Накь, 25-январдиз, РД-дин Кьил Сергей Меликова ачух эфирда дагъустанвийрин суалриз жавабар гана. Лугьун лазим я хьи, дагъустанвийри итиж ийизвай месэлаяр, абурун дердияр акьван гзаф тир хьи, региондин Кьилин телеграм-каналдиз, РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядиз, республикадин телеканалриз ва махсус телефонрин нумрайризни 4 агъзурдалай виниз суалар атана.
“Дагъустан” РГВК телеканалдин студияда авайбур, телетамашачияр, вири дагъустанвияр тебрик авуналди ва суалриз жавабар гуз эгечIдалди , Сергей Меликова чпин дерди-гьалдикай суалар гайи ва алай вахтунда Россиядин Федерациядин Президентдин тереф хуьзвай вири дагъустанвийриз сагърай лагьана. “Суалар гзаф ава ва тикрарни жезва. Гьелбетда, завай кьвед-пуд сятда вири суалриз жавабар гуз жедач. Амма вири суалар сафунай яда, гьар са хилез, месэладиз талукьбур тайинарда, са суални фикир тагана тадач”, — лагьана республикадин регьберди.
Дагъустанвийри гайи суалрин арада виридак секинсузвал кутазвайбур тIимил авачир. Агьалийри шегьерра, хуьрера школаяр, аялрин бахчаяр, алай аямдихъ галаз кьадай медицинадин идараяр, дуьзгуьн рекьер авачирдакай, хъвадай михьи ва чилер, багълар дигидай яд кьит тирдакай, жегьилар, кIвалахдай чкаяр авачиз, республикадай экъечIзавайдакай, коммунальный къуллугърай ийизвай къуллугърин, суьрсетдин, бензиндин къиметар хкаж жезвайдакай, амма пенсийрин, мажибрин кьадар гьа авайвал амукьзавайдакай, государстводин, къайдаяр хуьдай бязи органра коррупциядин гьерекатар давам жезвайдакай, кесиб хизанар мадни кIеве гьатзавайдакай ва гзаф маса крарикайни лагьана.
Январдин вацра шегьеррин ва хуьрерин гзаф кIвалер электроэнергиядикай, бязибур газдикай хкатна. Инсанрин патай арзаярни гзаф хьана. Идаз талукь яз Сергей Меликова лагьана:
— Гьавадин шартIари инсанрин къулайвилериз зиян гун лазим туш. Инсанрин наразивилерин гъавурда зун акьазва ва за абурун терефни хуьзва. Авариядин гьалара эквер хкудун республика патал хци месэла я. ЧIур хьанвай линияр туькIуьр хъувун патал гьа йикъара гзаф инсанри-пешекарри кIвалахна. Квезни чир хьун лазим я, инженерный гзаф сетар куьгьнебур я, абурал гуж акьалтзава. Гьелбетда, вири месэлаяр са сятда гьялиз жедач. ЯтIани, агьалияр электроэнергиядалди, газдалди таъминарзавай компанийри ва органри агьалийривай багъишламишун тIалабун лазим я. Зани ЦIийи йисан суваррин йикъара экверикай магьрум хьайи инсанривай гъил къачун тIалабзава.
Эхиримжи вахтара са шумуд чкада (шегьерра, хуьрера), хъвадай яд себеб яз инсанар, гьакI аяларни зегьерламиш хьайи дуьшуьшар ава. Идан гьакъиндай региондин Кьили лагьана: “2020-йисалди республикада агьалияр хъвадай целди таъминаруниз талукь сиясат тухузвачир. Анжах гила чун федеральный “Михьи яд” проектдик экечIнава. Адан бинедаллаз республикадиз федеральный бюджетдай гьар йисуз герек кьадар пулар ахъайзава. Кьве йисан вахтунда и жигьетдай гзаф крар авунва. Махачкъала, Каспийск, Избербаш михьи целди таъминардай водопровод тухузва. Шегьерра чиркин ятар михьдай имаратар эцигзава. Хуьруьн майишатдин чилер дигидай целди таъминардай къаналар тухузва.
Инсанри чпик секинсузвал кутазвай суалар ачух эфирдайни гана. Махачкъаладин Соломинан куьчеда яшамиш жезвай, махсус военный серенжемда иштиракзавай аскердин уьмуьрдин юлдаш Асията суал гана:
— Сергей Алимович, зун СВО-дин иштиракчидин юлдаш я. Чи куьчеда ихьтин мад кьве хизан ава. Чи кIвалера бегьем экв жезвач. ГьикI лагьайтIа, чи районда авай трансформатор зайифди я. ТIалабзава, ам дегишардайвал авун. Куьн пара сагърай!
— Маналу суал гунай куьнни сагърай, Асият. Зун инанмиш я, и жуьредин суалар мадни тикрар жеда. Куь райондин энергосетрин иеси вуж ятIа чирда чна ва за и рекьяй РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель Манвел Мажонцал куь районда авай трансформатор дегишарун тапшурмишзава.
Махачкъаладин Юсуп Акаеван куьчеда яшамиш жезвай Олега чпин кIвалер ремонт авунин ва гьаят аваданламишунин месэла къарагъарна.
— Лугьун лазим я хьи, и рекьяй эхиримжи кьве йисуз республикада гзаф крар авунва. ЦIини шегьерра 249 ва муниципалитетрани 45 мулк аваданламишда.
Маринади меркездин аэропортуниз хквезвай агьалийриз, иллаки туристриз, шегьердиз хтун четин акъваззавайдакай ва гьавиляй Аэропорт-Махачкъала общественный транспорт кардик кутуна кIанзавайдакай лагьана. РД-дин Кьили вични и кардин терефдар тирдакай лагьана ва алава хъувуна:
— Чна Махачкъаладин аэропорт цIийи кьилелай туькIуьр хъийизва. Ана агьалийриз вири жуьредин къулайвилер тешкилда. Общественный транспортдин месэлани гьялда. Эхь, республикадиз къвезвай туристрин кьадар къвердавай гзаф жезва. Абуруз чкадилай Дербентдиз фидай улакьни герек я.
Суалриз жавабар гудайла, республикадин Кьили къейд авуна: “Месэлаяр акьван важиблубур, гежел тевгьена гьялна кIанзавайбур я хьи, кьулухъ хъфидай чкадал алач. Чаз анжах вилик фидай рехъ ама. Гьа рекьяй чун виликдини фида, куь куьмекни галаз, гьуьрметлу дагъустанвияр”.
Нариман Ибрагьимов
