Санкт-Петербургда кьиле фейи экономикадин международный форумда
Дагъустанди яшайишдин жуьреба-жуьре хилериз талукь 16 икьрар кутIунна
15-18-июндиз Санкт-Петербургда экономикадин международный форум (ПМЭФ) 25-сеферда кьиле фена. Форумдин сергьятар йисалай-суз гегьенш жезва. “Российская газета” изданидин делилралди, цIи форумда 14 агъзур касди иштиракна. И мярекатда, кьиле Сергей Меликов аваз, Дагъустандин делегациядини иштиракна. 20-июндиз Махачкъалада РД-дин Кьилин регьбервилик кваз республикади форумда кьиле тухвай кIвалахдин нетижаяр кьуна.
Сергей Меликован фикирдалди, юбилейдин форум, санлай къачурла, Дагъустан патал бегьерлуди хьана. Вичин рахунра ада ПМЭФ-дин сергьятра аваз Дагъларин уьлкведи экологиядин, илимдин, финансрин къурулушдин, телекоммуникацийрин, рекьерин инфраструктурадин, медениятдин, туризмдин, яшайишдин жигьетдай кутIуннавай икьраррин кьетIенвал къейдна.
РД-дин Кьилин гафарай малум хьайивал, яшайишдин амукьаяр, зирзибил гьялунин къурулуш вилик тухуниз 10 миллиард манатдив агакьна пулдин такьатар чара ийидайвал я. Ихьтин инвестицияр Дагъустанди Россиядин экологиядин оператордихъ галаз кутIуннавай икьрардин нетижада пайда хьана. И хилез талукь объектар алай йисан ноябрдин вацралай эцигиз гатIунда. Алай вахтунда проектрихъ галаз алакъалу кIвалахар кьиле физва.
ВТБ-дихъ галаз кутIуннавай икьрарди республикада банкарин къуллугърин къурулуш вилик финиз таъсирда. Ихтилат асул гьисабдай кредитар чара авуникай физва. Къейд ийин хьи, карчивал вилик тухун патал кредитрин такьатар региондин ва государстводин программайрин сергьятра авазни чара ийида.
Урусатдин илимрин академиядихъ галаз кутIуннавай икьрарди илим, образование ва виниз тир дережадин технологияр вилик тухунихъ галаз алакъалу инновацийрин сиясат менфятлудаказ кьилиз акъуддай мумкинвал гуда. Совещанидал къейд авурвал, документдин куьмекдалди Дагъустандин алимрин илимдин цIийивилер герек тир дережада аваз тестикьариз ва республика патал важиблу месэлаяр гьялдай дуьз рекьер тайинариз жеда.
Сергей Меликова гьукумдин исполнительный органриз вири икьраррихъ галаз таниш хьунин ва республикадин мумкинвилерикай гегьеншдиз менфят къачун патал абур кIвалахда ишлемишунин тапшуругъар гана.
ПМЭФ-да Дагъустанди кьиле тухвай кIвалахрин нетижайрикай вичин рахунра гегьеншдиз РД-дин Гьукуматдин Председателдин сад лагьай заместитель Руслан Алиева ихтилатна. Ада совещанидин иштиракчийрин фикир 2022-йисуз Урусатдин регионра инвестицияр желб авунин жигьетдай кьиле тухузвай кIвалахриз талукь милли рейтингдал желбна. Малум хьайивал, и рейтингда Дагъустанди виликди камар къачунва ва алай вахтунда ам 16-чкадал ала.
ЧIехи карханайрилай гъейри, Дагъустанди Урусатдин жуьреба-жуьре регионрихъ галазни икьрарар кутIуннава. Абурун арада Новгороддин, Туладин, Ростовдин областар, Калмыкия, Кеферпатан Осетия ва масабур ава.
Сергей Меликова хабар гайивал, Калмыкиядихъ галаз кутIуннавай икьрардин са пункт агропромышленностдин комплексдихъ галаз алакъалуди я. Ам чилерин мублагьвал, менфятлувал артухарунин, хипехъанвал вилик тухунин ва маса месэлайриз талукь я. “Умуми месэлаяр санал гьялиз регьят я. Икьраррихъ и жигьетдай еке метлеб ава. Къенин юкъуз чун патал кьилинди мягькем экономика арадал гъун я. Ахьтин экономикади чаз яшайишдин амай хилерни вилик тухудай умударни мумкинвилер гуда.
Къведай йисуз Дагъустандин халкьдин шаир Расул Гьамзатован 100 йис тамам жезва. И кардихъ галаз алакъалу яз, нубатдин форумда Дагъустанди тешкилдай махсус майдан и вакъиадиз талукьарда. Гележегда чаз неинки са экономикадин алакъаяр еримлу авуниз, гьакIни медениятдизни, спортдизни мадни гзаф фикир гудай ниятар ава”, — лагьана С.Меликова.
ПМЭФ-дин виридалайни кар алай мярекат РФ-дин Президент Владимир Путинан иштираквал аваз кьиле фейи пленарный заседание хьана. Уьлкведин регьберди къарагъарай месэлайрин гьакъиндай РД-дин Кьили икI лагьана: “Эгер Владимир Путина къейд авур тапшуругърикай бязи регионриз кьилдинбур хас ятIа, Дагъустандиз абур вири талукь я. Президентди раиж авур гьар са месэла чна региондин министерствойрин дережада аваз веревирдда, гьялда. Дуьньядин суй алай вахтунда дегиш хьанва. Гафар-чIалар туна, гьерекатиз эгечIдай вахт алукьнава…”, — алава хъувуна С.Меликова.
Форумда Дагъустанди тухвай кIвалахдикай гегьеншдиз РД-дин Кьилин сайтдай кIелиз жеда.
Агьмед Магьмудов
