Афгъанистан – чи тIал

15-февралдиз Советрин кьушунар Афгъанистандай ахкъудайдалай инихъ 35 йис тамам хьана­

Аниз гьахьай 1979-йисан 25-де­кабр­­дилай ахкъудай 1989-йисан 15-фев­ралдалди дяведа Совет­рин Ар­мия­дин 620 агъзур аскерди ва офицерди иштиракна. Абурукай 15 агъзурдалай гзаф ксар (141 да­гъустанви) игитвилелди телеф ­хьана.

Афгъанистандин дяведай эл­къве­на Ватандиз хтун кьисмет тахьай гзаф аскеррин дидеяр къе сагъ яз ама, ри­кIера лагьайтIа абурун, хер ава. РикIел Дагъустандин халкьдин шаир Фазу Алиевадин гафар къвезва: «Гьиниз гуьлле гайитIани, ам дидедин рикIихъ галукьзава».

Чи гзаф аскерри-интернацио­на­лист­ри Афгъанистандин дяведа игитвилер къалурна.

Кьасумхуьруьн райондай а дяведа 134 касди иштиракна. Интернациональный буржи кьилиз акъуддайла, абурукай вад кьегьал  телеф хьана. Рагьмет хьурай чпиз.

Ингье абур:

Гуьлмегьамед Къурбанов. 1961-йисан 3-ноябрдиз Герейханован хуьруьн 1-отделенида дидедиз хьана, 1981-йисуз адаз СССР-дин Яракьлу Къуватрин жергейриз эвер гана. Гьа йисуз телеф хьана. Адаз Яру Гъетрен орден гана (кьейидалай кьулухъ). Герейханован хуьре кучукнава.

Раидин Османов 1960-­йи­­­­­суз­ Ге­рейханован хуьруьн­ 1-отделе­ни­да дидедиз хьана­, 1980-йисуз Яракьлу Къуватрин жергейриз эвер га­на.­ Взводдин командир къу­тар­миш­дайла­, телеф хьана. Адаз Яру Гъетрен орден гана (кьейи­далай кьулухъ). 1980-йисан майдиз Герейханован хуь­ре кучукна.

Алискер Платов 1964-йисуз Герейханован хуьруьн 1-отделенида ди­дедиз хьана. 1982-йисуз адаз армиядин жергейриз эвер гана. Афгъанистанда 1981-йисуз телеф хьана. Адаз Яру Гъетрен орден гана (кьейидалай кьулухъ). 1982-йисуз Герейханован хуьре кучукна.

Абдул Саидов 1961-йисан­ 18-июндиз ХипитIрал дидедиз хьана­. 1980-йисан июндилай младший сержант Саидов частунин кьилдин отделенидин командир тир. 1981-йисан­ 5-февралдиз нубатдин женгина ада 4 басмач­ тергна, женгинин са юлдаш­ хатасуз чкадиз акъудна. БТР-да аваз ада отделенидин гьерекат­риз регьбервал гана. Абдул Саидоваз Яру Гъетрен орден гана (кьейидалай кьулухъ).­ Ам 1981-йисан февралдиз Эминхуьре кучукна.

Гьажи Селимов 1962-йисуз Вини СтIалрин хуьре дидедиз хьана.  1984-йисан 20-сентябрдилай кьилдин отряддин разведчик тир. Адаз Яру Гъетрен орден гана (кьейидалай кьулухъ). 1985-йисуз Вини СтIалрин хуьре кучукна.

Чи аскеррин-интернациона­лист­­­рин­ игитвилер, экуь къаматар халкьди­ рикIелай ракъурзавач. ИкI, Абдул Саидован тIвар Эминхуьруьн юкьван  школадиз, хуьруьн са куьчедиз, Раи­дин Османован тIвар Герейханован 1-нумрадин юкьван школадиз ва хуьруьн са куьчедиз, Гуьлмегьамед Къурбанован тIвар Герейханован 1-нумрадин юкьван­ школадин музейдиз, пионеррин дружинадиз, Гьажи Селимован тIвар Вини СтIалдал са куьчедиз, хуьруьн школадин край чирдай музейдиз ганва.

Аскер-интернационалист Аким­бег Гьуьсеналиеван тIвар­цIихъ Нуь­цIуьгъ­рин юкьван школа­да пионеррин дружина гала. (А.Гьуь­сеналиев Афгъанистандин дяведа хьайи хирерикди 1983-йисуз рагьметдиз фена).

Афгъанистандин дяведин ветеранриз, телеф хьайи кьегьалрин хизанриз куьмекар гунин мураддалди 1994-йисуз районда Вирироссиядин общественный «Российский Союз ветеранов Афганис­тана» тешкилатдин отделение кардик кутуна. Адаз Испикрин хуьряй тир Ислеман Ризаева регьбервал гузва.

2020-йисуз Кьасумхуьрел ас­кер­рин-интернационалистрин гьуьр­метдай аллея ачухна. Район­дин кьиле авайбурун, «Афгъанвий­рин Союз­дин»­­ чалишмишвал себеб яз, дя­ве­дин­ са шумуд иштиракчиди яша­йиш­дин кIвалерин сертификатар къачуна. Дяведа телеф хьайи кьегьалрин кIвалер капитальнидаказ ремонт хъувун патал­ пулдин такьатралди куьмекар гана.­

Афгъанистандин дяведикай, ана иштиракай ва телеф хьайи кье­гьалри­кай рахадайла, ихьтин са кардикайни­ лугьуз кIан­зава. 2022-йисан эхирра «Новый­ Кавказ» — «Кюринские извес­тия»­ издательстводи 196 чиникай­ ибарат­ «Афганистан — наша память­ и боль» ктаб акъудна. Ана Аф­гъа­нис­танда дяведа иштиракай ва ана телеф­ хьайи кьегьалрикай гзаф кьадар­ делилар, шикилар, чарар, къейдер ганва.

Хазран  Кьасумов