6-апрелдиз “Дагъустандин правда” газетдин  редакциядин конференц-залда Дагъустандин аграрный университетдин ректор Зайдин Жамбулатов  республикадин СМИ-рин векилрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Мярекатда гьакIни  вуздин экономикадин факультетдин декан Низами Юсуфова, образованидин еридин ва информатизациядин управленидин начальник Феруза Цахуевади ва общежитийрин майишатдин руководитель, нисияр хкудзавай “Мишель” карханадин топ-менеджер Земфира Гьажиевади иштиракна. Гуьруьш аграрный университетди кьиле тухузвай кIвалахдиз,  ана студентар патал яратмишнавай шартIариз, гузвай чирвилерин дережадиз талукьарнавайди тир.

Кьилди къачуртIа, вуздин ректорди ихтилат университетдин бинедаллаз арадал гъанвай  нисияр хкуддай “Мишель” карханадин кIвалахдикай, ана гьазурзавай шейэрикай ва и карда гьалтзавай четинвилерилай башламишна. Малум хьайивал, ина ишлемишзавай алай аямдин виниз тир технологийри лап хъсан еридин недай суьрсет (ниси, дуьдгъвер ва икI мад) хкуддай мумкинвал гузва.­ “Производстводи чаз базар хсуси, яни михьи  хаммалдикай гьазурнавай, виниз тир еридин недай суьрсетдалди таъминардай, и карда Россиядин ва къецепатан уьлквейрин технологийрикай менфят къачудай ва идалди агьалийрив  дуьньядин стандартриз жаваб гузвай шей агакьардай мумкинвал гузва. Виридалайни кьилинди ам я хьи, и технологийрикай чна студентриз къиметлу чирвилер гузва, абурукай зегьметдин базарда чпихъ игьтияж авай пешекарар гьазурзава”, — лугьуз­ва ада.

Идалайни гъейри, вуздин студентри къецепатан уьлквейрин майишатра са йисан вахтунда тежриба къачудай программаяр ава. Кьилинди ам я хьи, и программайри, дугъриданни, кIвалахзава. Кьилди къачуртIа, Германиядиз студентар тежриба къачун патал рекье тваз гзаф йисар я.

“Адет яз, сифтегьан кьве вацра абуру чеб элкъвена хутах  лугьуз тIалабда, — ана майи­шатра кьве гъил къакъажна кIвалахна кIан­зава эхир. Ахпа, вахт тамам жедайла, хутах­мир лугьуда. Ина абуруз чIал, алай аям­дин техника ва технологиярни лап хъсандиз чир жезва. Нетижада, ана амазни, ватандиз хтайлани, абуруз  чIехи карханайра кIвалаху­нин гьа­къиндай теклифар къвезва”,- къейдна  ректорди. Ада республикадин хуьруьн майи­шат авай гьалдикайни лагьана.

“Чина кьван ишлемиш тийизвай чилер квез масанра аквадач. Гьа са вахтунда,  чи тIебиатдин шартIар  гьар жуьре культураяр гьасилун патал лап вижевайбур я. Зи фикирдалди, Дагъустан агротуризмдин месэладиз дикъетдивди килигна кIанда. Месела, къачун чна кьакьан дагъдин Рутул район. Ана  дуьньяда виридалайни багьа суьрсетрикай сад тир трюфель (къарникъузрин са жуьре) гьасилдай лап къулай шартIар ава. Эгер и кар кьилиз акъудиз хьайитIа, чиниз вири дуьньядай туристар ахмиш жеда. ГьакIни дуьньядин базарда еке къимет авай суьрсет хипен ниси я. Жезвани чавай къе  ам бес кьадарда хкудиз?  Адетдин некIедикай рахан. Республикадин хуьрерани кваз инсанри  патай гъанвай нек ишлемишзава. Ихьтин мисалар кIамай  кьван гъиз жеда. Гьар са хуьре, районда чахъ кьетIенвилер ава. Виликдай чи бубайри  менфят къачузвай сенятарни чна квадарнава…”, — давамарна ада.

Ихьтин гьалар арадал атун З.Жамбулатова хуьрера майишатар, производствояр амукь тавунихъ галаз алакъалу авуна.

“Хуьрерин агьалияр шегьерриз куьч жезва, хуьруьн майишатдин кеспияр квадарзава. И йисара чна пашманвилелди къейд авурвал, ДагГАУ-дин  чIехи пай студентар  шегьерэгьлияр хьанва. Им  гьич хъсан делил туш. Шегьерэгьлийри лежбервилин пеше къачуникай гьакъикъи сектордиз жезвай хийир гъвечIиди я. Чаз хуьрерин чкайра майишатра,  производствойра кIвалахдай ксар герекзава. ГьикI лагьайтIа, хуьруьн майишат — им  кьилди къачур кеспи ваъ, яшайишдин къайда я.  И жигьетдай, къейд ийин, дагълух хуьрерай къвезвай рушарин кьадарни тIимил хьанва. Алай вахтунин чIуру терефар, яшайишдин четинвилер фикирда кьуна, диде-бубайри чпин веледар шегьерриз рекье тун хъсан кар яз гьисабзавач”, — лагьана ректорди наразивилелди.

Гьа са вахтунда, ада къейд авурвал,  образованидин идарада студентриз чирвилер гун патал вири шартIар тешкилнава. Ина рушар ва гадаяр патал кьилди общежитияр  ава, абур къаравулрин гуьзчивилик ква. Вири студентриз стипендия гузва. Идалайни гъейри,  вузди студентрин четин маса месэлаярни гья­лиз куьмекзава. Месела, яшайишдин гьалар зайиф, я тахьайтIа  диде-буба санал яшамиш тежезвай хизанрай тир аялриз алава пулдин куьмек гузва. Вузар патал кьилди къа­чур четин месэла тир  коррупциядихъ галазни, ректорди малумарайвал, ина нетижалудаказ женг чIугвазва. ИкI, ада хабар гайивал, эхиримжи вад йисан вахтунда ДагГАУ-да  ришветбазвилин ниятдалди «къекъвезвай» пулунин кьадар 48 миллиондилай 21 миллиондал кьван агъуз хьанва. И рекье чIугвазвай женгинин четинвал адакай ибарат я хьи, ришветбазвал, винел акъуддайла, субутариз хьун чарасуз я.

“Кьил-кьилеллаз кIел тийизвай студентарни гьамиша хьайиди я. Ихьтин студентар чпин къазанжийрин чешмеяр яз кьабулзавай преподавателарни  авачиз туш. Эгер студентди вичиз муаллимди басрух гузвайди яз гьисабзаватIа, зун жув къведа экзамендал. Санлай къачурла, лугьун, зун гьамиша студентдин патал жезвай кас я”, — малумарна З.Жамбулатова.

Къенин юкъуз Дагъустандин аграрный университетди 7 факультетда пешекарар гьазурзава: технологийрин, биотехнологийрин, ветеринарный медицинадин, экономикадин, инженервилин, агроэкологиядин, автомобилрин. Ина жуьреба-жуьре хилерай чирвилер гузвай 29 кафедра кардик ква. Буюр, кIела, зегьмет чIугу…

Жасмина  Саидова