“Гад гьарай я”, — лугьуда халкьдин камаллу мисалди. Амма гад гьар сада жуван сагъламвал ли­гимардай, жуьреба-жуьре чкайриз сиягьат ийидай, хийирлудаказ ял ядай вахтни я. Гад гьакIни турист­вилин сезонни я. ГьакI тирвиляй къадим Дербентни гатун ва зулун варцара уьлкведин жуьреба-жуьре чкайрай къвезвай мугьманар, ­туристар лайихлувилелди кьа­бу­луниз вири патарихъай гьазур ­хьанва.

Шегьердин администрациядин культурадин, спортдин, туризмдин ва жегьилрин политикадин рекьяй управленидин начальник Арсен Арухова малумарайвал, алай йисуз ва гьакI инлай кьулухъни туристар кьабулун, абурун ял ягъун тешкилун патал  шегьерда вири къулайвилер авай 25 мугьманхана ва гъве­чIи мугьманханаяр,  2 турбаза — санаторий кардик ква. Санлай къачурла, анра 1220 чка ава.

Мукьвара туриствилин сезондиз талукь совещанидал ял ядай кIва­лерин са жерге иесийри къейд авурвал, мугьманар патал яратмишнавай яшайишдин шартIар вини де­режада аваз тешкилнава. “Фрегат”, “Шагь”, “Океан”, “Элит”, комплекс “Европа” ва “Солнечный берег”  мугьманханайра ял язавай туристрин рази­вилин гьакъиндай махсус журналра авай хуш  келимайри шагьидвалзава.

Къадим Дербентда мугьманриз, туристриз килигдай чкаяр, дегь заманайрин тарихдин ивирар гзаф ава. Ина 9 музей, “Нарын-къеле” комплекс, туриствилин цIудалайни гзаф маршрутар кардик ква. Жалгъан дагъдин вини кьиле Дербентдин ярж эцигунин кIвалахарни йигин еришралди кьиле физва. Шегьерда мукьвара ачухнавай На­бережныйдини (гьуьлуьн кьере) вичин гуьрчегвилелди дербентвияр хьиз, гьакI къадим шегьердин мугьманар ва туристарни гьейранарзава.

Нариман Къарибов, Дербент шегьер