Эхиримжи пуд гьафтедин къене Да­гъустанда коронавирус акатнавайбурун кьадар — тIимил, сагъ хъжезвайбурун гзаф жез гатIуннава. Рекъемрин чIалалди ла­гьайтIа, республикада гьар юкъуз цIийиз коронавирус акатзавайбурун кьадарди 0,5 процент тешкилзава. Са шумуд гьафтедин вилик и рекъем 0,7 процентдиз барабар тир. 3-январдиз авай делилралди, Дагъустанда коронавирусдик начагъбурун кьадар, санлай къачурла, 2200 кас тиртIа, алай вахтунда 2027-дал кьван тIи­мил хьанва. Идакай саласа юкъуз Махачкъалада кьиле фейи заседанидал РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликова хабар гана.

Лагьана кIанда, ЦIийи йисахъ галаз ала­къалу ял ядай йикъара республикада тIугъвалдин жигьетдай авай гьалар пайгардикай хкатнач. Амма уьлкведин са жер­ге регионра гьа йикъара коронавирус акатнавайбурун кьадар садлагьана гзаф хьана. С.Меликован фикирдалди, им Да­гъустанда коронавирусдин вилик пад кьун патал кьабулай серенжемрин нетижа ва духтуррин агалкьун я.

РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместителдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Анатолий  Къарибован  гафарай малум хьайивал, тIугъвалдихъ галаз ала­къалу яз медицинадин къуллугъ­чийриз­ махсус гьакъи гунин месэла кьетIен гуьзчи­вилик кутунва. 26-январдиз авай де­лил­рал­ди, республикада медицинадин 15 агъзурни 900 къуллугъчидиз 617 миллион ма­нат пул ганва. Идалайни гъейри, саки 6 агъзур къуллугъчидив 1-8-ян­вардиз кIвалаху­най алава гьакъини агакьнава.

Духтурханаяр, аптекаяр вахт-вахтунда бес кьадар дарманралди таъминарунин жигьетдай кьиле тухузвай кIвалахни давам жезва. КIвалин шартIара коронави­русдихъ галаз женг тухузвайбурув герек дарманар агакьарун патал 64 миллион манатдин кьадардин икьрарар кутIуннава.

РД-дин Роспотребнадзордин кьил Ни­колай Павлова хабар гайивал, республикадин 15 муниципалитетда коронавирус акатзавайбурун кьадар — гзаф, 26 муниципалитетда тIимил жезва. 6 районда ла­гьай­тIа, коронавирус акатай цIийи са дуьшуьшни малум туш.

Алай вахтунда йикъан къене коронави­рус акатзавайбурун кьадардал гьалтайла, Дагъустан уьлкведин регионрин арада­ 81-чка­дал ала. Павлован фикирдалди­, им гьа­лар­ хъсан патахъ дегиш жезва лагьай чIал я.

Дагъустанда тIугъвалдин къармахра гьатзавайбурун чIехи пай чпин яшар 50 йисалай алатнавайбур я. Эхиримжи кьуд гьафтедин къене ихьтинбурун кьадар 3 процентдин гзаф хьанва. Пешекарри гьисабзавайвал, коронавирусдин сергьятар гегьенш хьун, сифте нубатда, маскаяр алукI тавунихъ, гзаф кьадар инсанар кIватI жезвай чкайриз, санай масаниз финихъ (мисал яз, шегьеррай дагълариз мугьманвилиз хъфин) галаз алакъалу я.

Гьалар яваш-яваш хъсан патахъ дегиш­ ­жез гатIуннаватIани, тIугъвалдихъ га­лаз ала­къалу яз республикада виликдай малу­марай серенжемар давамарунин игьтияж ава. РД-дин Роспотребнадзордин кьи­ли чпин яшар 65 йисалай виниз тир ва жуьреба-жуьре азаррик начагъ агьалияр кIвале­ра амукьунин къайда (режим самоизоляции) 28-январдилай кьулухъ мад кьве гьафтеда давамар хъувун теклифна­. Идалайни­ гъейри, Николай Павлован фикирдалди, агьалияр санай масаниз тухузвай жемиятдин улакьар вахт-вахтунда де­зинфекция авун, анра чарасуз яз маска­яр­ алу­кIун гуьз­чивилик кутун герек я. Ихьтин се­­­ре­н­жемар алишверишдин, яшайишдин ре­­кьяй жуьреба-жуьре къуллугъар ага­кьар­­завай карханайрани давамарна кIанда.

Сергей Меликов Роспотребнадзорди гайи теклифрихъ галаз рази хьана ва ада республикада тIугъвалдихъ галаз алакъа­лу яз малумарнавай серенжемрал, къайдайрал амал авунихъ агьалийрин сагъламвал патал еке метлеб авайди къейдна. “Шегьерра­ яшамиш жезвайбур жуьреба-жуьре мярекатриз, гзаф инсанар кIватI жезвай чкайриз физва. Парабур чпиз хабарни авачиз коронавирусдик начагъ жезва ва ахьтинбурукай бязибуру инфекция чпин мукьва-кьилийрал кьил чIугваз хъфидайла дагълух районриз, хуьрериз хутахзава. Районрин кьилери чкайрал кIва­лах къайда­дик кутуна кIанда. Махачкъала еке шегьер я, гьавиляй ина тIугъ­валдин жигьетдай­ вири месэлаяр гуьзчивилик кутаз жезвач, дагъ­лух­ районра лагьайтIа, и кар тамамарун ре­гьят я. Исятда авай гьаларал рази хьа­на акъвазун герек туш, вилик коронавирус акатзавайбурун кьадар тIимиларунин къаст эцигна кIанда”, — алава хъувуна региондин Кьили.­

РД-дин здравоохраненидин министр­дин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Татьяна  Беляевади къейд авурвал, рес­пуб­­ликада коронавирус акатнавайбур ва стIал­жем хьанвайбур патал 3 агъзурни 538 чарпай кардик кутунва. Эхиримжи кьве гьафте­да азар акатзавайбурун кьадар — тIи­мил, сагъ хъжезвайбурун гзаф жез­вай­­­­ви­ляй, азад чарпайрин кьадарни къвер­­­давай пара жезва.

Заседанидал коронавирусдиз акси ра­пар­ ягъуниз (вакцинация) талукь месэлани­ ­веревирдна. Дагъустандин здравоохраненидин делилралди, алай вахтунда региондив вак­цинадин 8142 доза агакьнава. Абур коро­на­­вирусдиз акси рапар язавай 54 пунктунив ва мобильный 10 бригададив агакьарнава. Мукьвара районра мад 6 пункт кардик кутадайвал я.

“ТIугъвалдихъ галаз тухузвай женгина вакцинация къуватлу яракь я.  Алатай гьафтедин ислен йикъалай, уьлкведин Президентдин тапшуругъдалди, республикада коронавирусдиз акси рапар ягъиз гатIун­нава. Гьевес авай гьар садавай раб ягъиз жеда”, — лагьана Сергей Меликова.

Ада гьакIни министерствойринни ведомствойрин регьберриз, Халкьдин Собранидин депутатриз, шегьерринни районрин кьилериз коронавирусдиз акси рапар ягъуналди, жергедин агьалийриз чешне ва вакцинациядихъ авай важиблувал къалуруниз эвер гана.

“Чна чи чешнедалди агьалийриз вак­ци­на­циядиз ихтибариз жезвайди къалурун герек я. Эгер инсан азар акатна сагъ хъхьан­ва­тIа ва адак коронавирусдин гьа­къин­дай анти­тела кватIа, ахьтиндаз къенин юкъуз­ раб ягъун­ къадагъа я. Амма къе рапунин игьтияж авайбурув ам агакьарна кIан­да. Им тапшуругъ тамамарун, са гьихьтин ятIа­ни ре­къемар патал, хьайиди хьурай ла­гьана ийизвай кар туш. Эгер куьне коронавирусдиз ак­­си раб яна­вачтIа, инсанривай коронавирусдиз акси рапар язавай пунктариз фин истемишун дуьз туш”, — алава хъу­вуна республикадин Кьили.­

26-январдиз авай делилралди, Дагъустанда 821 касди коронавирусдиз акси рапар янава. Ре­гионда коронавирусдин вилик пад кьун патал Урусатдин здравоохраненидин ми­нистерстводи ганвай теклифар фикирда кьуртIа, Дагъларин уьлкведа тахминан 780 агъ­зур агьалидиз раб яна кIан­зава. Раб ягъиз кIанзавай ксаривай и кардикай “Госуслуги” порталдин куьмекдалди ва я телефондин 122 нумрадиз зенг авуна ха­бар гуз жеда. Къейд ийин хьи, саки гьар са рай­ондин кьилин духтурханада коронавирус­диз акси рапар ядай пунктар кардик кутунва.

Сергей Меликова алава хъувурвал, медицинадикай эсиллагь хабар авачир бязи чешмейри, вакцинадикай зарар ава лугьуз, инсанар рекьелай алудзава. “Агьалийриз ихьтин чешмейри раижзавай малуматар къалпбур тирдакай хабар гун герек я. И карди­лай абурун сагъламвал аслу я”, — лагьана РД-дин Кьили.

Агьмед  Магьмудов