Дагъустандин здравоохраненидин министерстводин сайтда хабар ганвайвал, алатай гьафтеда РД-дин Кьил Владимир Васильеван регьбервилик кваз, РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидован ва адан заместителрин, РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин Руководитель Владимир Иванован, гьакI жавабдар маса къуллугърал алай ксарин иштираквални аваз, кьиле фейи совещанидал республикада медицинадин тади куьмекдин къуллугъдин кIвалах веревирдна…
И месэладай республикадин здравоохраненидин министр Жамалудин Гьажиибрагьимова кьилин доклад авуна. Адан гафаралди, 3 миллиондилай артух агьалияр яшамиш жезвай регионда алай аямдин ва ерилудаказ медицинадин куьмекар агакьарун патал Къизлярда, Къизилюртда, Хасавюртда, Махачкъалада, Буйнакскда, Дербентда, Каспийскда ва Избербашда (больницайра) тади куьмекдин 8 станция ва 42 отделение кардик ква. Республикада тади куьмекдин 185 бригадади кIвалахзава, ида лазим кьадардин 66,5% тешкилзава. Рекъемри къалурзавайвал, 121 бригада бес жезвач.
Докладдай мадни малум хьайивал, миллион агьали яшамиш жезвай Махачкъалада тади куьмекдин 43 бригадади кIвалахзава. Абурун кьадар лагьайтIа, 72 хьун лазим я. Регионда вири санлай санитарный 537 машин ава. Абурукай 359 — вадалай, 170 цIудалай виниз йисара ишлемишнавайбур я. Алай вахтунда республикадиз тади куьмекдин (В классдин) 10 машин хканва, йисан эхирдалди мад 14 кун гуьзлемишзава. Идалайни гъейри, 2019-йисуз тади куьмекдин 70 машин маса къачун патал республикадин бюджетдай 258 миллион манат пул чара авун пландик кутунва. Министрди къведай йисуз тади куьмекдин станция шегьердин къерехдай центрадиз хкун планламишнавайдакайни хабар гана. И карди, ада гьисабзавайвал, медицинадин куьмек фад агакьардай мумкинвал гуда.
Совещанидал алай вахтунда тади куьмек азарлуйрин патав юкьван гьисабдалди 20 декьикьада агакьзвайдакай лагьана. Кьилин диспетчервилин къуллугъ шегьерэгьлийриз мукьва хьуни кIвалахни кьезиларда, вахтни тIимиларда.
Владимир Васильева арадал атанвай гьалар критика авуна, “Тади куьмек” 20 декьикьадилай агакьзава… Меркезда… Квез и кар гьикI аквазва? Гьалар ихьтин муракаббур хьунай жавабдарвал ина кIватI хьанвай гьар садан хиве ава. И гьалар дегиш тахьайтIа, маса серенжемар кьабулда. Заз и кардин гъавурда вири акьунайтIа, кIанзавай, мажбур тавуна”, — кIевелай тагькимарна ада.
Республикадин Кьили веревирдзавай месэлаяр кIватI хьанвайбуру зегьмет чIугвазвай министерствойризни талукь тирдал фикир желбна. “Куьне кIвалахзавай министерствойрани гьа и жуьредин месэлаяр ава. ЧIехи пай вахтара четин месэлаяр авай ресурсар- дараматар, тадаракар, кIвалах эцигнавай къайда менфятлудаказ ишлемишуниз талукьбур я. Куь кIвалах веревирд ая, гьикI хьи, пака инал куьне нетижайрикай докладар ийида”, — алава хъувуна В.Васильева.
Региондин Кьили, здравоохраненидин министрдин докладдиз баянар гуналди, къейдна: “Духтуррин ва тади куьмекдин штат тIимил я лугьузва, абурун кьадар артухаруникай ихтилат физва. Юлдашар, и ихтилатар рикIелай алуд! Авай такьатрикай менфят къачуз чира. КIвалах тийизвайбурун кьадар вучиз артухарзавайди я? Кьадар артух хьун квез герек ава? Заз герек туш. Инанмиш я, гьакI — халкьдизни. Чаз 20 декьикьада къведай духтур — ваъ, азарлудан патав жезмай кьван фад агакьдай духтур герек я. Авачирдакай рахамир, авай мумкинвилер менфятлудаказ ишлемиша”.
Медицинадин тади куьмекдин кIвалах хъсанаруниз талукь планрикай РД-дин информатизациядин, алакъадин ва массовый коммуникацийрин министр Сергей Снегирёвни рахана. Ада къейд авурвал, министерстводи региондин информациядин къурулуш кардик кутунин кIвалах акьалтIарзава. Эгер алай йисан августдин вацра, кIвалах гъиле кьур вахтунда, и къайда медицинадин са идарада ишлемишзавайтIа, къенин юкъуз авай вири 131-дакай 86 идара и кIвалах тухунив эгечIнава. “Сад лагьайди, и къайдади интернетдай, учирар авачиз, духтурдин кьилив фин патал кхьидай мумкинвал гана. Кьвед лагьайди, тади куьмекдин машиндай азарлудан карточка, куьмек герекзавай кас ана кьабулун патал гьазурвал аквадайвал, гьасятда больницадиз агакьарзава”, — гъавурда туна министрди. Алай вахтунда, са жерге министерствойрихъни ведомствойрихъ галаз сих алакъаяр хуьналди, и хиле кIвалах давамарзавайдини алава хъувуна.
Сергей Снегирёва кIватI хьанвайбурун фикир желб авур маса месэла региондин ГЛОНАСС сеть вилик тухуниз талукьди тир. Адан гафаралди, алай вахтунда Дагъустандин здравоохраненидин министерстводин къуллугъдин рекьяй вири машинар маршрут чирзавай аппаратралди таъмин я. И карди тади куьмекдин машинрин кIвалахдал гуьзчивалдай мумкинвал гузва.
И месэладай РД-дин гражданвилин оборонадин, кьетIен гьаларин рекьяй министр Нариман Къизимегьамедовни рахана.
Баянар гудайла, Владимир Васильева къейдна: “Чна кьиле тухузвай совещанийрин макьсад куьне гьар сада веревирд авун лазим я. Килиг, юлдашар, куьне алай йисуз вуч авунватIа. Къуллугърал тайинарнавайбур къведай йисан 9 вацрал къведалди кIвалахрал аламукьда лагьай чIал туш. И кар кIвалахдин нетижайрилай аслу жеда. Им зи принцип я. Эгер авай месэлаяр гьакI гьисабунал акъвазайтIа, чун яргъаз фидач. Чун виликди фин лазим я. И кIвалах эгер куьне тавуртIа, масабуру ийида”.
Дагъустандин Кьили мадни алава хъувуна: “Чна чуьнуьх-тарашзавайбур кIевидаказ жазаламишда! Иллаки — здравоохраненида”.
Владимир Васильеван гафаралди, алай вахтунда республика ахьтин гьалда ава хьи, эгер кIвалахар йигиндаказ кьилиз акъуд тавуртIа, затIни арадал къведач.
“Чна система вич дегишарна кIанда. Вири анжах пулуналди кьилиз акъудиз-ваъ. КIвалахдик йигинвал кутун герек я. Авай мумкинвилер менфятлудаказ ишлемишуни хъсан нетижаяр гуда”, — инанмишарна региондин кьили.
Совещанидал республикадин образованидиз талукь ва са жерге маса месэлаярни веревирдна.
Чи мухбир
