Яргъал мензилда аваз кIелунин къайда: лайихлувилер ва кимивилер

Яргъал мензилда аваз (дистанционно) кIелунин къайдадиз талукь месэладин гьа­къиндай талукь веревирдер, гьуьжетунар  эхиримжи вахтара мукьвал-мукьвал арадал къвезва. Асул гьисабдай ихтилат физвайди  и жуьреда кIелунин къайдадин менфятлувал, дугъриданни, разивал ийиз жедайди яни, тушни, гьадакай я.

За вузра, мектебра кIелзавай аялривай абур яргъал мензилда аваз чирвилер къачунин къайдадилай рази аз амукьнани, мад и къайдадал хквез кIандайни, ва, кьилинди, ихьтин шартIара абурувай  программада къалурнавай кьадар чирвилер “иливариз” хьанани, хьаначни, гьадакай хабарар кьуна.

Ася, 19 йис: “Авайвал лагьайтIа,  яргъал­ мензилда аваз кIелунин къайдадал хквез кIандачир, вучиз лагьайтIа, шаз а вахтунда­ чна чирай тарсар саки рикIел аламач. Исят­да абур вири тикрар хъувуниз мажбур хьанва”.

Исмаил, 14 йис: “Арада мензил аваз, яни кIваляй къецел экъечI тийиз  кIелунин къайдадал хквез заз кIандачир, вучиз ла­гьай­тIа, гьар са шейинин гъавурда твазвай муаллимдин патав гвайла, тарс кьа­тIуниз регьят я”.

Амина, 22 йис: “Арада мензил аваз кIелунин къайдадал зун медицинадин университетдин 4-курсуна авайла элячIна. Сифтедай заз ихьтин къайда гзаф бе­генмиш хьана: пакамахъ фад  шегьердин гьар жуьре пи­пIериз фин, къулайсуз пар­талар алукIун ла­зим жезвачир, тарсуник гьатта месикай къарагъ тавуна экечIиз жезвай. Амма, са кьадар вахт алатайла,  клиникадин (студентар па­тал иллаки важиблу) тарсар башламиш хьайила, зун и къайдада чирвилер къачуни зи истеми­шунриз жаваб тагузвайдан, адакай тамам менфят тежезвайдан гъавурда гьатиз башламишна. Завай тежрибадин вер­дишвилер къачуз жезвачир, духтурдин кIвалах ва азарлуяр аквазвачир. Гузвай тарсар чна хуралай чирзавай, амма ихтилат физвай месэла тамамдаказ ахтармишиз жезвачир.

Очный къайдада чирвилер гун кардик кухтунватIани, исятда завай  амни тамамди яз гьисабиз жедач.  Гьайиф хьи, датIана тежриба, пешедай вердишвилер  къачуна кIанза­вай студентар патал яргъал мензилда аваз чирвилер къачунин къайда кутугайди туш”.

Расул, 18 йис: “Заз арада мензил аваз кIелунин къайда кьилиз акъудзавай жуьре бегенмиш хьанач. Мад адал хквез заз кIан­дачир. Асул гьисабдай и кардин себеб ам я хьи, муаллимри адетдин тар­суна хьиз мукьуфдивди гъавурда твазвачир, къиметарни адетдин жуьреда ваъ, кIеви истемишунралди эцигзавай”.

Даниял, 12 йис: “КIваляй экъечI тийиз, компьютердихъ ацукьна тарсара иштиракдай къайда заз, авайвал лагьайтIа,  бегенмиш хьанач. Амма зун жуван хизандихъ галаз кIвале хьунал шад тир”.

Камилла  Мегьтиханова,

ДГУ-дин филфакдин журналистикадин отделенидин

3-курсунин студентка