Муддат артухарна
Евросоюздин саммитди Россиядиз акси экономикадин санкцийрин муддат зур йисан артухар хъувунин гьакъиндай къарар кьабулна. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.
ЕС-дин векилди малумарайвал, ихьтин къарар кьабулун Донбассдиз талукь яз Минскдин икьрарар тамамарунин кар вилик тефинихъ галаз алакъалу я. Кардик квай санкцийрин муддат 31-июлдиз куьтягь хьун лазим тир. Россиядинни РагъакIидай патан уьлквейрин арада рафтарвилер Украинадин вакъиайрихъ ва Крымдин гьаларихъ галаз алакъалу яз пис хьана. Россиядик гуя къаришмиш хьана лугьудай тахсир кутуналди, санкцияр кьабулна. Россиядихъ галаз санкцийрин чIалалди рахуни гуьзлемишай нетижаяр гун тийидайди малумаруналди, Москвадини жавабдин серенжемар кьабулна. Россияди вич Украинада месэлаяр ислягьвилелди гьялунин терефдар тирдакай са шумудра малумарнай.
Туризм вилик тухуз жедач
Россиядинни Гуржистандин арада туризм вилик фин мумкин тушир кардиз элкъвенва, ихьтин фикир Госдумадин председатель Вячеслав Володина журналистриз малумарна.
“Интерфакс” чешмеди хабар гузвайвал, Володинан гафарай, Гуржистандин гьукумди и уьлкведиз ял ягъиз фидай россиявийриз хатасузвал таъминарунин месэладиз фикир гун лазим я, анжах и кар кьилиз акъудайдалай кьулухъ уьлквеяр туризм вилик тухунин серенжемрал хкведа, кьилди къачуртIа, визайрин система кьулухъ элкъуьр хъийида.
“Гуржистандин агьалияр патал визаяр арадай акъудунин къарардал чун саки атанвай, ам чна кьабулни ийидай, эгер Гуржистандин радикалрин гьерекатар тахьанайтIа, анин кьиле авайбурулай къанун-къайда хуьз алакьнайтIа”, — къейдна спикерди.
21-июндиз В.Путина уьлкведин авиакомпанийриз Россиядай Гуржистандиз инсанар тухун къадагъа авуна. Идалайни гъейри, Президентди Гьукуматдал Гуржистанда вахтуналди авай россиявияр ватандиз хкунин месэла тапшурмишна. Ихьтин къарар Тифлисда хьайи вакъиайрихъ галаз алакъалу яз кьабулна.
Орден гана
Белоруссиядин президент А.Лукашенкоди Чечнядин кьил Р.Къадироваз Халкьарин дуствилин орден гана. Идакай “БЕЛТА” чешмеди хабар гузва.
“Гьакъикъатдани, вун гьакI дуст ваъ, зун патал, чи халкь патал стха я. Къе за Халкьарин дуствилин орден гунихъни кьетIен метлеб ава. Им гьакIан са сиясатдин деб хьанвай кар яз тешкилнавай мярекат туш”, — лагьана Минскда Лукашенкоди.
Президентди Къадиров гайи гаф хуьз алакьдай халисан итим я лагьана. Белоруссия патал авур кардайни, кьилди къачуртIа, республикадин са шумуд ватандаш ватандиз хкунайни чухсагъул малумарна.
Чешмеди къейдзавайвал, Чечнядин кьили Ливияда есирвиле гьатай белорусар азад хъувунин карда иштиракна. Эхиримжиди яз, Къадирова Триполида 2011-йисуз есирвиле гьатай белорус В.Кучера 2018-йисан февралдиз вичин ватандиз хкана.
Къанундилай нарази я
Украинадин президент В.Зеленскийдивай Россиядин сайтар ва соцсетар ишлемишунал къадагъа эцигнавай къанун кьулухъ элкъуьрун тIалабнава. Талукь тир электронный умуми арза гьукуматдин кьилин сайтда 20-июндиз регистрация авуна.
Ихтилат украинвияр патал къадагъа авунвай “Одноклассники”, “ВКонтакте”, “Яндекс” ва “MaiI.ru” сайтрикай физва. Арзадин авторрин фикирдалди, къанунди инсандин азадвилел сергьят эцигзава. “Чаз информациядин чешмейриз килигдай, чна хкягъай инсанрихъ галаз виликди фидай ва ихтилатардай ихтиярар ава”, — лагьанва чарче. Идалайни гъейри, гзафбурун къулар алай арзада кхьенвайвал, украинвийрин гзаф багърияр Россияда яшамиш жезва.
Алай вахтунда арзадал вад виш касди къулар чIугунва. Гьукуматдин кьили жаваб гун патал адал пуд вацран муддатда 25 агъзур касди къулар чIугун лазим я.
2017-йисан июндин вацрани и жуьредин электронный арзадал инсанри бес кьадарда къулар чIугунай. А чIаван президент П.Порошенкоди тIвар кьунвай соцсетар Россиядин таблигъат патал анин махсус къуллугъри гегьеншдиз ишлемишзава лагьанай. А йисуз Украинада Россиядин винидихъ тIвар кьунвай сайтрал пуд йисан муддатда къадагъа эцигна.
Регионар ахтармишайла…
“Пиян тушир Россия” проектдин пешекарри уьлкведин регионрин арада наркотикриз акси рейтинг туькIуьрнава. Гьукуматдиз ракъурнавай документдин гьакъиндай “Известия” чешмеди хабар гузва.
Ахтармишунрин нетижайрал асаслу яз, наркотикар ишлемишунин жигьетдай виридалайни азадвал авай регионрик Ненецкий автономный округ, Архангельский область ва Чечня акатзава. Сиягьдин эхирда Московский ва Челябинский областар, гьакIни Хакасия республика ава. И регионар наркотикар ишлемишунин карда азадвал авачирбур яз гьисабзава.
Сиягь Росстатдин, РФ-дин Минздравдин ва МВД-дин официальный статистикадин бинедаллаз туькIуьрнава. Кьилди къачуртIа, сиягь туькIуьрдайла, бейгьуш квай затIарикди зегьерламиш хьана кьейибурун кьадардизни фикир ганва.
Сиягь гьукуматдиз ва Федерациядин Советдиз ватандашрин сагъламвал бейгьушдин къурхудикай хуьдай цIийи система туькIуьрунин ва ам кардик кутунин теклиф гунин макьсаддалди туькIуьрнава.
Мартдиз ВИЧ-дикди гзафни-гзаф инсанар кечмиш жезвай Россиядин регионар тайинарнай. Сиягьдин сифте кьиле Кемеровский, Иркутский ва Свердловский областар хьана.
Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев
