Россиядин образованидин ва илимдин хилера гуьзчивал авунин рекьяй федеральный къуллугъдин (Рособрнадзор) кьил Анзор Музаева мукьвара малумарайвал, ЕГЭ-дин сиягьда араб чIалай имтигьанни пайда хьун мумкин я. Ада хабар гайивал, образованидин идарайри умуми образованидин школайра араб чIалан тарсар гунин фикир веревирд ийизва. «Чун РагъэкъечIдай пад патал ачух я – анжах са Китай патал ваъ», — лагьана А.Музаева, месэладиз талукь яз баянар гудайла.
РФ-дин мусурманрин Диндин управленида инанмиш я: теклифдин тереф неинки мусурманар яшамиш жезвай регионра, гьакI мегаполисрани хуьда. Пешекарри араб чIалахъ игьтияж анжах са мусурманрин ваъ, амайбурун патайни авайди къейдзава: бизнесдиз и чIалай таржумачияр лазим я. Музаева къейд авурвал, араб чIал кьилдин тарс яз мектебра гунин гьакъиндай теклифар икьван чIавалдини РФ-дин мусурманрин Диндин управленидин патай са шумудра атанай. ГьакIни ада араб чIал ингилис, френг, испан ва немс чIаларихъ галаз санал ЕГЭ-дик кутунин мумкинвал авайди къейдна.
Рособрнадзордин кьили къейд авурвал, мектебра араб чIалан тарсар гуниз талукь къарар гьелелиг кьабулнавач. Сифтедай игьтияж гьихьтинди ятIа, яни аялри ва абурун диде-бубайри и чIалаз итиж ийизватIа, и чIал чирзавай ксар, гьакIни ихьтин муаллимар гьазурдай вузар аватIа, чирна кIанда. Эгер и теклиф кьабулайтIа, араб чIалай ЕГЭ вахкун выпускникди вичин хушуналди хкязавай чIаларин сиягьдик кутада. Амма и кар патал сифтедай образованидин стандарт, ктабар туькIуьрун ва абур тежрибада ишлемишна ахтармишун, гьакIни муаллимар гьазурун лазим я.
Идалай вилик А.Музаева Россияда государстводин имтигьан вад чIалай (ингилис, френг, немс, испан ва китай) вахкудай мумкинвал авайдакай лагьанай. Виридалайни гзаф дуьшуьшра (14,65 миллион) аялри ингилис чIал хкязава. Кьвед лагьай чкадал (2,56 миллион) немс ва пуд лагьайдал френг (716,4 агъзур) чIалар ала. Абурун гуьгъуьна испан (100,4 агъзур), китай (91,7 агъзур) ва итальян (14,4 агъзур) чIалар ава. Идалайни гъейри, уьлкведин мектебра корейвийрин (4,3 агъзур), японвийрин (3,8 агъзур), чувудрин (2,3 агъзур) ва туьрк чIалар (1,6 агъзур) чирзава. Итижлу делил ам я хьи, 3 миллиондилай гзаф аялри мектебра къецепатан уьлквейрин кьве чIал чирзава, 5,4 агъзур ученикди – пуд ва мадни гзаф.
Жасмина Саидова
