КцIар шегьердин тик рекьиз ухшар куьчедай винелди зун СтIал Cулейманан куьчедиз экъечIзава. Ина къекъвез, эгьлийрихъ галаз суьгьбетарун гьамиша хуш я заз. На лугьуди, исятда зал кьилел хъицикьдин бармак, тандал кIурт, кIвачел шаламар, мецел шиир алай СтIал Сулейман дуьшуьш жеда:
УстIарар я куьче-куьче,
Гьардаз ава вичин пеше.
Пенжерайра буьлуьл шуьше,
Гьаят, балхун, утагъ ава…
Дугъриданни, зал Сулейман гьалтна. Амма шаир СтIал Cулейман ваъ, Сулейман Сулейманов — зи куьгьне хванахва.
— Саламалейкум, Сулейман стха, гьикI я кIвалахар? Хизанри вучзава?..
— Алейкумсалам, стха, хъсанзава. КIвализ ша тIун…
— Валлагь, стха, СтIал Сулейманан и куьче заз хайи кIвал хьиз багьа я. Ина яшамиш хьунал куьн бахтлу я, — ачухна за рикI.
— Вун гьахъ я. Зазни шаир гзаф кIанда. Зи кIвале СтIал Сулейманан “Хкягъай эсерар” ава. А ктаб ва цлакай куьрсарнавай шаирдин чIехи портрет за багьа савкьатар хьиз хуьзва. КIвализ илифай мугьманриз дамахдалди шаир Сулейманан шиирар кIелзава, марагълу ихтилатар ийизва.
Вазни са суьгьбет ийин. Шаирдивай са жегьилди хабар кьуналда: “Дуьз лагь, Сулейман дайи, куьгьне вахтар хъсанбур тирни?” Кьуьзуь шаирди лагьаналда: “Куьгьне вахтар хъсан тирни, пис тирни заз чидач. Зулуматдин вик гардандал алаз, завай, кьил хкажна, ачух дуьньядиз килигиз хьаначир. Гила, шукур хьурай, демократиядин девир я лугьуда. Чавайни, азаддиз нефес къачуна, дуьньядин кьуд патаз килигиз жезва. Лагь, бес им хушбахтвал тушни?”
Шаирдин тIварун стха Сулейман Сулеймановахъ яб акална, за жув и куьчедиз атунин макьсад ачухарна:
— Ваз чизвани зунни СтIал Сулейман бажанахар тирди? Зи умуьрдин юлдаш Сарани шаирдин къари Марият Нежефхуьряй я. СтIал Сулеймана зи балдуз Мариятаз вуч лагьанватIа яб це:
Бахт юзана, атана зун
И жигъирдиз, акваз кIанз вун.
Къуьлер дигмиш гьа ви дугун
Заз я женнет, багъ, Марият.
Сулеймана ахъайна ваз,
РикIин гьарай гьа икI гъараз.
Дад-бидад, вун лувар хьухь заз,
Тамир вилел нагъв, Марият…
Куь кьейибуруз рагьметрай. Зи рагьметлу апай (иранбуба) Мегьамеда лугьудай хьи, вичин буба Сефибегни СтIал Сулейманан буба Гьасанбег кIеви дустар хьайибур я. Гьа и чун хьиз. Сефибеган сихилдай гьисабзавай Марият лагьайтIа, касни авачир етим руш тир. Адан буба Жиннетхан чатун устIар тир лугьуда. Кьисметди Мариятни Сулейман сад-садав агудна.
Эгер пайгъамбар Сулейманан тIвар къушарин чIал чир хьуналди Къуръанда гьатнаватIа, бажанах шаир СтIал Сулейманан тIвар тарихда поэзиядин чIал чидайди хьиз гьатнава.
Сулейман Сулейманова зи гафар куьтягьун вилив хуьзвайда хьиз:
— Ачухдиз лагь ман, вун ви бажанах шаирдал илифнава, — хъуьрена, зи къуьнел гъил эцигна.
— Ваъ, стха. Бажанахдал зун пака илифда. Къе зун и куьчедиз атунин себеб, михьи чкадилай са гъапавай накьв пекиник кутуна, 150 йис тамам жезвай шаирдин Махачкъалада авай “эбеди кIвалел” фин я. Къуй адан экуь руьгь мадни шад хьурай!
— Ажеб сувабдин кар жеда! — рази хьана дуст. — Вун хьтин «бажанахдиз” агъзур сеферда баркалла!..
…Махачкъала шегьер.Тарки-Тау дагъдин ценерив, Каспий гьуьлуьн къерехдавай багъда фаракъатнавай чIехи шаирдин сурал жував гвай накьв вегьена, са кIунчI атирлу цуькверни эцигна, руьгьдиз дуьа кIелна. Ахпа гуьмбетдиз икрамна, КцIариз, СтIал Сулейманан куьчедиз хутахун патал са капаш накьвни инлай вахчуна. ТIвар-ван авай шаир Расул Гьамзатован гафар хтана зи рикIел: «Дагъустандин вири шаирар Сулейман Стальский райондай, Агъа СтIалдилай я. Вучиз лагьайтIа, анаг поэзиядин Мекка, Дагъустандин Эллада я».
РикI дамахдивди ацIана зи. Эхь, за мад сеферда кьатIана, Дагъустандин чIехи абур СтIал Сулейман кечмиш хьанватIани, кьенвач. Ам гьар садан рикIе яшамиш жезва! Гьар са халкьдихъ галаз, хайи хва хьиз, авсиятда ава…
За кьатIана хьи, са пата — вичел лепе алай, а кьил таквар рехи Каспий, муькуь пата, гьулуьн къерехда — са стIал… СтIал Сулейман! ЧIехи гьуьл ва зурба гуьмбет санал ала!..
Гьасан Хасиев, КцIар
