1991-йисуз СССР чукIурайла, Азербайжандин Куьрдемир шегьерда авай авиациядин полкни амукьнач. Самолетар Россиядиз хутахна, пешекарарни гьарнихъ акъатна. Амма гъетегъви офи­цер  Сергей  Муртузалиев  ана акъвазна.

Сергей Муртуза­лиев 1963-йисуз Баку шегьерда нафтIадин мяденрин фяле, чантархуьруьнви Муртузалидин хизанда дидедиз хьана. КIвала­хал бедбахт дуьшуьш атайдалай кьулухъ нефтяник 1968-йисуз ДаркIушрал хтана.

Школада кIел­дай­ла, Сергея муаллимри буюрмишай кIвалах садрани кьулухъ ядачир, хъсандиз кIел­ни ийиз, бубадиз сала куьмекарни гудай. Хуь­руьн шко­ла куьтягьайла, адан мурад военный училищедик экечIун тир.

Сергей Муртузалиев вичин гафунилай алатдай кас тушир, хиве кьур кIвалах, энгел тавуна, кьилизни акъуддай. Заз 30 йисуз  Дар­кIушрин школадин директор хьайи рагьметлу Эминов Рамазана Сергеякай лагьай гафар ри­кIел хкиз кIанзава: “Сергей хьтин аялар заз тIи­мил акуна. Хъсандиз кIел­завай ам секин, садни инжиклу тийидай аял тир. Вичин мурад кьилиз акъудун па­тал Сергей Ставрополдин летчикар гьазурдай училищедик экечIиз фена. Амма гьар сеферда, са вуч ятIани дуьз тежез, хтана. Эхирни ам Ейскдин летчикар гьазурдай высший военный училищедик экечIна”.

КIелна куьтягьайла, 1988-йисуз лейтенант Муртузалиев къуллугъиз Закавказьедин военный округдиз рекье туна. Са куьруь вах­тунда ам Тифлисда амукьна. Ахпа Куьрдемирда авай авиаполкуниз ракъурна. Ана Су-17, Су-24 самолетра аваз лув гуз хьана.­

Россияди вичин самолетар хутахайдалай кьулухъ аэродромдал аламайди ишлемишиз тежедай са шумуд самолет тир. Сергея абур, туькIуьр хъийиз, къайдадиз хкана. Су-24 самолет гьалдай летчикар вердишариз гзаф вахт серфна, 15 летчик гьазурна. Гьа икI, алакьунар авай адаз капитандин чин гана. 1992-йисан­ 1-сентябрдиз Азербайжан Республикадин оборонадин министрдин приказдалди  Сергей авиаполкунин командирвиле тайинарна, адаз подполковниквилин чин гана.

Сергея мад са Су-24 самолет туькIуьр хъувуна. Къунши кьве республикадин арада кьиле физвай женгера ада 94 сеферда цавуз лув гана. Самолет цавуз экъечIайла, ам дагъларинни рагарин арайрай, нуькI хьиз, лув гуз фидай. С.Муртузалиеван алакьунар акурла, адаз Азербайжан Республикадин оборонадин министрди Игитвилин тIвар гунин гьакъиндай къарардал къул чIу­гунвай. Гьайиф хьи, 31-августдиз полк арадал хкана са йис жезвай сувариз гьазурвилер аквазвай вахтунда ам Афгъанистандай атанвай полковникни галаз цавуз экъечIна. Лув гана, ацукь хъийидайла, самолет хъиткьинна, суварин югъ пашманвилиз элкъвена.

Азербайжандин Куьрдемирда авай авиациядин полкунин сиягьда Сергеян тIвар кхьенва. Шегьердин са куьчедиз ва аялрин бахчадиз Игитдин тIвар ганва. Полкуна адаз гуьмбет эцигнава. Куьрдемир шегьердин агьалийри, Сергей амачиз 30 йис хьан­ватIани, адахъ яс чIугвазва. Им адан бажарагъдиз, инсанпересвилиз, руьгьдиз чIехи гьуьрмет авун я.

Жуван райондин агьали Сергей Муртузалиев хьтин игит рухваяр, вучиз ятIани, рикIелай алатзава. Азербайжан Республикадин Игит ятIани, ам лезги чилин велед, кьегьал хва, вичин офицервилин, къуллугъдин буржи къагьриманвилелди тамамарай хва тир.

ДаркIуш-Къазмайрин школадин кьулухъ Сергеяз гуьмбет эцигнава. Адан тIварцIихъ са куьчени янайтIа, мадни хъсан жедай. За алай вахтунда Украинада кьиле физвай женгера иштиракзавай вири кьегьалриз, вилик акъвазнавай везифаяр кьилиз акъудна, гъалибвал къачуна хкведай сагъвал гурай лугьузва.

Дуьньяда лезги халкь тIимил авайбурукай ятIани, чи кьегьал­  гадайрини рушари цIудралди маса уьлквейра чпин везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудзава, лезги лагьай тIвар виниз хкажзава. Сергей Муртузалиев, Фамил Эскендаров, Азербайжандин  игитар я лагьана, рикIелай алуд тийин. Абурун бубайри 1941-1945-йисара Ватан патал чанар гайиди я.

Гьина аватIани, ша чна жуван халкьдин векилрин баркаллу крариз къимет гун, абур рикIелай алуд тийин.

Вадим Жамалдинов