Малум тирвал, къадим Дербент дегьзаманайрилай тарихдин ивиррин вичиз тешпигь авачир макан я. Шад жедай кар ам я хьи, жуьреба-жуьре девирра шегьердин къамат, яшайиш, агьалийрин хъсан адетар, абурун уьмуьрдин кьетIенвилер, меденивал къалурзавай памятникар, скульптураяр, мармардин лишанлу  кьулар генани артух жезва. И барадай “Шегьердин уьмуьр” махсус циклни (план) кардик ква.

Чкадин агьалияр ва шегьердиз мугьман жезвай сиягьатчияр, туристар чпел  гьейранарзавай и кардик кьил кутурдини Дербентда, гьакI вири Кьиблепатан Дагъустандани машгьур меценат, РД-дин Общественный палатадин член Шуми Шабатаев я.

Хайи ерияр абад ва мадни гуьрчег хьунихъ рикI кузвай и мергьяматлу касди, вичин хсуси харжияр серфуналди, шегьердин вини магьлейрикай (магьалрикай) сана дегьзаманайра машгьур  хьайи шаир Мирзе Мугьаммед-Тагъи Гумридин памятник эцигна. Шегьерда Советрин власть патал женг чIугур инкъилабчийрин экуь къамат къалурзавай памятник (инкъилабдин баркалладин паркуна) эхцигайдини гьа и кас я.

Къадим шегьердин Ленинан тIварунихъ галай куьчеда, (виликдай “Ватан” кинотеатр хьайи)  алай вахтунда азербайжанрин госдрамтеатр кардик кухтазвай дараматдин вилик эцигнавай сад-садахъ галаз суьгьбетарзавай дербентвийрин буьруьнждин скульптура  иллаки марагълуди ва фикир желбдайди хьанва.

Шегьердин агьалийриз ям гзаф бегенмиш я. Адан патав къвез, агьалийри шикилар  язава.

— Инсанрин уьмуьр, яшайиш къалурзавай ихьтин памятникар, скульптураяр Израилда ва дуьньядин маса уьлквейрани гзаф ава, — лугьузва Шуми Шабатаева. — Гьавиляй заз жуван гъвечIи Ватан тир къадим Дербентдани ихьтин ивирар арадал гъун хъсан, хайи шегьердин абадлувал мадни хкажуник жуван пайни кутун буржи яз акуна. И кIвалах за инлай  кьулухъни давамарда.

Нариман Къарибов