«Лезги газетдин» 46-нумрада чна Донбассдин шегьерар, хуьрер, агьалияр хуьн патал РФ-дин Яракьлу Къуватри кьиле тухузвай военный серенжемда иштиракзавай ва “Жуьрэтлувилин” ордендиз лайихлу хьанвай взводдин командир, гвардиядин  лейтенант Исмаил Мегьамедовакай кхьенай. 1-декабрдиз чи редакцияда ам республикадин СМИ-рин векилрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. “Лез­ги газетдин”  кьилин редактордин заместитель Куругъли Ферзалиева мугьмандикай куьруь малумат гайидалай гуьгъуьниз журналистринни Россиядин армиядин жегьил офицердин арада итижлу суьгьбет кьиле фена.

—  Зун1997-йисуз  Дербент ше­гьерда дидедиз хьана, — ихтилатдив эгечIна лейтенант Исмаил Мегьа­ме­дов, —  Зун 6 йиса авайла, залан азар­дикди зи дах рагьметдиз фена. Зун­ни гъвечIи стха гваз диде багърийрин патав Махачкъаладиз хтана.

Военный хьунал зи гъвечIи чIавалай рикI алай. Гьавиляй 13 йиса авай зун Тверда Суворован военный училищедик экечIна. Ина заз курсант, аскер хьун гьикьван жавабдар, четин, уставдин, гьар йикъан къайдадин истемишунрал, командиррин буйругърал ян тагана амал авуна кIанзавайди ятIа, чир хьана. Гьелбетда, сифте варцара, йисуз кIелун, вердиш хьун гьи­кьван четин акъвазнатIани, зун алахъ­на. И карда заз къастуни, мурадди, спортдал машгъул хьуни, жуван гьар йикъан везифайрив гъавурда аваз эгечIуни куьмекна.

Суворован училище куьтягьайла, за  Москвадин командирар гьазурдай кьилин училищедик экечIун патал пуд сеферда алахъунар авуна ва вилик эцигнавай везифа кьилиз акъудна. КIелунра, гьар йикъан­ къайгъуйра, военный вердишвилер къачунин, техника чирунин, махсус, кьетIен тапшуругъар тамамарунин карда за жув садалайни усалдиз къалурнач. Хъсандиз кIел­на. Гьа са вахтунда спортдани агалкьунар къазанмишна. Зун гъилерин ку­кIунрай (рукопашный бой) спортдин мастер я. Училище за гимишдин медалдалди куьтягьна.

Училищеда 9 кафедрада гележегдин офицердиз герек къведай вири жуьредин чирвилер, вердишвилер гузвай. Ам чи уьлкведа лап машгьур 1947-йисалай кардик квай идара я. Училище акьалтIарай вад касдикай маршалар, 600-дакай гене­ралар, 96-дакай Советрин Союздин ва 18-дакай Россиядин игитар хьана. Гьавиляй ана кIелун зун патал мурадни лайихлувал тир. Лейтенантвилин чин гайи зун Москвадин областдиз, Октябрдин Революциядин, Яру Пайдахдин ва Суворован орденар авай мотострелковый ­Таманский дивизиядиз рекье туна. Ина бегьемвилелди къуллугъизни агакьнач, Украинада Донбасс миллетбазрин гьужумрикай хуьн патал военный махсус серенжемдив гатIунна, чи полкуниз гьаниз финин тапшуругъ гана.

• Юлдаш лейтенант, вуна гьа сифте йикъалай махсус серенжемда иштиракзавани? — хабар кьуна чна.

— Эхь. Чи разведрота сифте­бурун жергедаваз сергьятдилай элячI­­на ва чна кьулухъай къвезвай частариз, хата тахьана, виликди еримишдай мумкинвал яратмишзавай. За регьбервал гузвай взводди Изюм шегьер къачунин, азад авунин ва, кьилин къуватар агакьдалди, миллетбазрин гьужумрикай хуьнин женгера иштиракна. Ахпа чна мадни виликди гьерекатна. Гьа чIавуз чи БТР-дихъ душмандин тупунин гуьлле галукьна. И вахтунда зун бронетранспортердин винел алай. Ракьун кIусар бедендихъ галукьай зун аватна. Машин акъваз хьана. Чапла гъил къайдадикай хкатна. Медицинадин рекьяйни чаз вердишвилер ганвай. За тадиз иви физвай гъил кутIунна ва БТР-дин къене амай юлдашрин гьарайдиз фена. Водителдин чин канвай, вилериз аквазмачир. Муькуь кьведни чIуру гьалда авай. За тадиз водителдин чка кьуна ва машин саламат чкадиз акъудна. Ахпа чав куьмекни агакьна. Заз чир хьайивал, и женгина чи командирар ва аскерар телеф хьана. Зун Белгороддин госпиталдиз акъатна. Бедендик квай  ракьун кIусар хкудун, гъил къайдадиз хкун (сифтедай ам къуьнелай атIудай фикирни авай) патал пуд операция авуна, Аллагьдиз шукур, атIудайвал хьанач. Кьуд лагьай операция гьеле вилик кума. Ракьун­ вири кIусар гьеле хкудиз хьанвайди туш.

• Ваз орден гьи женгинай гайиди я?

— Авайвал лагьайтIа, чи командирри заз Россиядин Игитвилин тIвар гун патал кьве сеферда документар гьазурна. Чна вирида аскервилин, офицервилин буржи викIегь­вилелди, намуслувилелди кьилиз акъудзава. Миллетбазрихъ галаз жуьрэтлувилелди женг чIугвазва, юлдашарни къутармишзава. Гьелбетда, виридаз­ игитвилин тIварарни гуз жедач. “Жуьрэтлувилин” орденни лайихлу шабагь я.

• Инсанрин сивера жуьреба-жуьре ихтилатар ава. Куьн герек вири суьрсетдалди, шейэралди гьикI таъминарнавай?

— Заз чидайвал, интернетда авай хабаррин, малуматрин чIехи пай къалпбур я. Чи полк, рота, взвод гьар са шейиналди тамамвилелди таъмин тир. Алай вахтунда, вири уьлкведи куьмек гузвайла, мадни хъсандиз таъмин я.

• Аскеррин гуьгьуьлрикай вуч лугьуз жеда?

— Гьар садаз кьилди-кьилихъ баркалла лугьуз жеда. Зайифвал, усалвал къалурзавайбур заз акунач. Командиррин тапшуругъар лазим тирвал тамамарзава, сада-садаз куьмекзава. Россиядин аскердин руьгь мягькемди я. Кьилинди, чун гьахъвал чи пата авайдахъ, чун гъалиб жедайдахъ агъунва.

• Миллетбазриз куьмек гузвай боевикар, наемникар гзаф авани? Вал гьалтнани абур?

— Маса уьлквейрай пул патал атанвайбур тIимилни туш. Гьел­бетда, чин-чинал садни гьалтнач. Ахьтин дяве, женг чIугваз абур вердишни туш. Абурув хъсан яракьар гва ва яргъалай язава. Заз телеф хьанвай хорват, негр ва поляк акуна.­

• Ви мукьвабурук аскервилин рехъ хкянавайбур  квани?

— Ваъ. Зи чIехи буба Алимирзоев Эфенди Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи, “Яру Гъед” ордендин сагьиб тир. Диана  дидедиз, ам 2-группадин инвалид я, чун 2 хва ава. Стха гъвечIи бизнесдал машгъул я. Зи хизан Москвада яшамиш жезва. И мукьвара закайни буба хьанва — уьмуьрдин юлдашди заз хва багъишна!

• Мубаракрай! Сагълам, викIегь велед хьурай!

— Куьнни сагърай.

• Тамамдиз сагъ хъхьайла, фикир вуч я?

— Жуван полкуниз, взводдиз хъфида. Аскерри зун вилив хуьзва. Абур кьилди тун дуьз жедач.

• Сагъвал, къуватар гурай вазни, чи вири аскерризни. Серенжем фад акьалтIрай, гъалиб хьана, кIвалериз хкведайвал.

— Амин.

Нариман Ибрагьимов