Дербент шегьердин газетдин — 100 йис
Инсанрихъ хьиз, эхь, газетрихъни чпин уьмуьр ава. “Дербентские новости” газетдикайни гьакI лугьуз жеда. Къе вичин яшар вишдав агакьнавай ам къадим шегьердин агьалийрин рикI алай хабардардиз, дустуниз ва меслятчидиз элкъвенва.
1918-йисан 14-апрелдиз, Дербентдин большевикриз куьмек яз, Бакудин Советдин Красногвардейский отряд атана, гьакI 26 кас тежрибалу агитаторар ва партийный тешкилатчиярни. Абурун арада авай: Къ.Агъасиев, Гь.Мамедов, Г.Тагъи-заде, Г.Канделаки, М.Гьажиев, Гь.Нурмегьамедов, А.Цуринов…
Важиблу крарихъ галаз санал Бакудин Советдин векилри шегьерда, Советрин властдин информационный орган яз, газетни тешкилна. Адан редакторвиле 19 йиса авай Георгий Канделаки тайинарна. “Дербент шегьердин Военно-революционный комитетдин бюллетень” тIвар алаз газетдин сад лагьай нумра 1918-йисан 18-апрелдиз акъатна.
Шегьерда гьалар дегиш жердавай газетдин тIварни дегиш хьана: “Известия Комитета Революционной обороны города Дербента и его района”, “Известия Совета рабочих, крестьянских, красноармейских депутатов города Дербента и его района”. Шегьерда Советрин власть тамамвилелди гъалиб хьайила, газет “Красная Звезда”, 1952-йисалай, ВКП(б)-дин шегьердин комитетдин ва зегьметчийрин депутатрин Советдин орган яз, “Знамя коммунизма” тIварар алаз акъатна. 1991-йисалай инихъ газет “Дербентские новости” тIвар алаз акъатзава.
Газетдин алатай девиррин ва къенин подшивкаяр тупIалай авурла, чун печатдин и органди вири вахтара къадим шегьердин баркалладин тарих кхьейдахъ, ам несилрилай несилрал агакьарай такьат хьайивилихъ инанмиш жезва.
Газетдин гьар са нумра халкьдиз мукьва ийиз, адан дерди-балайрикай чин кьун тавуна, дуьзгуьндаказ кхьизвайди яз акъудун, гьелбетда, регьят кIвалах туш. И кар адан кьиле акъвазнавай касдилай, адан бажарагълувилелай гзаф аслу я. И барадай “Дербентские новости” кIелзавайбурун бахтуни гъана.
Сад лагьай редактор Георгий Канделаки, адалай гуьгъуьнин вири редакторарни кар алакьдайбур, бажарагълубур хьана: А.Распопов, Ю.Гебегов, Е.Головина, Б.Багъишев ва масабур. Ингье анжах са мисал. Лезги халкьдин вафалу рухвайрикай сад, публицист ва драматург Багъиш Маллаевич Багъишева (вичиз Аллагьди рагьметрай) “Дербентские новости” газетдин редакцияда 40 йисалайни гзаф вахтунда сифте редактордин заместитель яз, ахпани редакторвиле кIвалахна. Мягькем чирвилер ва кьетIен бажарагъ авай ада Дербентдин газет республикада лап хъсанбурун жергедиз акъудна. Вични гзаф наградайрин, “РФ-дин культурадин лайихлу работник” тIварцIин иесини хьана.
Шегьерда халкьдин майишат гуьнгуьна хтуник, экономика хкажуник, халкьарин арада дуствал мягькемаруник, образованидин, культурадин, здравоохраненидин хилера агалкьунар къазанмишуник газетди гьамиша лайихлу пай кутуна.
Шад жедай кар ам я хьи, алай вахтунда “Дербентские новости” газет чи республикада лап хъсанбурукай сад яз гьисабзава. Печатдин органрин рекьяй саки вири жуьрейрин конкурсра иштиракуналди, газет хейлин дипломриз, гьуьрметдин грамотайриз лайихлу хьанва.
— Шегьердин уьмуьрдиз, дербентвийрин къенин крариз ва гележегдин везифайриз мукьва хьун, кIелзавайбурун патай ихтибарлувал къазанмишун чи коллективди гьамиша вичин кьилин везифа, буржи яз гьисабзава, — лугьузва газетдин редактор Наида Башировади.
Яшар виш йисалайни алатнавай “Дербентские новости” газетдин редакцияда зазни 25 йисалай виниз кIвалахдай бахтлувал хьана. Пешекар журналист яз за жуван кIвалахдин тежриба хейлин жегьилризни чирна. Редактор Н.Баширова, жавабдар секретарь Р.Байрамов, отделдин редактор Т.Мирзаханов гьа ихьтинбурукай я.
Яшар хьанватIани, за хайи газетдихъ, коллективдихъ галаз сих алакъа хуьзва, газетдин кIвалах генани хъсанарунин барадай меслятар гузва, макъалаярни кхьизва.
Газет датIана къадим шегьердин уьмуьрдин яцIа ава, вахтунихъ галаз кам-камуна аваз физва. Мадни еке агалкьунар хьурай вичихъ!
Нариман Къарибов,
газетдин отделдин виликан редактор, РД-дин культурадин лайихлу работник
