(Эвел — 45-49-нумрайра)

2). …Виче Къуръандин аятрихъ ва Пай­гъамбардин (къуй Аллагьдин патай сала­ват ва саламар хьурай вичиз) гьадисрихъ галаз маса шейэрни кхьенвайбур. Мисал яз, ма­­на-метлеб авачир кьилди гьарфар, рекъе­­мар (цифраяр), гьар жуьре шикилар ва таб­лицаяр. Ахьтинбур ишлемишун къадагъа я.

Къейд ийин хьи, рукъйадихъ, къадагъа авунвай жуьреяр хьиз, ихтияр авай жуьреярни ава. Макъалада гъанвай гьадисда къалурнавайди ширкдик акатзавай къада­гъа авунвай жуьреяр я.

Шариатда ихтияр авай рукъйадихъ пуд шартI ава.

1. Ам анжах Къуръандай ва Суннадай хьун. Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) келимадиз килигна, имам Муслиман са­гьигь­ гьадисрин ктабда къалурнава: Алу Амр ибн Гьазм асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Я расулаЛлагь! Дугъриданни, чаз виликдай рукъйа авай тир, чна ам кьачIарагдикай сагъар хъийи­дайвал­ (акьрабди кIасайла, дарман патал) ишлемишзавай (кIелзавай). Ахьтин рукъйа вуна гила къадагъа авунва”. Ада ихьтин жа­ваб хгана, (мана): “Заз гунагь яз аквазвач, квевай нивай вичин стхадиз куьмек (менфят) гуз жезватIа, къуй авурай!”. А гьадисда гьакIни къейднава: “Рукъйа кIе­лай­тIа жеда, анжах виче ширк авачирди”.

Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) азарлу касдал кьил чIугваз фейила (зиярат авурла), ада адал рукъйа кIелзавай. Адан гьакъиндай “Сагьигь Бухарий” ва маса ктабрани къалурнавай гзаф зикрияр (дуьаяр) ава. Месела: “Аллагьумма, рабба ннаси, музгьиба-ль-баъси, ишфи анта аш-шафий, ля шафийа илля анта, шифаъан ля югъадиру сакъаман” (Я Аллагь! Вири инсанрин Рабби! Гуж (азар) алуддайди! Са­гъар ая Вуна, са Вун я Сагъардайди! Авач сагъардайди са Валай гъейри, ахьтин къайдада — сагъар хъувурдалай кьулухъ азарлу яз амукь тийидай!”).

“Сагьигь Муслим” ктабда къалурнава: “Аллагьдин расулди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) ви­ли ягъуникай, зегьерлу (агъу авай) гьайванри кIасуникай ва къвалариз хирер акъатдай азардикай рукъйа ишлемишунин карда регьятвал (ихтияр) ганва”.

2. Ам араб чIалалди хьана кIанда. Вични гафарин тартиб къайдадик кваз хвенваз, манаяр ачухдиз гъавурда гьатдайвал. Маса чIалаз элкъуьрдай ихтияр авач. Дугъриданни, а карда, чпиз мана тийижир гафар лугьунин нетижада, шейтIандиз инсанар ширкда ва куфрда тунин жигьетдай фирсет (мумкинвал) жезва.
3. Инсандиз ам (рукъйа) себебрикай са се­беб тирдан ва адахъ анжах Аллагьдин изин­далди авай таъсирдилай гъейри, маса таъ­сир авачирдан гьакъиндай инанмишвал хьана кIанда. Яни рукъйади вичи я менфят, я зарар гуда лагьана инанмишвалун дуьз туш.

3) Тарарикай, къванерикай, бязи чкайрикай, сурарикай берекат къачун ва абурухъ галаз алакъалу тир ширкдин ва бидятрин крар.

4) Диндар ва салигь ксарин тарифунин карда сергьятрилай элячIун (бязибуру абуруз Раббидиз хас тир ерияр гузва. Мисал яз, абурукай бязибуруз гъайбдин крар чизва лугьузва…).

Ширкдикай мукъаятвал авунин эмир

Аллагь-Таалади Къуръанда лагьанва (4-сура, 48-аят, мана): “Гьакъикъатда, Аллагьди (гьич садазни) Вичиз (масад) шерик гъун (ширкдикай туба тавуна кье­йидаз) багъишдач, адалай гъейрибур (амай гунагьар) Вичиз кIан хьайидаз багъишда. Ни Аллагьдиз шерик гъайитIа, ада чIехи гунагь къундармишнава”.

Мад са аятда лагьанва (6-сура, 22-аят, мана): “(Къуй игьтиятвал авурай абуру) а Йикъакай — Чна абур вири кIватI хъийидай. (Чпи) ширк авурбуруз Чна лугьудай: “Гьинава куь шерикар (гъуцар) куьне (Аллагьдин шерикар я лугьуз) тестикьарай?” (гьинава абурун шафаат, квез гузвай куьмек?!)”.

Маса аятда генани къейднава (4-сура, 116-аят, мана): “Гьакъикъатда, Аллагьди (гьич садазни) Вичиз (масад) шерик гъун (ширкдикай туба тавуна кьейидаз) багъишдач, адалай гъейрибур (амай гунагьар) Вичиз кIан хьайидаз багъишда. Ни Аллагьдиз шерик гъайитIа, гьакъи­къат­да, ам рекьелай алатнава — яргъал алатуналди (ам ягъалмиш хьанва дуьз рекьикай — яргъал ягъалмишвилелди)”.

Мад са аятда гьакIни лагьанва (5-сура, 72-аят, мана): “…(Бес), гьакъикъатда, ни Аллагьдиз шерик гъайитIа, адаз Аллагьди Женнет гьарамнава…”.

И аятри къалурзавайвал, ширкдикай (адан вири жуьрейрикай) яргъаз хьана кIан­зава, адакай мукъаят хьун лазим я.

Адаман несилрин (инсанрин) арада сифте яз ширк арадал атун

Ам Нуьгь пайгъамбардин (алейгьи ссалам) халкьдин арада хьайи кар я: Аллагь-Таалади Адам халкь авурдалай кьулухъ иблисдиз Адамаз сажда авунин эмир гана, амма ада инкарна (чIалаз килигнач). Гьавиляй Аллагьди ам анай чилел авудна ва ада Адамазни адан несилриз душманвал авунин къаст авуна (чинебадаказ): гье­веслу авуниз къадагъа алай тарцин емишрин дад акун, Аллагьдин эмирдиз аксивал авун, Адаман рухвайрин арада футфа тун… Абур сад тир уьммет тир, ада ла­гьай­тIа, абу­рун арада чаравал (къал) туна. Вири и крар ада вичин гаф кьилиз акъудун яз авуна. Къуръандин са аятда лагьанва (38-сура, 82, 83-аятар, мана): “Ада (иблисди) лагьана: “Кьин кьазва (за) Ви чIе­хи­вилел, дугъриданни, за абур вири ре­кьяй­ акъудда (Адаман несилар ягъалмишвиле твада), () Анжах Ви хкянавай бендеяр квачиз!”.

Гуьгъуьнлай ада авур виридалайни пис амал абур ширкда тун я. И кардиз имам Бу­харийди Ибн Аббас асгьабдилай (Аллагь рази хьурай чпелай) агакьарзавай гьикаятда баян гузва. Дугъриданни, ада ла­гьа­на: “Вадду”, “суваъ”, “ягъус”, “ягьукъ”, “нас­ру” — ибур Нуьгь пайгъамбардин (алейгьи ссалам) халкьдикай тир салигь (диндар) итимрин тIварар я. Абур кьейила, шейтIан­ди абурун халкьдиз кушкушна: куьне абур ацукьай чкайра кIалубар (куцар) туькIуьра ва абурузни а диндар ксарин тIварар це. Абуру а кар авуна, амма а кIалубриз садани ибадатначир. Анжах а несил телеф хьайила ва бязи чирвилер ри­кIелай фейила, а кIалубриз (гуьгъуьналлай несилрикай бязибуру) ибадат авуна. (Бухарий. “Фатгь-уль-Барий”).

Эгер а лянетлуда (шейтIанди) сифте кьиляй абуруз а диндар ксариз ибадатун эмирнайтIа, гьелбетда, халкьди а кар кьабул­дачир ва адаз муьтIуьгъ жедачир. Ак­си­­­­на, ада эвелимжибуруз кIалубар туь­кIуьрна­­ эцигун эмирна. Гуьгъуьнлай и кар гележегдин не­силри кIалубрин патав атана капI авунин, Аллагьдиз ибадат авунин себеб жедайвал.

Къейд ийин хьи, шейтIанди мушрикьрихъ галаз бутариз (гъуцариз) ибадатун патал мадни маса къугъунарни ийизва. Ми­сал яз, махлукьдиз (Аллагьди халкьнавай затIуниз) лазимдалай артух ери (гьал) гана, адан дережа кьадарсуз хкажзава. Ихьтин гьерекатрин нетижада адаз “илагьивиликай” пай гузва ва и кар авунал­ди ам Аллагьдиз тешпигь ийизва…

Ямин Мегьамедов,

диндин рекьяй алим