Пешекарри тестикьарзавайвал, алай вахтунда жалгъаяр тIазвай неинки яшлу инсанрин, гьакI жегьилрин кьадарни гзаф хьанва. Идалайни гъейри, уьмуьрда кьилел къвезвай жуьреба-жуьре бедбахтвилер себеб яз инсанрикай набутар жезвай дуьшуьшарни тIимил туш. Ахьтин азарлуяр неинки государстводин больницайра сагъар хъийизва, гьакIни агьалийрин сагъламвал мягькемар хъийидай, кIвачел ахкьалдардай, тIал кьезилардай жуьреба-жуьре хсуси медклиникаярни кардик ква. Анин духтурри азарлуйрин тIал секинарун, абуру тамам уьмуьр тухун патал чпелай алакьдай вири жуьредин куьмекар гуз алахъзава. Къенин зи суьгьбетни гьа ихьтинбурукай сад тир Махачкъала шегьердин Лаптиеван куьчеда (Редукторный поселок), 55 “д” нумрадин дараматда кардик квай профессор Загьирован медклиникада зегьмет чIугвазвай духтур ортопед-травмотолог Нагъи Мурадович Гьажиметовакай ва адан кIвалахдикай я…
Ам 1960-йисуз Ахцегьа дидедиз хьана. Адан рагьметлу буба Мурад Набиевич эцигунрин инженер тир. Ада Махачкъала шегьердин эцигунардай гзаф объектрал зегьмет чIугуна. Диде Сарият Агъахановнади яргъал йисара Махачкъала шегьердин 22-нумрадин школада завуч яз кIвалахна. Алай вахтунда ам пенсияда ава. Абуру хизанда кьве хва зегьметдал рикI алай, инсанпересар, ватанпересар яз тербияламишна. Гьайиф хьи, чIехи хва бедбахтвилин дуьшуьшдикди вахтсуздаказ рагьметдиз фена.
Шегьердин 22-нумрадин школа акьалтIарай Нагъидиз жуьреба-жуьре себебралди са шумуд йисуз кIелдай чкадик экечIдай мумкинвал хьаначир. 1981-йисуз ам Дагъустандин мединститутдик экечIна. 1985-йисалай ада Саратов шегьердин мединститутдин военный медицинадин факультетда кIелун давамарна (перевод вахчуна). Нагъидиз вичикай жалгъайрин азарар сагъардай дерин чирвилер авай духтур хьунин мурад авай. КIелдай йисара ортопедиядинни травмотологиядин рекьяй муаллимрин лекцийриз кьетIен дикъет гуз, алава литературадикай менфят къачуз вичин чирвилерин дережа хкажна. 1987-йисуз институт агалкьунралди куьтягьай жегьил пешекарди Россиядин Яракьлу къуватрин жергейра къуллугъна. 1995-йисуз Нагъи духтур Махачкъаладиз хтана, республикадин травмотологиядин центрада вичин пешедай кIвалахиз башламишна. Адан гъилелай гзаф азарлуяр фена, гзафбуруз адакай себеб хьана. Азарлуйрин арада Нагъи Мурадович вичин пеше хъсан чидай, еке тежриба авай духтур я лугьудай гафар дуьшуьшдинбур туш. Адан тIварцIел республикадин районрай ва хуьрерай гзаф азарлуяр къвезва. Адалай гьар са азарлудан дердинихъ сабурлувилелди, дикъетдивди яб акализ, абурун тIал секин жедайдак умуд, азарлуйрик руьгь кутаз алакьзава. Духтур сифтени-сифте дерин чирвилер авайди хьиз, азарлуйрихъ галаз хуш рафтарвалдайди, регьимлуди, мергьяматлуди хьунни лазим я. Нагъи Мурадовичаз лагьайтIа, и вири ерияр хас я.
И йикъара зун Нагъи Гьажиметовахъ галаз гуьруьшмиш хьана ва чи арада суьгьбет кьиле фена.
— Нагъи Мурадович, куь патав гзафни-гзаф гьихьтин азарлуяр къвезва?
— Кьулан тарцихъ ва кIвачерихъ галаз алакъалу азарар авай, хайи чIавуз нукьсанар квай, гьакIни ДЦП-дин азарар авайбур гзаф къвезва.
— Абур гьи яшара авайбур я?
— Юкьван яшара авайбур, гьакIни сколиоз ва жалгъайрин маса азарар авай жегьилар къвезвай дуьшуьшарни тIимил туш.
— Куь патав къвезвай азарлуяр сагъ хъхьана хъфизвани?
— Жалгъайрин азарар михьиз сагъариз хьун гзаф четин я. Чун, духтурар, азарлуйрин тIал кьезилариз, абуру сагълам уьмуьр тухун патал куьмекиз алахъзава. Артроз, артрит азарри инсанриз гьар гьи яшара аваз хьайитIани тади гузва. Абур чна рапаралдини дарманралди сагъарзава. Нетижаяр писбур жезвач. Чун жезмай кьван азарлудан вичин сустав хуьз алахъзава. Эгер ам хуьн мумкин тушиз хьайитIа, ахпа азарлудаз операция авун теклифзава.
— Клиникада кьиле тухузвай медицинадин къуллугъар гьакъидихъ яни?
— Рапар, дарманар, капельницаяр, физпроцедураяр пулсуздаказ я. Эгер азарлудаз вичин хушуналди жалгъайрин багьа дарманар, гьакI плазмолифтинг, гиалуроновая кислота кутуна кIан хьайитIа — абур ва анализар, операция авун, консультация гьакъидихъ я. Масабурув гекъигайла, чи клиникада къуллугърин къиметар агъузбур я.
— Клиникадай куь къуллугърикай куьмек тахьана, азарлуяр нарази яз хъфей дуьшуьшар авани?
— За кIвалахзавай девирда ахьтин дуьшуьшар малум туш.
— Клиникадиз къвезвай азарлуйриз къулай шартIар яратмишиз хьанвани?
— Квез аквазва хьи, чи клиника гьикьван михьиди, экуьди ва гуьрчегди ятIа. Иниз атай гьар са азарлуда кIвалин чимивал гьисс авун патал чна вири жуьредин серенжемар кьабулзава. Ина стационар кардик ква. Гьар са палатада 2-3 койка ава. Яргъарай атанвай азарлуйривай ина йифизни акъвазайтIа жезва. Палатайра холодильник, телевизор, кондиционер, пек-партал эцигдай шкаф ава. Стационарда къатканвай азарлуйриз йикъа кьуд сеферда пулсуздаказ кфетлу тIуьн гузва. Мадни ина процедураяр ийидай, массаждин ва физиотерапиядин кабинетар кардик ква. Азарлуйриз чна вири жуьредин къулайвилер тешкилнава, абурни чалай рази яз амукьзава.
— Жалгъайрин азарар арадал атунин себеб вуч я?
— Себебар гзаф ава. Месела, экологиядин гьалар пис, недай хъвадай шейэр ерисузбур хьунилай, уьмуьрда жезвай стрессрилай, вахтунда чараяр тавунилайни (ва икI мад) аслу я.
Суьгьбетдилай кьулухъ зун медклиникада къекъвена. Камаллу, марифатлу инсан алай чка гьар садаз аквада ва адаз лайихлу къиметни гуда. Кьилин котегориядин духтур Нагъи Мурадовичаз гьакъисагъ зегьметдиз килигна коллективда ва азарлуйрин арадани еке гьуьрмет ава. Зегьмет чIугур вири чкайра ада вичикай хъсан фикирар туна. КIвалахдин рекьяй юлдашди ва азарлуйри адакай ингье вуч лугьузватIа. Клиникада зегьмет чIугвазвай ортопед-травмотолог Мутелимов Мутелим Мурадалиевич:
— Нагъи Мурадович михьи рикI авай, къени къилихрин, инсандин дердиникай хабар кьадай, азарлуйрихъ галаз хуш рафтарвалдай духтур я. Ада вичин хиве авай везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудзава. Адалай коллективни, азарлуярни гзаф рази я.
Зун азарлуяр къатканвай стационардин палатадиз фейила, азарлуйри Нагъи Мурадовичан тIварцIихъ алхишдин гафар лугьуз башламишна. Махачкъаладай тир Жангишиева Аят духтурдилай гзаф рази тир.
— Зун иниз кьулан тарцин грыжа арадал атуникди лап пис гьалда аваз гъанай, — суьгьбетна дишегьлиди, — Аллагь куьмек хьайи Нагъи духтурди кьабулай серенжемар себеб яз гила зи гьал хъсан хьанва. Ада чIугур зегьмет лап екеди я. Ам, дугъриданни, кар чидай вичин пешедал рикI алай халисан духтур я. Къуй адан гъилера гьамиша къуват хьурай!
Нагъи духтур хъсан пешекар хьиз, вафалу уьмуьрдин юлдаш, къайгъудар бубани я. Ада Даггостехуниверситетда кIвалахзавай вичин уьмуьрдин юлдаш Наталья Ибрагьимовнадихъ галаз санал авай са хциз кьилин образование ва чешнуелу тербия гана. Алай вахтунда ада МЧС-да кIвалахзава.
Гьуьрметлу Нагъи духтур, куь мергьяматлу рикIин гьиссер садрани тIимил тахьурай!
Надият Велиева
