Прокурор. И гафуни гьасятда къанун-къайда рикIел гъида. Гьар са касди, ихтиярар чIурайла,  прокуратурадивай куьмек тIалабда. Къанун-къайда хуьнал гьалтайла, и органдин кIвалах важиблуди, гьа са вахтунда гьар са хилехъ галаз ала­къалудини я. Кьурагь райондин про­курор  Фируза  Кабединовна  Лагъметовади  законсуз хейлин кIвалахар винел акъуднава. Прокуратуради шаз гьихьтин кIва­лах тух­вана­тIа, чна адахъ галаз суьбетна.

— Фируза Кабединовна, 2018-йисуз прокуратуради районда гьихьтин кIвалах кьиле тухвана?­

— Эгер 2017-йисуз 468 тахсиркарвал хьанвайтIа, 2018-йисуз закон чIу­рнавай 457 дуьшуьш дуьздал акъудна. Идахъ галаз сад хьиз, прокуратурадин актар гзаф хьана. ИкI, Федеральный законодательство чIурай 35 дуьшуьш винел акъуд­на (2017-йисан талукь девирда — 24), 46 иск суддиз рекье туна (2017-йисан талукь девирда — 65), 91 представление кхьена  (2017-йисан талукь девирда — 75), прокурордин ахтармишун кьиле тухунин ва акт гьазурунин  нетижада 76 кас дисциплинарный  (2017-йисан талукь девирда — 68) ва  20 кас  административный жавабдарвилиз чIугуна (2017-йисан талукь девирда — 12), къуллугъдал алай 17 кас мад тахсиркарвал тавун патал тагькимарна (2017-йисан талукь девирда — 24) ва икI мад.

Прокурордин гуьзчивал тухун патал чкадин чпи-чеб идара ийидай органрин федеральный ­законодательстводин нормативно-правовой актарин копияр вахтунда райондин прокуратурадиз гъизва.

Райондин Собраниди къарарар кьабулайла, абур прокуратурадиз гъизва. Нормативно-право­вой­ актар гьазурдайла, гьа ихьтин документрин про­ектар гьазурдай комиссийрин, рабочий дестейрин кIвалахда райондин прокуратура активнидаказ иштиракиз гьазур тирдан гьа­къин­дай “Кьурагь район” муниципальный тешкилатдин кьилиз тайин­ чар ракъурнава. Идалайни гъейри, гьа ихьтин доку­ментрин проектрин документар гьазурна, вахтунда про­­куратурадиз ахгакьарун, органрин заседанияр жедайла, виликамаз хабар гун теклифнава.

Прокуратуради “Кьурагь район” му­ниципа­ли­тетдихъ галаз сих ала­­къа аваз кIвалахзава. Нор­ма­тив­­но-правовой актарин проектриз ­вахтунда килигзава. Райондин про­­курорди нормативно-правовой актар кьабулдай представительный органдин заседанийра иштирак­зава.

— Экономикадин хиле кIва­ла­ху­ни­кай вуч лугьуз жеда?

— И хиле законар кьилиз акъудунин рекьяй прокурордин гуьзчивал тухунин мураддалди, райондин прокуратуради ахтармишунин кIвалах кьиле тухуналди, уголовный рекьяй геле къекъуьн тавуна, вилик пад кьаз­ва. И кIвалахди законар чIурай дуьшуьшар винел акъудзава.

Экономикадин хиле прокурордин гуьзчивилик квай виридалайни важиблу месэлаяр эменнидин гьа­къиндай законодательство кьиле тухуниз, чилериз, яшайишдинни коммунальный майишатдиз, бюджетдин законодательстводиз талукьбур я.

Кьурагь райондин прокуратуради экономикадин хиле 2018-йисуз чкадин властрин органри бюджетдин чил ишлемишунин, ришветбазвилиз аксивал авунин гьакъиндай кьабулнавай къараррал гуьзчи­вална­­.­

2018-йисуз райондин прокуратуради экономикадин хиле 239 тахсиркарвал (2017-йисан талукь девирда -186) винел акъудна, суддиз 17 иск (2017-йисан талукь девирда -33) ракъурна. 32 представление кхьена, (2017-йисан талукь девирда — 23) . Райондин прокуратурадин эмирдалди, къуллугъдал алай 23 кас дисциплинарный жавабдарвилиз чIугуна. Бюджетдин законодательство кьилиз акъудун ахтармишайла, Кьурагь райондин муниципальный 5 тешкилатди законодательство чIурунин рекьяй тахсиркарвал авунвайди винел акъудна. Чилин законодательстводиз талукь са жерге тахсиркарвилерни дуьздал акъудна. ИкI, “Сельсовет Ку­рах­ский”­ муниципальный тешкилатди, гьакIни М.Н.Бабаева, К.Н.Катибова, А.К.Катибова, А.А.Саидалиева, М.Н.­Кезимова, А.Н.Ибрагьимова чилерин участокар арендадиз къачун патал кутIундай икьрардин ихтияррин аукцион кьиле тухудайла чилин законодательство чIуруниз талукь яз Сулейман-Стальский  райондин суддиз чилерин участокрин арендадин икьрар дуьз туширдан ва ЕГРП-да эменнидиз талукь  кхьинар авачирдан гьакъиндай 6 арза ракъурна.

— Ришветбазвилихъ галаз алакъалу гьихьтин тахсиркарвилер винел акъудна?

— 2018-йисуз ришветбазвилиз акси законодательство чIурунай 51 тахсиркарвал винел акъудна, къуллугърал алай 22 кас дисциплинарный жавабдарвилиз чIугуна, Сулейман-Стальский райсуддиз са арза ракъурна. 2017-йи­­суз райпрокуратуради гьа и хиляй анжах 47 тахсиркарвал винел акъуд­на, къуллугърал алай 12 кас дисциплинарный жавабдарвилиз чIугуна, са арза суддиз рекье ту­на.

Алатай йисуз прокуратуради государстводин ва муниципальный къуллугъда, “Кьурагь район” муниципальный тешкилатда коррупциядиз акси законодательство кьиле тухунин кIвалах ахтармишна. Нетижада муниципальный тешкилатда къуллугърал алай ксарин къазанжидикай ва харжийрикай эменнидин законодательствода къалурнавай делилар дуьзбур туширди винел акъатна. ИкI, “Кьурагь район” муниципальный тешкилатдин администрацияда кIвалахза­вай­ 6 къуллугъчидин харжийрикай, къазанжидикай, эменнидикай чпин ва чпин уьмуьрдин юлдашрин, яш тамам тахьанвай аялрин делилар авачирдакай, и рекьяй закон чIурна­вайдакай райондин кьилиз чар кхьена­.

— Прокуратурадиз агьалияр гзафни-гзаф гьихьтин арзаяр гваз къвезва?

— Анализ гузвай вахтунда райондин прокуратурадиз 98 (2017-йисан талукь девирда — 107) агьа­ли ар­­заяр гваз атана. Абурукай 60 кьилиз акъудна, маса идарайриз кьилиз акъудун патал, 36 арза ра­къур­на­­. Арзайрин чIехи пай чилиз, пенсиядиз, бюджетдиз, тIебиат хуьнин законодательстводиз, набутрин  ихтиярар ва итижар хуьниз, гьакIни чкадин представительный ва исполнительный органрин правовой актарин законлувилиз талукьбур тир. Вири арзайриз килигна, лазим жавабар гана. 2018-йисуз за вири санлай 111 агьа­ли кьабулна, абуруз виридаз юридический рекьяй куьмекна.

2018-йисан февралдиз райгазетдиз ва райондин официальный сайтдиз четин гьалда авай набутрихъ галаз чкадал фена гуьруьшмиш жедайдакай малумат гана. Чна агьалийрилай атай са арзани килиг тавуна тазвач. Чи везифа агьалийриз къуллугъ авун, закон, къайдаяр хуьн я.

Къейд.

Ф.К.Лагъметова 1962-йисуз Баку шегьерда нефтяникрин хизанда дидедиз хьана. Ана школа акьалтIарна, 1982-1988-йисара Дагъустандин госуниверситетдин юридический факультетда кIелна. Вузда кIелдай йисара Фирузадини Бейбута кьисметар сад авуна. Меркезда чпин хизан кутуна.
Фируза Кабединовнади зегьметдин рехъ Махачкъалада суддин органда секретарвиле кIвалахунилай башламишна, 1991-йисалди ада Дагъустандин прокуратурадин органра кIвалахна. 2000-йисуз — Докъузпара, 2008-2015-йисара Хив районрин прокурор хьана. 2015-йисан июндилай Кьурагь райондин прокурор я. Хизанда 2 веледдиз чешнелу тербия гана.

Алван Рамазанова