Докъузпара районда Вирироссиядин пе­реписдиз гьазурвал аквазва. Важиблу и кар районда гьикI тешкилнаватIа чирун патал зун   талукь комиссиядин председатель, муниципалитетдин кьилин заместитель  Исмаи­лова  Сурея  Вердихановнадихъ  галаз гуь­руьш­миш хьана.

• Сурея Вердихановна, переписдиз гьазурлухвал гьикl кьиле физва?

— Чкадин СМИ-дин такьатрин куьмекдалди райондин агьалияр хабардарзава. Муни­ци­палитетдин гьар гьафтедин совещанийрал переписдиз талукь месэла къарагъарзава. Хуьрерин администрацийрин кьилерихъ галаз гъавурдик кутунин кlвалах тухузва. Кьилдин гражданрин адресар дуьм-дуьз тайинарнава, кlвалерал рекъемар эцигнава. Картаяр ва OSM-картаяр туькlуьрнава. Агьалийрин перепись тухунин рекьяй вири хуьрера комиссияр тешкилнава.

Малум тирвал, переписдив 1-октябрдилай гатIунда ва ам 31 юкъуз давам жеда. Ви­­ри­рос­сиядин перепись цифровой (рекъемрин) форматда аваз кьиле фида. Переписдин чарар переписчикри ацlурдач. Вири чарасуз герек къейдер рекъемрин планшетра гьатзава. Госкъуллугърин порталдай, МФЦ-дин терминалрай перепись тухвайтlа, жезва­.

• Переписда ни иштиракда?

— Чи уькведин вири агьалийри. Абурук РФ­-дин гьамишалугъ са чкада яшамиш  жезвайбур, са йисалай тlимил тушиз пата-къерехда авайбур, гьамишалугъ къеце­патан уьл­квейра яшамиш жезвайбур, Рос­сия­­­дин сергьятра вахтуналди авайбур акатзава.

• Переписчик вилив хуьн тавуна, агьалийриз переписда иштиракдай маса къайдаяр авани?

— Переписчикар вилив хуьнин ва абурухъ галаз кьилди суьгьбет авунин чарасузвал авач. Интернет ишлемишуналди гьукуматдин ва му­ниципалитетдин куьмекар гунин Сад тир порталдин куьмекдалди авуртlани жеда. Адалай кьулухъ респондентдиз перепись хьанва лагьана, тестикьарзавай рекъем­дин код хкведа ва патав переписчик атайдалай кьулухъ ада смартфондин, планшетдин, я туштlа чарчел чапнавай штрих-код къа­лу­рун бес жезва. Адалай кьулухъ агьали­ди ацlур­навай анкетада авай вири малумат переписчикрин системадиз агакьарда.

• Агьалийрин переписда иштиракун чарасуз яни? Гражданиндиз перепись инкардай ихтияр авани?

— Закондал бинеламиш хьайила, инсандиз переписда иштиракун патал мажбурдай ихтияр авач. Амма им гражданвилин буржи я. Гьукуматдиз вичин гражданрикай хабар хьун лазим я.

• Переписдин вахтунда бланкар ацlур­да­ни, абур гьихьтинбур жеда?

— Агьалийрин перепись кьиле фидайла, гражданри пуд жуьредин бланкар ацlурда: Л, П ва В. Россияда гьамишалугъ яз яшамиш­ жез­вайбуру Л жуьредин бланк ацlурда. Ана 23 суал ава. П жуьредин бланкда агъадихъ галай суалриз жаваб гана кlанда: яшайишдин кlвалин жуьре, ам эцигай вахт, кlвалин майдан, кьилдин кlвалерин кьадар. Уьлкве­ди­лай къерехда ва Россиядиз атанвайбуру В жуьредин бланк ацlурда. Ана са шумуд  су­ал жеда: жинс, яш, гьамиша яшамиш жезвай уьлкве, Россиядиз атунин мурад, ина тамамдиз жезвай вахт. Винидихъ къейд авурвал, перепись электронный жуьреда тухуда­.

Али-Буба  Эмирсултанов