Алай йисан 1-январдин делилралди, Ахцегь районда малдарвилинни хипехъанвилин 45 СПК, 19 КФХ ва гьакI ЛПХ-яр кардик ква. Абурун суьруьйра 108 агъзурни 950 гьайван ава. Ири карч алай гьайванрин кьадар 21511-дав агакьнава. Адет хьанвайвал, гьайванар гьар йисуз къишлахрай яйлахриз куьчарзава. И чIавуз чубанар датIана четинвилерал расалмиш жезва.  

— Куьчарунин вахт алукьдалди вилик чна вири гьайванар купкадай язава, профилактикадин серенжемар кьабулзава:  куьлуь ва ири карч алай гьайванриз дабакьдиз (ящур) ва маса азарриз акси ра­пар язава, — лугьузва райондин хуьруьн ма­йишатдин управленидин малдарвилин отделдин кьиле авай Адилхан Агьмедова. — Чи районда малдарвилин хиле гьалар са акьван писбур туш. Эхиримжи вахтара чи нехирар 207 гьайвандин, яни 1 процентдин артух хьанва. Имни, гьелбетда, гъвечIи нетижа туш. Четин шартIа­риз­ни килиг тавуна, чун яваш-яваш виликди физва.

ТIебии я, гьайванрин хьиз, гьасилзавай малдарвилин продукциядин кьадарни артух жезва. Амма, гьайиф хьи, ма­лум­ тир санкцийрикди государстводивай мал­дарвилиз  бес кьадар фикир гуз жезвач. Хамарин, сарин къиметар кьа­дар­суз­ агъузбур я. Мисал яз, са килограмм сарин­ къимет 10 манат ятIа, гьар са лапагдилай сар тун 45 манатдай акъваззава. Лапагрин, маларин хамар къачудай чка авачир­виляй абур гьакI гадарзава. Нетижада хипехъанвал къвердавай менфятсуз хилез элкъвезва. Мад са четинвал: эхиримжи йисара жегьилриз чубанвал ийиз кIанза­мач. Малдарвилин суьрсетдихъ игьтияжни ава. Къарамалар хуьз регьятни я.

-Чи хипехъанар Кочубейдиз куьч жез 21 йис алатнаватIани, ана дуланажагъдин шар­тIар са акьван хъсанбур туш, -ви­чин суьгьбет давамарзава Адилхан Агьмедова. — Ана гьатта электрикдин эквни авач. Виликдай а чилер гуржийрив гвай. Инай хъфидайла, абуру къиш­­лах­рин къурулуш чIурна. Гьайванар куьчардайлани, пулдин еке такьатар серфуниз мажбур жезва. Прицеп галай “КамАЗ” автомашиндиз 40 агъзур манат пул гузва. Гьар са автомашинди 350 гьайван ту­хузва. Гьайванар йиса 2 сеферда куьчарун патал гьар майишатдиз хейлин пулар герек жезва. Эхиримжи 4 йисан вахтунда рекьериз акъатзавай харжияр государстводи эвез хъувунвач.

ЯтIани чи чубанри гьакъисагъвилелди зегьмет чIугун давамарзава. Хинерин “Намус”, Чеперин “Берекат”, Фиярин “Заря”, Луткунрин “Артик” тIварар алай СПК-рин майишатар вилик жергейра ава. Алай йисан 6 вацран делилралди, райондин СПК-ри, гьар са лапагдилай 2,5 килограмм сар туналди, 270 тонн сар гьасилнава.

Алатай йисуз 20300 тонн векъи алафар гьазурнай. Калерикай хейлин некни ацана. Им алатай йисан рекъемдилай 101 килограммдин гзаф я. Идалайни гъейри, 3340 тонн як гьасилна. 60 тонн як маса гайи “Намус” СПК-ди и кардик еке пай кутуна.

Алай йисан 1-июлдилай як ва маса продуктар маса гузвай вири майишатри госсертификатар къачун патал тайин до­­кументар туь­кIуьрун лазим я. Алай вах­тунда чи райондин хейлин майишатри як маса гудай ихтияр авайвилин сертификатар къачунва ва и кар давам жезва­. Дагълух чи шартIара куьчери хипе­хъан­вал гележег авай, менфятлу хел ятIа­ни, государстводин патай гьакъикъи куьмек авачиз, ам артмишиз жедач. Хи­пе­хъан руьгьламишун, зегьмет чIугва­дай­ ашкъи-гьевес хкажун патал, гьич та­хьайтIа, гьасилзавай хаммални суьрсет — хамар, сар, як, нек, ниси — ба­зардин къи­метрай маса къачунин чарасузвал ава. Эгер абур чкадал гьялдай махсус це­харни, устIарханаяр кардик кутаз хьа­найтIа, якъин, гьалар мадни хъсан жедай.

Рагьидин Эминов