Мергьяматлувилин илим гвайди

Азаевар лагьайвалди, зи рикIел сифтени-сифте кьакьан дагълара, Текийрин хуьруьн кьилихъ алатай асирдин 50-йисара Къурушрин ГЭС эцигай кьилин инженер, ахпа анин директорни хьайи Идаят Фарманович Азаев къведа. Вич рагьметдиз фена хейлин йисар я. Дагълара адан тIвар алай ГЭС ама, экв гузва!..

Адан гуьгъуьналлаз Хасавюрт райондин ЦIийи Къурушрин хуьре ХХ асирдин 70-йисара гамарин фабрика эцигай руководитель, ахпа анин директорни хьайи Гьабил Ибремович Азаеван къамат карагда. Вич чи арада амачиз хейлин йисар я. Амма хуьре ада эцигай фабрикадин дарамат ама, адан тIварни чIехи са  куьчедиз ганва — халкьди рикIелай  алудзавач…

Абурун гуьгъуьналлаз Азаеврин же­гьил несилрин тIварар къвезва: Мавлуд Идаятович, Азай Идаятович, Жабир Гьабилович… Чебни, бубайри хьиз, чилел халкьдиз хийир гудай гел, кархана, тадарак, ала­­къа арадал гъиз, кардик кутаз, хуьз, ви­­ликди тухуз алахъайбур, алахъзавайбур, алакьни ийизвайбур…

И жергеда заз “Кафе Къуруш” ООО-дин ди­ректор, РД-дин къуллугъдай хилен ла­йих­лу работник, государстводин ва ведомствойрин гзаф шабагьрин сагьиб  Азаев  Жабир  Гьабиловичан  алахъунрикайни ­алакьунрикай хъсандиз чида. ГьикI хьи, “Лез­ги газетдихъ” ва чи милли эдебиятдихъни медениятдихъ галаз адан алагъа-салагъа гзаф я. Зун са кардин гъавурда акьуна: Жа­бир Гьабилович хьтин ксар тек-туьк гьалтда. Халисан ватандаш, халкьперес хьун патал чIехи къуллугъар, дуллухар­ къачун тIимил я. ЧIе­хи рикI, руьгь, жумартвал, мердвал, мергьяматлувал авай кас хьана кIанда. Мад са кар акуна:  Жабираз са Къурушринни къурушвийрин ваъ, вири лезгийрин, вири дагъустанвийрин дердийрикай фад хабар жезва, ам, гьа рекьериз герек куьмекар жагъуриз, къайгъуйрин яцIа ­гьахьзава… За жуван макъаладиз “Мергья­матлувилин илим гвайди”  кьил гунихъ гьа сир ава.

Мергьяматлувал — куьмек герекдаз куьмекдин гъил яргъи авун, эвездин харжияр, маса хийирар вилив хуьн тавуна, ийизвай крариз лугьузва. Ихьтин крар заз адан патай гзаф акуна. Сифте нубатда, “Лезги газет” кхьин, кIелун, хуьн патал ада эхиримжи 20-30 йисуз бегьем бягьс чIуг­вазва. Пул гвачирбуруз ада вичи кхьизва. Пул аваз, “ам зи квез я?” лугьузвайбуруз Жабирахъай кичIе я, гьикI хьи, адаз рахазвайдан руьгьда, гьебеда вуч аватIа, хъсандиз аквазва. Ахьтиндав кутугай жавабни гьасятда агакьарда.

Хайи чIал, эдебият ва меденият Жабир Гьабилович патал руьгьдин сад лагьай няметар хьиз я, гьавиляй а рекьериз ада ийизвай итижни, харжиярни  виле акьа­дайбур, ри­кIел аламукьдайбур я. Месела, алай вахтунда Къурушрикай ва къурушвийрикай заз чидай цIудалай виниз ктабар акъуднава. Абурун кьилин (генеральный) спонсор Жабир Гьабилович я. Абурук за гьазурнавай “Баркаллу къурушвияр”, “Яру дагъдин шагьвар” ктабарни ква.

Жабир Гьабиловичан теклифдалди ва адан куьмекар галаз вич иеси тир “Къуруш” кафеда за иштиракай цIудав агакьна ктабрин презентацияр, художникрин шикилрин выставкаяр, цIийи агалкьунар, тIва­рар къачур баркаллу рухвайрихъ галаз тухвай шадвилин мярекатар рикIел алама. Абурук Агъасеркер Къадимован, Сейфеддин Сейфеддинован шикилрин выставкаяр, “Къуруш-наме”, “Къуруш ва къурушвияр”, “Баркаллу къурушвияр” ва маса ктабрин презентацияр,  генерал Рамазан Жафарован, ополченидин Интербригададин командир, полковник Шамил Асланован (гила — генерал), яргъал йисара республикадин руководство гудай къуллугърал хьайи (Госсоветда ва Халкьдин Соб­ранида) Гьасен Балатован агалкьунар тебрикун ва маса мярекатар ква.

Чун винидихъ Азаеврин чIехи несилдин векилри халкь патал тур квахь тийир гелерикай раханай. Азаев Жабира, заз чидай делилралди, цIийи къурушвийрикай сад лагьайда яз, чи меркезда вичин хсуси кархана ва вири къурушвияр патал культурадин центр “Къуруш” (гила шадвилерин кIвал “Ватан”) арадал гъана.  Жабир Гьабиловича вич и карда гьакъикъи менеджер, советрин девирда Москвада (1975-йис), алишверишдин рекьяй кьилин образование къачур чIехи пешекар-экономист, бухгалтер, тешкилатчи, юрист тирдини субутна. Ам гьихь­тин хъутIалрай экъечIайди ятIа, са гъве­­чIи чилин кIус хсусиятдиз элкъуьриз кIан хьайила, тух тежер чиновникрини бюро­кратри вилик эцигай кьван манийвилер акур зун гъавурда лап хъсандиз акьазва. Жабир Гьабиловича ЦIийи ва Куьгьне Къурушдал лезги халкьдин ва Дагъустандин баркаллу рухваяр тир Нажмудин Самур­скийдиз, Шагь-Эмир Мурадоваз, Сейфедин Къулиеваз памятникар хкаждайла, абурун йикъар къейддайла, Махачкъалада “Ватан” тIвар алай поселокда Сейфедин Къулиеван тIва­рунихъ янавай чIехи куьче ачухдайла, хейлин харжияр ва тешкиллувилин кIва­лахар вичин хивез къачурдини зи рикIел алама. А мярекатрай за чIехи репортажар кхьенай.

“Къуруш” центрадин иесиди ЦIийи ­Къурушдал ва Махачкъалада цIийи мис-кIи­нар эцигдайла, Афгъанистанда телеф хьайи хасавюртвийриз (абурук кьве кас къурушвиярни ква) гуьзел мемориал хкаж­дай­лани, вичин патай хейлин куьмекар ага­кьар­на.­

Кьилди-кьилдин ксариз-спортсменриз, ялгъуз, ажуз ксариз, ветеранриз, начагъ аялриз гайи ва гузвай куьмекрикай рахай­тIа, чаз гзаф вахтар, чарар герек жеда.

* * *

И йикъара чи лап хъсан  дустуни, хуьруьн хци,  халкьдин архади вичин 70 йис тамам хьун къейдзава.

Селди вацIухъ жеда ахьтин гьерекат,

Шагь дагъларихъ жеда ахьтин берекат,

Шимин тIулахъ жеда ахьтин мярекат, —

Гьа ерийрин тушни бес хва чи Жабир!

Са фу, партал тIимил я хьун чи тандал,

Руьгь я абур гъизвайди гьар инсандал,

КIевиди жен гьам диндал, гьам имандал, —

Чи сидкьидин тушни арха и Жабир!

Кьакьан Къуруш чпин асул бине тир,

Пак Шалбуз хьиз, таъсиб рикIе вине тир,

Азаевар — дувул гьакьван дегьне тир,

Гьа сихилдин тушни жалгъа и Жабир!

Сагърай! Шадрай! Асирра ви гел хьурай!

Пашманвилер вахъ галаз чеб хъел хьурай!­

Ви 70 йисан юбилей тебрикзавай “Лезги  газетдин” редакциядин коллектив.