвал кьилел!

Тун паталди тарихда гел,

Эй игитар, къарагъ кIвачел!

 

Чи рехъ гьахъ я, куьн гьахъунин геле гьахь!

Азадвилихъ тухур  тIаратI вине яхъ!

Къенин юкъуз жемир кьулухъ! Я Аллагь!

Чи сихилриз кIвал эхцигин чи чилел!

Тун паталди тарихда гел,

Эй игитар, къарагъ кIвачел!

Ксар хьиз экъечI кимел!

Тун паталди тарихда гел!

Вакъиф Гьажиагъаев

_________________________

Римма Гьажимурадова

Чубарук 

«Гатфар!» лугьуз, чи ракIарар гатайла,

ЧIив-чIивдин ван чи айванра гьатайла,

Шад жеда рикI, вун хтай чIал кьатIайла,

Чан чубарук, вун хтана, рагъ атуй!

 

Хтанва вун, яргъал рекьер атIана,

КIуфал мани алазва ви датIана,

Чи чIерейрик муг туькIуьра, кутIана,

Чан чубарук, вун хтана, рагъ атуй!

 

На вуч тIуьна яргъал, къариб чилерлай?

ГьикI хъвана яд а чилерин хуьлерлай?

ГьикI хтана вацIарилай, гьуьлерлай?

Чан чубарук, вун хтана, рагъ атуй!

 

ГьикI тир гьалар вун алукьай чкайрин,

Лув ганани на винелай чкIайрин,

ХарапIнавай женгерини ккIайри?

Чан чубарук, вун хтана, рагъ атуй!

Вун чи патаз кIан я даим, сагъ хтуй!

 

Яр ятIа вун… 

Яр ятIа вун, зи бахтуниз на янавай  яр гьинава?

На хиве кьур зи уьмуьрдин йикъараллай зар гьинава?

 

Алцур хьана яд ксарин гафарал  вун, дегишна рехъ,

За ваз кхьей пак ашкъидин муьгьуьббатдин чар гьинава?

 

Чаравилин дерт эхна за, йисар фена сузайривди,

Чир жеда ваз, зун акурла, тIурфан гьина, хар гьинава.

 

Кьунач хабар зи гьалдикай, чарадакай на яр кьуна,

«Сейли» лугьуз, ишедай вун, бес гила и тIвар гьинава?

Римма Гьажимурадова