Играми газет кIелзавайбур! Гъилевай нумрада чна 2018-йис патал хайи чIалал акъатзавай “Лезги газет” кхьинин нетижаяр чапнава. Аквазвайвал,­ тираж саки кьве агъзурдан тIимил хьанва. РикIел хкин, 2017-йисан 1-паюна газет 9039 касди кхьенвай. Алай йисуз лагьайтIа, тираж 7326 экземпляр я.

Лагьана кIанда, Дагъустандин хайи чIаларал акъатзавай вири изданийрин тиражар агъуз аватнава. Мисал яз, алай йисуз аваррин “Гьакъикъат” газет — 7084, даргийрин “Замана” — 4007, яхулрин “Илчи” — 2500, къумукьрин “Ёлдаш” —  3678, “Табасарандин нурар” газет — 2528, “Дагестанская правда” — 4299 касди кхьенва. Вилик йисара хьиз, цIини, ти­раж­дин кьадардал гьалтайла, “Лезги газет” республикадин государстводин газетрин арада сад лагьай чкадал ала.

Милли чIаларал акъатзавай изданийрин тиражар вучиз агъуз аватзава? И кардихъ гзаф себебар ава. Чи девирда Интернетди вичин кесер къвердавай артухарзава. Эгер яшлу несилрин векилри изданияр подписка ийизватIа, жегьил­ри ктабар, газетар, журналар электронный къайдада кIелзава. Са чирхчир поч­тальонди заз ихьтин ихтилат авуна: “ЦIи чи хуьре чпи гьар йисуз “Лезги газет” кхьизвай са шумуд яшлу кас рагьметдиз­ фена. ЦIийи йис патал газет кхьиз поч­тадин отделенидиз абурун багърийрикай касни атун тавурла, за кIвалерал фин кьетIна. Амма садани газет кхьин хъувунач. “Газет чIехи бубади, бадеди кIел­завайди тир. Чна лагьайтIа, герек хабарар, малуматар Интернетдай кIелзава” — жаваб хгана рагьметлубурун багърийри…”. Гележегдин несилри гьихьтин рехъ хкязаватIа, чаз и мисалдай ачухдиз аквазва.

Кьвед лагьай себеб ам я хьи, почтади йисалай-суз подпискадин къиметар хкажзава. Эгер шаз йис патал “Лезги газет” кхьинин къимет 700 манат тиртIа, цIи 820 манат хьана. Редакциядиз мукьвал-мукьвал подписчикрилай, чпив газет ахгакьзавач лугьуз, наразивилерзавай зенгер къвезва. И месэладин патахъай заз мад сеферда лугьуз кIанзава: редакция газетар кхьенвайбурал ахгакьарунал машгъул жезвач. Им почтадин хи­вевай буржи я. Эгер газет ва я журнал ахгакьзавачтIа, куьне издание подписка авунвай отделенидиз хабар це. Гьанани месэла туькIуьн тавуртIа, Дагъустандин кьилин почтадиз арза ая. Ана подпискайрин месэлайрал машгъул отделдин нумра ихьтинди я: 8 8722-67-28-70. Къиметарни багьа хьайила, вахтунда ахгакьни тийизвайла, инсанриз газет, журнал кхьидай гьевесни амукьзавач.

ЦIи газетрин тиражриз кьецI гайи себебрикай мад сад ам я хьи, почтадин шегьерра, хуьрера авай отделенийрив каталогар вахтунда агакьнач, подпискадин кампаниядин юкьварилай алатайла, анжах ахпа агакьна. И кардин патахъай за са шумудра и месэладал машгъул жезвай “Дагпечатдин” кьиле авайбуруз зенгер авуна. Амма…

Бязибуру, государстводин газетра кIелдай вуч авайди я лугьуз, герек авачир ихтилатар ийизва. Лагьана кIанда, ихьтин гафар лугьузвайбурун чIехи пай газет гъиле ерли кьан тийизвайбур я. Алай вахтунда Дагъустандин гьукумдин кьиле цIийи ксар акъвазнава. Республикада гьихьтин дегишвилер кьиле физва­тIа, чаз виридаз аквазва. Дагъустандин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Владимир Васильева СМИ-риз еке ихтибар авунва. Ада коррупциядиз акси женгина СМИ кьилин яракь тирди къейднава. Алай йисан 13-январдиз республикадин газетрин, журналрин, Интернетдин изданийрин кьилин редакторрихъ, журналистрихъ галаз кьиле фейи гуьруьшдал Владимир Васильева газетра халкьдихъ авай дердийрикай, яшайишдин месэлайрикай, гьахъсузвилерикай, инсанрин ихтиярар чIур­за­вай, къанунрал амал тийизвай дуьшуьшрикай ачухдиз кхьиниз эвер гана. За виликдайни ла­гьай­ди я, исятдани тикрарзава: “Лезги газет” халкьдин газет я. Ам халкьдинни гьу­кумдин арада авай арачи я. Квехъ авай дердийрикай, месэлайрикай, куьн гьахълу яз, куь ихтиярар чIурзавай дуьшуьшрикай, яшайишдин хиле авай кими­вилерикай чи газетдиз кхьихь. Чна квез гьукумдихъ элкъведай майдан чара ийиз­ва. Амма са шартI ава: макъаладин автордин тIварни фамилия, яшамиш жезвай чкадин адрес, телефондин нумра халисбур хьана кIанда. Ана гъизвай делиларни гьакъикъатдихъ галаз кьазвайбур, бинелубур хьун герек я. Куьне ре­дакциядив агакьарзавай тIал алай ме­сэлайрай газетдин къуллугъчийри кьил акъудда, а крарин гьакъиндай талукь идарайриз махсус чарар ракъурда, а месэлайрал жавабдар ксарин фикир желбда. Жавабар, нетижаяр газетдин чинални гъида.

Газет кIелзавайбуруз мадни мукьва, итижлу авун патал чна “Лезги газетдин” сайт (электронный жуьре) къайдадик кутунва. Сайтда газет онлайн-подпискани ийиз жезва. Идалай гъейри, ана жуьреба-жуьре рубрикаяр, электронный лез­ги ктабхана кардик ква. Гаф кватай чкадал мад са кардикай лугьуз кIанзава: алай йи­салай гатIунна, милли чIаларал акъат­завай газетрин хиве учредителди, яни РД-дин печатдинни информациядин министерстводи, гьукуматдин тапшуругъ яз, сайтдин (Сетевое издание) кIва­лахни тунва. Къейд ийин хьи «Лезги газетдин» сайт, муькуь чIаларал акъатзавай амай газетринбурув гекъигайла, са шумуд сеферда вилик ква. Алай вахтунда чун адан дережа мадни виниз акъудиз алахънава.­

Почтадин отделенийрай газет кхьин багьаз акъваззавайди фикирда кьуна, чаз алай йисан кьвед лагьай пай алукьдалди гьелелиг Мегьарамдхуьруьн ва Сулейман-Стальский районра “Дагпечатдин” са-са киоск кардик кутаз кIан­зава. И кардин патахъай чна районрин кьиле авайбурухъ галаз меслятар ийида. Эгер почтадин отделенидай зур йис патал чи газет кхьинин къимет 410 манат­ ятIа, киоскдай ам 220 манатдихъ кхьиз жеда. Им, чи фикирдалди, подписчикар патал еке кьезилвал я.

Чаз 2018-йис патал газет кхьинин карда куьмекар гайи гьар са ватанэгьлидиз за рикIин сидкьидай сагърай лугьузва (абурун тIварар чна алай йисан сифтегьан нумрайра кьуна). Кьилди къачуртIа, подписка кьиле физвай вахтунда датIана багъри газетдин тираждин къайгъуда хьайи ва ам тешкилунин карда чпелай алакьдай вири жуьредин куьмекар гайи Нариман Салманович Рамазанов, Назим Играмудинович Ханбалаев, Нариман Алибегович Къарибов, Фаида Абубакаровна Гъаниева, вичин хсуси такьатрихъ Дербентдани Кьасумхуьрел яшамиш жезвай ватанэгьлийриз, санлай къачурла, 80-дав агакьна «Лезги газет» кхьенвай Имам Музамудинович Яралиев, гьакI са жерге маса ксарни баркалла лугьуниз лайихлу я.

Къуй чи арада жумартлу,  руьгьдиз  девлетлу стхаярни вахар мадни пара хьурай! ИкI чалай чи халкьдин хейлин ме­сэлаяр регьятдиз гьялиз жеда.

Мегьаме Ибрагьимов, «Лезги газетдин» кьилин редактор