Милли редакциядихъ галаз сих алакъада авай муаллим, шаир Абдулагъа Ашурагъаева завай са тIалабун авунай: «За Ватандин ЧIехи дяведа иштиракай са хизандай, тухумдай тир ва Ватан патал чпин чанар къурбанд авур кьегьалрикай поэма кхьизва. Маса миллетрин арада гьахьтин хизанар ава. (Ада мисал яз осетинвияр тир Чикола хуьряй тир Хадзисмел, Борис, Гадзибе, Хангерей, Сосланбег, Турмец ва Магьамад Кобегкаеврин, Дзуарикау хуьряй тир стхаяр Мегьамед, Махарбег, Зарахмет, Созырько, Шамиль, Гьасанбег Газдановрин хизанар гъанай). Заз лезгийрикай ахьтин хизанар гьатнач. Вуна Кьурагь ва СтIал Сулейманан районрин тарихрикай ктабар кхьейди я. Ваз гьахьтин хизанрикай, фронтда телеф хьайи стхайрикай делилар чизватIа, абурукай зал делилар агакьара».
Гьелбетда, за жуваз чизвай малуматар, делилар тупIалай авуна. Ватандин ЧIехи дяведин женгера Гитлеран фашистрихъ галаз викIегьвилелди женгер чIугур стхаяр тIимил туш. Сифте нубатда заз Ахцегь райондин КьакIарин хуьряй тир Исмаиловрин тIварар кьаз кIанзава. Набиди, полковник Тажидина, штабдин начальник, комиссар Шагьбаса, лейтенант Нагъиди, Исмаила ва Нурудина Кеферпатан Кавказдилай гатIунай женгер Берлинда куьтягьна ва вири сагъ-саламатдиз, хуруйрал гзаф кьадар шабагьар алаз хтана.
Мегьарамдхуьряй Ватандин ЧIехи дяведа пуд стха Буржалиеври иштиракна. Буржалиди ва лейтенант Абдулмежида Сталинград хвена. Амма чеб телеф хьана. Ляметуллагьа Днепр патал женгер чIугуна, Украина, Чехословакия, Венгрия азаддай женгера иштиракна. Хурудал Яру Гъед, Ватандин дяведин II дережадин орденар, «Жуьрэтлувиляй», «Германиядал гъалиб хьунай» медалар алаз хтана.
Кьасумхуьруьн райондин КуркIурхуьряй тир пуд стха Къазиеврини Ватан патал чанар къурбандна. Фронтдиз фидалди, Межида Бакудин нафтIадин мяденра, Мурада «Сталиннефть» трестда, Исрафилани Махачкъаладин вагонрин депода кIвалахзавай. Межида Сталинграддин женгера иштиракна. Ам Мамаеван тепедал кучукнава. Старший сержант Мурада Днепр патал женгер чIугуна. Гвардиядин лейтенант Исрафил 1943-йисан 13-январдиз телеф хьана.
Кьурагь райондин Хпежрин хуьряй фронтдиз вишни къадав агакьна итимар фена. Абурукай 59 касдиз элкъвена хтун кьисмет хьанач. Рзахановрин сихилдай кьуд кас телеф хьана: Абдулвагьаб, Абдулкъадир, Агьмед ва Вагьид. Апаеврин хизандиз дяведай Нажмудинни Ражаб хтанач. Эмиран невейрикай (хтулар, птулар, фамилияр гьар жуьрединбур я) Ватандин ЧIехи дяведа цIусад касди иштиракна. Исмаил ва Абдулкерим квачиз, вири Кеферпатан Кавказ, Сталинград, Смоленск, Прибалтика, Украина патал кьиле фейи женгерин майданра телеф хьана, гел галачиз квахьна.
1939-йисуз Финляндиядихъ галаз хьайи дяведа муаллим Ибрагьимов Исмаила иштиракна. Нубатдин женгина адал залан хер хьана. Госпиталда са гьилле сагъар хъувурла, ам армиядай кIвализ рахкурна. Ада пенсиядиз фидалди хуьруьн аялриз чирвилер ва тербия гана.
2001-йисуз Махачкъалада акъуднавай «РикIел хуьнин ктабдин» VI томда адан гъвечIи стхадикай икI кхьенва: «Ибрагьимов Мегьамед Ибрагьимович, 1917-йисуз дидедиз хьана, 1938-йисуз Бакудин ГВК-ди армияда къуллугъ ийиз эверна. Сержант Ибрагьимов 1941-йисан июндиз гел галачиз квахьна».
Мегьамеда Бакуда кIвалахзавай. Ам СССР-динни Польшадин сергьят хуьзвай частариз акъатнай. Гитлеран кьушунри чи уьлкведал вегьей гьа сифте йикъара ам пуч хьана.
Меликов Абди колхозчи, чуьнгуьр ядай устад тир. «РикIел хуьнин ктабда» адакай кхьенва: «1908-йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьайи Меликов Абдидиз Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. Жергедин аскер къизгъин женгера телеф хьана».
Меликов Абдул 1906-йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. Лишанчийрин 43-дивизиядин 147-полкунин аскер 1945-йисан 21-февралдиз телеф хьана.
Меликов Мумин 1909-йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. 1941-йисуз Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. 1944-йисан августдиз Эстониядин Нарва шегьердин районда гел галачиз квахьна.
Меликов Муслим 1910-йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. 1941-йисуз Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. 1945-йисуз гел галачиз квахьна.
Эмиров Абдулгьей 1906- йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. Лишанчийрин 81-дивизиядин 519-полкунин жергедин аскер 1943-йисан 9-октябрдиз гел галачиз квахьна.
Эмиров Абумуслим 1911- йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. Кьурагьрин РВК-ди 1942-йисуз армиядиз эвер гана. Жергедин аскер 1943-йисан мартдиз гел галачиз квахьна.
Эмиров Межид 1911-йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. 26-мотострелковый бригададин младший сержант 1944-йисан 6-августдиз телеф хьана. Ам Литвадин Биржай шегьерда кучукнава.
Эмиров Хидирниби 1913- йисуз Хпежрин хуьре дидедиз хьана. Кьурагьрин РВК-ди армиядиз эвер гана. 1942-йисуз телеф хьан».
ЦIекIуьд йиса авай Эмиров Абдулкерим гуьгьуьллувилелди 1943-йисуз фронтдиз фена. Ада хейлин женгера иштиракна, хуьруьз ам сагъ-саламатдиз хтана.
Эмиран сихилдин веледар лап къизгъин женгер кьиле физвай чкайриз акъатна. Абуру чи чIехи уьлкведин мулкар, шегьерар, хуьрер душмандикай хуьн ва азад авун патал кьегьалвилер къалурна».
Ватан патал чанар къурбанд авур вири рухваяр чи рикIера эбеди я.
Нариман Ибрагьимов
