Ахцегь район цадай чилерин майданрал гьалтайла, кьитвал авай чка я. Зулун магьсулар ина общественный пуд майишатда цазва: “Луткунский”, “Самурви” ва “Мурад” КФХ-ра. Абурун кIвалахдикай мукьувай чирун патал, чун райондин УСХ-дин начальникдин заместитель Ханлар Ризванович Рамазановахъ галаз гуьруьшмиш хьана.
Суьгьбетдай малум хьайивал, цIи районда вири санлай 510 гектардин майданра зулун тумар цанва. Районда 700 гектардин техил цадай чилер аватIани, гьар жуьре себебрикди абур ишлемишиз жезвач. Алай вахтунда къацар чпин еридиз къвезва, хъсан бегьер битмишарун патал чна чилер миянарзава: лазим тир кьадарда аммиакдин селитра ишлемишзава, ятIани тарифдай гьал авач, миянардай шейэри чпел авур харжиярни кваз пара вахтара эвез хъийизвач. Шазан, яни 2019-йисан бегьердикай рахайтIа, цик квачир чилер я кьван, кьурагьни хьайила, бегьерлувал тIимил я, са гектардай 16 центнер техил кIватI хъувуна.
- Куь майишатра чил къарагъардай, техил цадай, кIватI хъийидай техника авани ва абурун гьал гьикI я?
— Лежбервилинни фермервилин “Луткунский” ва “Мурад” майишатрихъ хсуси комбайн, цан цадай ва тум вегьидай куьгьне техника ава, “Самурви” КФХ-ди комбайн кирида къачузва. Санлай къачурла, 20 йисан куьгьне машинар я кьван, мукьвал-мукьвал чIур жезва, абур КФХ-ри чпин гьакъидихъ ремонт ийизва.
- Ханлар Ризванович, магьсулдарвилин хиле квел мад гьихьтин четинвилер акьалтзава?
— Сад лагьайди, техника саки авач. Эхиримжи сеферда цIийи комбайн чаз 1997-йисуз хтана. Базардин экономика я кьван, техника багьа я, ам маса къачудай такьатар чи кесиб майишатрихъ авач. Мад са кар, ГСМ-дин къиметар багьа тирвиляй, техилдин къиметни виниз акъатзава. Иеси кьилел алачир гьайванар цанвай никIера гьатиз, техилдиз кIур гузвай дуьшуьшарни пара я. Къаравул кьун майишатриз багьаз акъваззава, гьавиляй майишатрин лежберри чпин къуватралди никIерал гуьзчивалзава. Месела, “Луткунский” КФХ-дин коллектив, еке пул гана, къаравулчидиз балкIан къачуниз мажбур хьана. Гьелбетда, ихьтин харжияр авун абуруз четин акъваззава.
- Бегьер кIватI хъувурдалай кьулухъ ам маса гуз жезвани?
— Эхь, бегьер кIватI хъувурла, ам хармандал хкана, михьна, сифтени-сифте къведай йисуз цадай тум кьилди ийизва. Пул авачирвиляй КФХ-дин членризни мажибдай къуьл гузва. Амукьай техил шаз 10 манатдай вахкана.
- ЦIи техил кIватI хъувунив мус эгечIдайвал я, и кардиз гьазурвал акунвани ва гьихьтин бегьер гуьзетзава?
— Адет яз, чи шартIара техил июнь-июль варцара кIватIзава. Жавабдар и кардив чун эгечIнава: виликамаз майишатдин техника ремонтзава, авачир машинар къеце патай кирида къачузва. ЦIи чна са гектардай 16 центнер бегьер гуьзетзава.
- Куь фикирдалди, чи райондин шартIара магьсулдарвал менфятлу рехъ яни?
— Агротехникадин серенжемар вахт-вахтунда ва дуьздаказ кьиле тухудай мумкинвал, алай аямдин истемишунрив кьур техника, хъсан пешекарар ва государстводин патайни талукь тир куьмек хьайитIа, гьелбетда, менфятлу я. Гьайиф, гьелелиг и крар чи умударни мурадар яз амукьзава.
Ражаудин Сулейманов
