Гьилал Аскеров

Иервал

Зун хквезвай.

Кьегьал чпин акуна,

Дагълари лап яргъарилай хъверзавай.

Ракъин акси — тумпуц аял

Гуьгъуьна

Хъуьрез-хъуьрез хулан къеняй эверзавай.

 

Кьабулна зун тамари къе мугьман яз,

Хилер, гъилер хьиз, ахъайна тарари.

Виликрай хьиз мадни чпиз багьа кьаз,

Илифарна суфра алай кIамари.

 

Рахана зав, ара гана крариз, —

Цуькверикай ихтилатна чIижери.

РикIе хвейи дегьне сирер гарарин,

Вишришарна, хабар гана пешери.

 

РикIени мад муг зи акун акьуна.

Какатна лув, хкаж хьана синерал,

Акъвазна зун, гъилер яргъи авуна;

Капал — КцIар тIвар алай са иервал.

 

Алим я зун!

Бакуда авай чи бязи алимрин мецелай

ЧидачтIа квез вуж я, яни гьим я зун,

Дамах ая, лезгияр, алим я зун!

 

Зиди, дустар, гьакIан фурсар гунар туш,

Акьуллу хьун гьар гададин гьунар туш:

Лезги пул за ганач (амни куь кар туш,

ГьакI лезги тIвар чIур авур итим я зун),

Дамах ая, лезгияр, алим я зун!

 

ЧIалахъ хьухь куьн, гуьзвайди туш винерай,

Лезги тарих кхьида за: «Бинедай

Лезгистанар хьанач, — лугьуз, — дуьньядал!»

Дамах ая, лезгияр, алим я зун!

 

Инсаф яни икьван ксар кваз такьун,

Ина кьве виш лезги алим ава чун.

(Вуч дерт я кьван лезги илим вич тахьун?)

Квез акI жемир, вилиз таквар гьуьм я зун,

Дамах ая, лезгияр, алим я зун!

 

Ийизвач за гьич жувалай михьивал,

Алимвили гъана кьилиз рехивал,

Тушни зи тIвар куь кьилерин чIехивал!

Кьве гаф ийин, суьгьбет ацIай ким я зун,

Дамах ая, лезгияр, алим я зун!

 

Гьа ихьтин итим я зун!

Суьгьуьр квай симсим я зун!

Акьул я, илим я зун!

Квез акI жемир, гьуьм я зун,

Суьгьбет ацIай ким я зун!

Бес гьикI, алим я зун!

 

Хиб

КьецIил танар чандал къвезва тарарин.

Хилерай мирварияр кватнава.

Хайи КцIар къужахдаваз тамарин,

Хиял хьана, живед къене гьахьнава.

Мукьвара мад ракъар къведа лагьана,

ТIебиатни, руш хьиз, милиз хъуьрезва.

ХъуьтIуьн эхир къвезва!..

На лагь, кьатIана,

ЧIереярни хвешивиляй ишезва.

 

Ачкар

Гьикьван чIав я къацу тамай

Ван къвезмач вун рахар, ачкар.

Кьунва, белки, хъелна чакай,

Макан кьуру рагар, ачкар.

Килигайла нишравдин циз,

ЧIагай тамар акваз, гам хьиз.

Хъфенва жал, гуьрчегвилиз

Бахшна вичин рангар, ачкар?

Туна зун икI вил рекьеваз…

Харуди, ни сеперна ваз?

Минет хьурай, хъша галаз

Стхаярни вахар, ачкар.

 

Этюд

ТIурфан ава къе Бакуда.

Жив, ацукьиз зи ккIамрал, цIразва;

Гарни и цла, гагь а цла акьазва.

…КцIар рикIел атана зи секин тир. —

Секинвиле ава биши цавни чил,

Живедикай цIвелер лацу цIвелин тар,

Пашмандаказ акъвазнава, кудна кьил.

ИкI акъвазда кьилер рехи дидеяр

Тахтай чIавуз вилив хуьзвай рухваяр,

Байих* тийиз гарув вугай фитеяр.

___________________

* Байих — гьисс, кьатIун.

«ЛГ»-дин 2024-йисан 27-нумрадай