Макьсад эцигнава

Уьлкведа хуьруьн майишатда ишлемишдай чкадин (отечественный) цIийи техникадин кьадар 2023-йисалди 80 процентдив агакьда. Идакай «Агроэксперт» сайтда хабар гузва.

Къейдзавайвал, уьлкведа хуьруьн ма­йишатда ишлемишдай чкадин техника ва тадаракар акъудунин кIвалахдиз талукь­ кьилдин подпрограмма тайинарда. Ам 2030-йисалди уьмуьрдиз кечирмишун гьисаба кьунвай, хуьруьн майишат вилик тухуниз талукь Федеральный илимдинни­ технический программадин пай жеда. Чеш­меди къейдзавайвал, и кардиз талукь тир гьукуматдин къарардин проект РФ-дин хуьруьн майишатдин министерстводи гьазурнава.

Хабар гузвайвал, цIийи подпрограммадин макьсад къецепатан уьлквейрай гъизвай метягьрин (импортозависимость) кьадар тIимиларун ва хуьруьн майишатдин машинар туькIуьрдай хилен нетижалувал хкажун я.

Серенжем кьилиз акъудун патал гьам бюджетдин ва гьамни бюджетдилай къецяй тир пулдин такьатар желбдай ниятар ава. Хабар гузвайвал, бюджетдай ахъай­навай такьатрин кьадар 4,2 миллиард манатдиз барабар жеда. Идалайни алава 1,38 миллиард манатдилай тIимил тушиз бюджетдилай къецяй тир такьатарни желб авун фикирда кьунва.

И такьатрихъ саки агъзур уьлчмедив агакьна хуьруьн майишатда ишлемишдай техника гьазурдай ният ава, абурун арадай яз, 210 трактор, 240 комбайн, 368 тум вегьедай машинар, 9 куьтен, 75 уьл­чме селекциядин техника ва 60 уьлчме жуьреба-жуьре маса техника — хъчедай алатар (опрыскиватели), культиваторар, накьв дериндай пурпу ийидай техника (глубокорыхлители) ва мсб.

Вилив хуьзвайвал, вичикай ихтилат­ физвай подпрограмма уьмуьрдиз кечир­мишунин нетижада цIийи къайдада туьх­кIуьрнавай, хуьруьн майишатда ишлемишдай чкадин техникадин кьадар 80 процентдилай тIимил тушир рекъемдикай ибарат жеда.

Алакъаяр вилик физва

Россиядинни Саудиядин Аравиядин арада алишверишдинни экономикадин жигьетдай амадагвилин алакъаяр сихдаказ вилик физва. Идакай РФ-дин хуьруьн майишатдин министерстводин телеграм-каналди хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, кьилди къа­чуртIа, и хиле хуьруьн майишатди кар алай роль къугъвазва. Хабар гузвайвал, эхиримжи вахтара кьве уьлкведин арада АПК-дин продукция маса гуз-къачунин кьадар, пулдин такьатралди гьисаба кьурла, йисан къене саки 90 миллиард манатдив агакьнава. И хиле важиблу чка Рос­сия­дин техилдин продукция КСА-дин базардиз экспорт авуни кьазва.

Кхьизвайвал, 2023-йисуз РФ-динни КСА-дин арада маса гуз-къачур метягьрин умуми кьадардикай 60 процент хуьруьн майишатдин продукциядал ацалтнава. Алай йисуз и рекъем 90 процентдив агакьнава.

Уьлкведин вице-премьер Дмитрий Патурушева къейдзавайвал, Россиядин компанийри гележегда Саудиядин Аравиядиз рекье твазвай техилдин, чIемединни гъеридин ва маса продукцийрин кьадар артухаруниз итижзава.

Сад лагьай зур ­йисуз

2024-йисан эвел кьилелай инихъ уьл­кведа 495,4 агъзур хизанди аял хьайила­ гузвай «са сефердин» (единовременное)­ пособияр къачунва. Идакай РФ-дин Я­­ша­йишдин фондунин сайтда хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, выплатаяр къачунвайбурун умуми гьисабдикай 392,6 агъзур кас кIвалахзавай диде-бубаяр я, 102,8 агъзур лагьайтIа, — кIвалахдик квачирбур.

Ведомстводи хабар гузвайвал, вичикай ихтилат физвай и пособие 24 604,30 манатдин кьадарда вири хизанриз гузва (гьар са аялдиз), къазанмишзавай къазанжидин кьадардилай аслу тушиз. Эгер диде-бубади райондин коэффициен­тар­ кардик квай мулкарал кIвалахзаваз хьайи­­­тIа, и делил выплатаяр тайинардай вахтунда фикирда кьазва.

КIвалахзавай дидеди ва я бубади ­пособие къачун патал кIвалахзавай чкадиз арза кхьена кIанда, кIвалахдик квачирбуру лагьайтIа, — Яшайишдин фондуниз. Къейдзавайвал, са сеферда гузвай пособие къачун патал аял хьайидалай кьулухъ ругуд вацран къене арза гуз жезва.

ЦIуд йисан къене

Россияди 10 йисан къене ниси гьасилунин кьадар 2 сеферда артухарнава. Идакай «Интерфакс» изданиди кхьизва. Къейдзавайвал, 2023-йисуз и продукция акъудун 800 агъзур тонндилай алатнавай.

Изданиди, махсус чешмедал асаслу яз хабар гузвайвал, уьлкведин ниси гьасилзавайбуру къенепатан базар жуьреба-жуьре ва ерилу продукциядалди таъминарунилай гъейри, къецепатан уьлквейризни и метягь ракъурунин кIвалахни вилик тухузва.

Эхиримжи 10 йисуз ниси гьасилунал машгъул гзаф фермаяр арадал атанва. Алай вахтунда вири уьлкведа и кардал  агъзурдалай гзаф карханаяр машгъул жезва ва саки гьар са регионда вичин надир продукция гьазурзава. Гила вилик акъвазнавай макьсад уьлкведин нисидин бренд дуьньядин базарра вилик тухун я.

5,5 триллион ­манат харжнава

«Автостат» агентстводин гьисабралди, 2024-йисан сад лагьай паюна уьл­кведин агьалийри ишлемишнавай кьезил­ машинар маса къачуниз 3 триллионни­ 226 миллиард манат харжнава. Идакай аналитикадин агентстводин сайтда хабар­ гузва. Къейдзавайвал, алатай йисан январь-июнь варцарин нетижайрив гекъи­гайла, им 19 процентдин гзаф я: а чIавуз и ре­къем­ 2,7 триллион манатдиз барабар тир.

Чешмеди гьакIни хабар гузвайвал, санлай къачурла зур йисан къене гьам цIийи, гьамни ишлемишнавай машинар маса къачуниз агьалийри 5,5 триллион манат харжнава. 2023-йисан и муд­датдив гекъигайла, им 45 процентдин гзаф я.

РикIел хкин, виликдай чна, «Интерфакс» изданидал асаслу яз, Lada модел­дин жергедай тир машинрин къиметар алай йисан зулухъай хьиз инфляциядин дережада аваз индексация авун мумкин тирдакай хабар ганай. Чешмеди кхьизвайвал, «АвтоВАЗ» компаниядин векил Сергей Ильинскийди журналистриз хиве­ кьурвал, абуру уьлкведа инфляциядин гьа­лар дикъетдивди ахтармишзава. Инф­ляциядин рекъемар авай гьал фикирда кьуналди, компанияди август ва сентябрь варцара машинрин къиметар хкаж хьун инкарзавач.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов