(Эвел — 2023-йисан 45-50-нумрайра, 2024-йисан 2-4-нумрайра)
Къияматдин югъ алукьдай вахт мукьва хьунин гъвечIи лишанар
ГъвечIи лишан №11
Тапан пайгъамбарар пайда хьун
Дугъриданни, алатай девирда ахьтинбурукай гзаф кьадар пайда хьана:
- Абурукай мад сад Мусейлима аль-Каззаб («Тапархъан») я. Ада мичIи чкада вичиз вагьй къвезва лугьузвай. Абу Бакр ас-Сиддикь халифади адан къаршидиз Халид ибн аль-Валидан, Икрима ибн Аби Жагьлян, Шурахбил ибн Гьасанан регьбервилик квай (абурулай виридалай Аллагь рази хьурай) кьушунар рекье туна ва Мусейлимади абур яхцIур агъзур аскердикай ибарат кьушун галаз къаршиламишна. Абурун арада къати женгер кьиле фена. Мусейлимадин ва кьушундин кьилел магълуб хьунин бедбахтвал атана. Мусейлима Вагьши ибн Харб асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) яна кьена. Гьакъикъат гъалиб хьана ва тавгьиддин – яни Исламдин — пайдах цавуз хкаж хьана.
- Тапархъанрин арада гьакIни Саджах бинт аль-Харис ат-Таглибия тIвар алай дишегьлини авай. Ам насара (хашпара) арабрикай сад тир. Аллагьдин Расул (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) рагьметдиз фейидалай кьулухъ ада вич пайгъамбар яз малумарна. Адан патав кIватI хьана гьам вичин, гьамни маса халкьарикай гзаф кьадар инсанар. Абурухъ галаз ада къунши тайифайриз акси женгер тухузвай, цIийи гъалибвилер къачуз, виликди физвай та агакьна ам аль-Ямамадив (Аравиядин полуостровда авай чкадив). Ина ам Мусейлимадихъ галаз гуьруьшмиш хьана, а папа адахъ инанмишвална ва абур эвленмиш хьана. Мусейлима кьейидалай кьулухъ ам элкъвена вичин хайи уьлкведиз хтана ва вичин бану Таглиб тайифада амукьна. Гуьгъуьнлай ада Ислам дин кьабулна ва адакай хъсан мусурман хьана. Ахпа ам Басрадиз куьч хьана ва вичин уьмуьрдин эхирдалди гьана амукьна.
- Табиинрин ва абурулай гуьгъуьнин девиррикай рахайтIа, а вахтара пайда хьайи тапан пайгъамбаррин арада аль-Мухтар ибн Аби Убейд ас-Сакъафи авай. Ада эвелдай вич шийит яз къалурна ва, и кар себеб яз, гзаф кьадар шиитар адаз мукьва хьана. Ада вичин патав Жибрил (алейгьи салям) къвезва лугьуз тестикьарзавай. Адан ва Мусъаб ибн аз-Зубейрадин арада са шумуд сеферда женгер кьиле фена ва эхирни аль-Мухтар яна кьена.
- Абурукай мад сад аль-Харис ибн Саид аль-Каззаб тир. Ам Дамаскда яшамиш жезвай ва вич динэгьли (абид) яз къалурзавай. Гуьгъуьнлай ада вич пайгъамбар я лагьана малумарна. Вичикай халифа Абдулмалик ибн Марванав хабар агакьнавайди чир хьайила, ам чуьнуьх хьана. Басрадин агьалийрикай садалай ам авай чка тайинариз алакьна. Ам адан патав фена ва вич гуя адан чIалахъ жезва лагьана. Аль-Харисди и касдиз мус хьайитIани вичин патав къведай ихтиярар ганвай. А касди Абдулмалик халифадив аль-Харис авай чкадикай хабар агакьарна. Халифди адан патав аскерар ракъурна ва абуру ам кьуна. Тапан пайгъамбар Абдулмалик халифадин патав хкана. Халифади алимризни факъигьриз адаз насигьатар гун, ам адав гвай ихтилатар шейтIандин патай тирдахъ инанмишарун буйругъна. Анжах ада абурун алахъунар кваз кьунач, вичин тахсир хиве кьунач ва туба авун кьабулнач. Нетижада ам яна кьена.
- Тахминан са виш йис идалай вилик Индияда вич пайгъамбар я ва вичиз цаварилай вагьй къвезва лугьуз тестикьарзавай Мирза Гъулям Агьмад аль-Къадийаний тIвар алай инсан пайда хьана. ГьакIни ада вичиз Аллагьди вич 80 йисуз яшамиш жедайдакай хабар гана лугьузвай. Адаз терефдарарни пайда хьана. Алимри адан ихтилатар инкарзавай ва ам луту тирди тестикьарзавай. Абурун арада машгьур алим Санауллагь аль-Амритсари авай. Ада тапан пайгъамбардиз адан гафар инкарунин жигьетдай виридалайни кар алай делилар гъизвай.
Гьижрадин 1326-йисуз (1908-йис) аль-Къадийанийди шейх Санаулладиз, чпикай кьведакай ни табзаватIа ва фитне къарагъарзаватIа, ам рекьида лагьана. Ада Аллагьдивай чпикай кьведакай ни табзаватIа, гьадал тIегъуьн ракъурун ва адакди ам телефун тIалабна. Йис арадай фейила, аль-Къадийанийди авур дуьа вичихъ галукьна. Ам кьейи къайдадикай адан иранбубади ахъайна: «Адан азар къати хьайила, ада зун ахварай авудна. Зун адан патав фейила, заз ада тIалрикди эхзавай азиятар акуна. Ада заз икI лагьана: «Зак ваба азар акатнава». Адалай кьулухъ та рекьидалди адан сивяй ачух, гъавурда гьатдай са гафни ахкъатнач».
Гьа икI давам жезва сад-садан гуьгъуьнлай тапархъанар пайда хьун, та абурун кьадар Мугьаммад Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьай рекъемдив агакьдалди. Абурукай эхиримжиди аль-Масигь ад-Дажжал жеда. Ам Къияматдин йикъаз лап мукьва яз пайда жеда. Чна Аллагьдивай чун адан фитнедикай хуьн тIалабзава. Гьа вахтунда цаварилай Иса ибн Марьям эхвичIда ва ада ад-Дажжалал ва адан фитнедал эхир эцигда1.
Мумкин я, бязи ксариз кьил акъат тийидай кар яз аквада — Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) анжах къанни цIуд тапан пайгъамбардикай хабар гун, амма тарихди ва дуьньядин алай гьалари а тапархъанрин кьадар 30-далай гзаф авайди къалурзава.
Жаваб: гьадисда хабар ганвай къанни цIуд тапан пайгъамбардихъ машгьурвал, гьукум ва терефдарар жеда. Амайбур лагьайтIа, машгьурвал, гьукум, терефдарар авачирбур жеда ва гьавиляй абур а 30-дак акатзавач.
ГъвечIи лишан №12
Хатасузвал ва умуми хушбахтвал машгьур хьун
Са кьадар вахтунда мусурманар, Меккадани Мединада датIана душманрихъ галаз дявеяр тухуз, цIийи женгер вилив хуьз яшамиш хьана. Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьанвайвал, йисар вилик фейила ва Къияматдин югъ мукьва хьайи вахтунда виринра саламатвал артух жеда ва дуьньяда мублагьвили цуьк акъудда. Ада лагьана (мана):
«Арабрин чилер мад векьин чуьллеризни вацIариз элкъуьн тавунмаз, Иракдай Меккадиз рекьевай касдиз тек са рехъ алатунихъай кичIе тахьанмаз2 ва аль-гьардж чукIун тавунмаз (машгьур тахьанмаз), Къияматдин югъ алукьдач».
____________________
1 Ад-Дажжалакай ва Иса ибн Марьямакай (алейгьи салям) Къияматдин йикъан чIехи сад ва кьвед лагьай лишанрикай рахадайла суьгьбетда.
2 Яни адаз къачагърихъайни угърийрихъай кичIе туш, вич, рехъ алатна, квахьиз кичIезва. Вичин ва вичив гвай мал-девлетдин патахъай ам архайин я.
(КьатI ама)
Гьазурайди — диндин алим
Ямин Мегьамедов
