Малум тирвал, эхиримжи вахтунда РД-дин гьукуматдин, кьилди къачуртIа, зегьметдин ва яшайишдин рекьяй вилик финин министр Абдурагьман Магьмудован кьетIен гуьзчивилик кваз, чкайрал жемятдиз яшайишдин рекьяй къуллугъар ийидай центрайрин (КЦСОН) кIвалах РФ-дин 2013-йисан 28-декабрдиз кьабулай 442-нумрадин “Об основах социального обслуживания граждан в Российской Федерации” къанундив кьадайвал тешкилзава, коррупциядин гьерекатрин вилик пад кьаз алахъзава. Ахтармишунрин нетижада Махачкъала, Дербент шегьеррин ва са жерге районрин центрайрин директорар дегишарнава. Мукьвара чун Ахцегь райондин КЦСОН-диз мугьман хьана. Директордин везифаяр ина исятда Гьажегъа Жабраилович Зугьрабова кьиле тухузва.
Центрадин коллектив 114 касдикай ибарат я, абурукай 65 касди яшлу ва набут 600 касдиз къуллугъзава. Центрада игьтияж авайбуруз гьар жуьредин къуллугъар авунин 6 отделение — хел кардик ква. Абурукай пуда яшлу ва набут ксариз абурун кIвалера, сада игьтияж авай яшлубурузни набутриз йикъан береда центрада къуллугъзава (тIуьн гузва, рикI аладардай крарал машгъуларзава). Мад са отделение, чкайрал фена, гзаф аялар авай хизанриз куьмекар гунал ва садни яшайишдин тади куьмекдин къуллугърал машгъул я.
Материалринни алатрин базадикай, зегьметдин къулай шартIарикай рахайтIа, шикаятдай кар авач: герек тир вири алатралдини тадаракралди таъмин я. Гьафтеда киш, гьяд йикъар квачиз, амай йикъара 32 касдиз тIуьн-хъун гудай, абуруз гьакI чпелай алакьдайвал спортал машгъул жедай (гьар жуьре тренажёрар авай спортзал ава), гьакI психологдин, юристдин ва герек маса куьмекар гудай мумкинвилер ава. Центрадин прокатдин пунктунай игьтияж авай набутриз пулсуздаказ махсус ходунокар, коляскаяр, костылар гузва (ихтилат кватай чкадал лугьун, кIвалера лазим тушиз гьа ихьтин шейэр амай дуьшуьшра абур и центрадиз вахкайтIа хъсан я).
Гь.Зугьрабован гафаралди, 2022-йисан сифте паюна Ахцегь райондин КЦСОН-дин коллективди районэгьлийриз 109671 къуллугъ авуна, чпиз яшайишдин къуллугъдин игьтияж авай 1343 касдиз, гьа жергедай яз, 263 аялдиз гьар жуьредин куьмекар гана.
Центрада кардик квай вири хилерай къуллугъар хъсанарунихъ галаз санал, ина муьштерийрин мумкинвилерин дережа хкажунин, яни абуруз алава къуллугъар тешкилунин мураддалди, финансрин алава такьатар желб тавуна, инновациядин цIийи кьве технология тешкилнава: яшайишдин къуллугъар кIвалин шартIара ийизвай хилен бинедаллаз “Халкьдин милли культурадин ва яратмишунрин чешмейриз дикъет” ва яшайишдин тади куьмекдин хилен бинедаллаз “ЧIехи яшарин гражданриз ва набутриз медицинадин тади куьмек”. Са гьихьтин ятIани бедбахтвилин дуьшуьшдик акатунин, набутвилин ва чIехи яшарин нетижада чпивай чпихъ гелкъвез тежезвай кьилдин ксар, гьар жуьре себебрикди яшайишдин четин гьалара гьатнавай хизанар ва гьакIни наркоманар, ичкибазар, игроманар ина кьетIен къаюмвилик кутазва.
— Гьажегъа Жабраилович, идарада мумкин тир коррупциядин вилик пад кьадай, агьалийриз яшайишдин шартIар хъсанардай, абурун игьтияжар хсуси къуватралди таъминардай мумкинвилер тешкилун патал куьне гьихьтин серенжемар кьабулзава?
— Коррупциядиз акси серенжемрин сергьятра аваз, чна коллективда мумкин тир гьар жуьре чуьруькарни шартI алай месэлаяр алудунин мураддалди “О конфликте интересов” тIвар алай кIвалахдин цIийи къайда кьабулнава ва адахъ галаз вири къуллугъчияр танишарнава. Коррупциядиз акси комиссиядин къурулуш цIийи хъувунва. Яшлубурузни набутриз чкайрал — кIвалера яшайишдин рекьяй ийизвай къуллугърин ери ахтармишдай комиссиядин кIвалахни къайдадик кутунва. Къуллугъчийрин гьар йикъан кIвалах къалурзавай журналар гуьзчивилик ква.
Ахтармишунрин нетижада са куьруь вахтунда чпиз яшайишдин къуллугъар талукь тушир 20 кас дуьздал акъудна ва абурун чкадал гьакъикъатдани игьтияж авайбур тайинарнава. Игьтияж авай агьалийриз яшайишдин рекьяй къуллугъар авунин чи вири кIвалахдин гьахъ-гьисаб жемятдиз ачухдаказ акун патал центрадин официальный сайтда, соцсетра — “Телеграм”, “Одноклассники”, “ВКонтакте” — чапзава. И кардал кьилдин пешекар машгъул жезва.
Исятда чи вилик квай месэла яшайишдин къуллугъар гьакъикъатдани абурухъ игьтияж авай ксарив тамамвилелди агакьарун я. И карда чна хуьрерин, иллаки чкадал чи къуллугъчияр алачир Калукрин, Хкемрин, Чеперин хуьрерин администрацийривай куьмек тIалабзава…
Дашдемир Шерифалиев
