Чи руьгьдин хазина

«Лезги газетдин» 16-нумрадин 5-чина лезги чIалакай са шумуд авторди ганвай макъалаяр кIелайла, заз жуван фики­рарни лугьуз кIан хьана. Эхь, чIал ава, халкьни ава. Ам хуьн чи гьар садан буржи я.

Школайра лезги чIалан тарсар гьикI  физва? ЧIалан са муаллимди ихтилат авурвал, сятер тIимил я. Аялар къвезвач. Бязи диде-бубаярни ава квез герек я дидед чIал лугьудай.

Дидед чIал, хайи, багъри ерияр са куьнивни гекъигиз жедайди туш.

Бязибуру лугьуда: Белиждилай анихъ алатайла, ви чIал низ герекзама?

Чи миллетдикай бязибуру­, жуван чIалал салам гайила­, ваз урусдалди жаваб хгуда. Шегьер­­да яшамиш жезвай­ аял­риз­, гьелбетда, четин я — абур куьче­да, яс­ли-бахчада, школада­ урус­дал­ди рахазва. Тахсир ди­­­де-бу­бадин хи­вени гьатзава. КIвале кьванни жуван чIалал рахана кIандачни?!

Мектебрани дидед чIаларай тарсар гузва лугьун гьакI са тIвар паталди я. Аялрив рикI гваз эгечIдай, абур и тарсарал желбдай муаллимарни кIан­дач­ни?! Ахьтинбур хьайитIа, са вуч ятIани арадал атун мумкин я. .

За жуван хтулдивай квез лезги тарс авани лагьана хабар кьуна.

— Шаз авай, цIи  амач.

— Вучиз?

— Къвезвайди вири 5 аял тир. Абурни тарсуна гагь жедай, гагь — ваъ. Муаллимди куьн вучиз  тар­сариз къвезвач лагьайла, бя­­­­зи аялри чпиз диде-бубади их­тияр гузвачалда.

Са маса аялдивай жузуна:

— Вун дидед чIалан тарсариз физвани?

— Физва.

— Къала кван ви дневник.

Дневникда са къейдни авач.

— Лагь кван жуван чIалалди «зун къе дустунин патав фида»­. Жаваб гуз хьанач. Са куь­нинни гъавурда гьатзавач. Ву­чиз­­ ла­гьай­­­­тIа, тарсара аялар хьайи­ла,­­ муаллимар жезвач, му­ал­лимар­­ хьайи­ла, — аялар. Къизлярда яша­­миш жезвай зи са хтул дидед­ чIал вичи вичиз чириз алахъзава.

Са маса хизан къачун. Узбекистанда яшамиш хьана, аялри гьана школада кIелна. Са кьадар йисарилай абур ватандиз хтана. Аламатдин кар: аялриз дидед чIал, узбек, урус чIалар лап хъсандиз чизвай. Заз чиз, диде-буба кIвале жуван чIалал рахунилай гзаф аслу я.

Бязи лезги передачайрани  са гаф лезги, кьве гаф урусбур  кутаз рахазвайбурни тIимил туш. Яб гайила, гъавурдани бегьем гьатзавач. Рахазвани, рахух я лезги, я урус чIалал. Анжах — михьидаказ.

Дидед чIал чи руьгьдин хазина я. Ам хуьнни авуна кIанда.

Майрам ­Магьамдалиева