Вилик пад кьун яз

Декабрдин эвелра къейдзавай Виридуьньядин СПИД-дихъ галаз женг чIугвадай йикъан сергьят­ра аваз, Дагъустандин дустагъра ацукьнавай ксар патал хаталу азардикай малуматар гузвай серенжемар кьиле тухвана. Идакай чаз ФСИН-дин Да­гъустанда авай Управленидин пресс-къул­лугъди хабар гана.

СПИД-дин, ам арадал гъизвай ВИЧ-дин хаталу­ви­ликай ва адан вилик пад кьунин серенжемрикай РЦИБ-дин (республикадин садакай масадак акатдай азаррин центр) духтурар тир Кавсарат Магьдиевади, Раисат Гьажиевади, Валида Ражбадиновади,  Екатерина Султановади, Умрайхан Темирхановади ва Дербентдин­ ЦГБ-дин духтур Людмила Айвазовади суьгьбетна.

Гьайиф хьи, вичиз XX асирдин тIегъуьн лагьанвай азардиз талукь гьалар гилани четинбур яз ама. ИкI, статистикадин делилрал асаслу яз, Россияда са миллионни 300 агъзурдалай гзаф, гьа гьисабдай яз Да­гъустанда 5 агъзурдалай виниз агьалийрик ВИЧ (СПИД) азар квайди тестикь хьанва. Пешекаррик­ къурху кутазвай кар мадни ам я хьи, ибур дуьм-дуьз делилар тахьунни мумкин я, гьикI лагьайтIа, ВИЧ ква­ни-квачни ахтармиш, яни махсус тест вахкун тавунмаз, сифтедай, гьатта 10 йисалай виниз вахтундани ада вичикай хабар тагун мумкин я.

— Азардин сифте лишанриз (маса азаррин лишанрай кьуна) гзафбуру фикир гузвач. Вацралай артух вахтунда къиздирмади тади гун, яргъалди къен фин, беден садлагьана яхун хьун (10 ва адалай артух процентдин), гьакIни  яргъалди сагъариз тежезвай стIалжем, гьамиша уьгьуь ягъун, сепсис, лимфаяр дакIун, виликдай сагълам инсан акьулдиз кьери хьун — ихьтин лишанри гьар са касдик къалабулух кутун лазим я, — фикир желбна духтурри.

Пешекарри къейд авурвал, иммуноферментный анализдин куьмекдалди беденда вирусдин антителаяр аватIа чирзава. Им ахтармишзавай кьилин къайда я. И анализ РЦИБ-дин СПИД-дихъ галаз женг чIуг­вадай центрада (анонимно — масабуруз раиж тавуна кьилиз акъудзава) медицинадин хейлин идарайрани гуз жезва. Гьелбетда, чIуру вирус квайди малум хьайивалди, а кас центрада учётда эцигзава, лазим вири ахтармишунар кьиле тухузва. Абурал асаслу яз, лазим куьмек, дарманар гузва.

Чи мухбир