Чиликай
Чи планетадихъ инсаниятдивай кьил акъудиз тахьанвай аламатарни сирер гзаф ава. Чиликай са бязи делилар кIелзавайбурун фикирдизни гъиз кIанзава. Мумкин я, абурукай бязибур вирибуруз ашкара туш.
— Чил ракъинин системадивай яргъа квай пуд лагьай планета я. Ам кислороддин гьава, океанар ва уьмуьр авай тек са планета я.
— Са сятда 107826 километрдиз фидай йигинвилелди Чил ракъинал элкъвезва.
— Ахтармишнавайбуру Чилин яш 4540 миллион яз тайинарнава.
— Кьураматдал алай виридалайни чIехи дагълар Гималаяр я.
— Дуьньяда авай нек хъвадай гьайванрикай виридалайни гъвечIиди вакIан тIиш алай кьаркьулув я.
— Дуьньяда виридалайни къалиндаказ инсанар яшамиш жезвай шегьер Филиппинрин Манила я. А шегьердин 38,55 квадратдин километрдин мулкарал 160000-далайни гзаф инсанар яшамиш жезва.
— Чилел алай виридалайни къайи чка Антарктида я. ХъуьтIуьн береда анин аяз “-70” градусдив кьван агакьзава.
— Гьава дегиш хьуникди планетадин цин запасар терг жезва. Мисал яз, 2004-йисалай 2009-йисалди муркIадин кьадар 40 процентдин тIимил хьана.
— Океанри Чилин винел патан майдан 70 процентдин кIевирнава, амма алимри адакай ахтармишнавайди анжах 5 процент я.
— Виридалайни кьурагь чка Чилидани Перуда авай Атакама къумлух я. А къумлухдин юкьвара гьич садрани марф къун тавур чкаяр ава.
— 1960-йисан 22-майдиз Чилида хьайи залзала дуьньяда виридалайни къуватлуди яз гьисабзава. А залзаладин къуват 9,5 баллдив агакьна.
«ЛГ»
