Шукур хьурай Сад тир Аллагьдиз — вири алемрин Халикьдиз!
Аллагьди и дуьньядиз инсан гъайидалай кьулухъ адан уьмуьрдин гьар са нефесдин гьахъ-гьисаб башламиш жезва.
Вахтунихъ еке къимет ава. Гьайиф хьи, инсанри гзаф дуьшуьшра уьмуьр бада, са хийирни авачиз акъудзава. Амма вахтуни инсан уях хьун, уьмуьрдин къимет гьикьван екеди ятIа, адан акьулди кьатIун, ам дуьз рекьел атун вилив хуьзвач.
Гьа икI, инсанди вичин уьмуьрдикай лезет къачузмай кьван, я туш ам и дуьньядин крарал машгъулзамай кьван, адан вахт акваз-такваз эхирдиз мукьва жезва. Гзаф инсанри кьатIузвайвал, вахт тади кваз катзава.
Гьакъикъатдани, чи уьмуьр зарбдиз физва. Эгер инсандивай вахтунин къимет кьатIуз жезвачтIа, ам Къияматдин юкъуз са затIни гвачиз амукьда. Имам аль-Бухариди вичин женгинин юлдаш Алидин гафар агакьарна: “Къе — кIвалах, пака — гьахъ-гьисаб”.
Чи къенин югъ Аллагь-Таалади гьар са касдиз и фана дуьньяда багъишнавай вахт я. Чун ам менфятлудаказ кьиле тухуз алахъна кIанда. Яни гьар са бенде Аллагьди вичин хиве тунвай везифаяр тамамвилелди кьилиз акъудиз ва уьмуьрдин гьар са декьикьадикай жезмай кьван гзаф хийир къачуз алахъун лазим я. Аллагьдин разивал ва Эхиратдин няметар къазанмишун патал.
Чи пакадин югъ Къияматдин югъ я. А юкъуз чна и экуь дуьньяда авур гьар са амалдай, кардай жаваб гуда.
Мугьаммад пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьанва хьи, Къияматдин юкъуз гьар са касди 4 суалдиз жаваб гана кIан жеда. Абур уьмуьрдиз, бедендиз, чирвилериз ва эменнидиз талукьбур я.
Гьакъикъатда, гьар садавай уьмуьр гьикI кьиле тухванатIа, беден гьикI ишлемишнатIа, диндай бес кьадар чирвилер къачунатIа ва Аллагьди ганвай ризкьи, мал-девлет гьи рекьериз харжнатIа, хабар кьада.
Сад Аллагьди лагьанва: “Эгер куьне Захъ ва Къияматдин йикъахъ инанмишвал ийизватIа, Адакай кичIе хьухь, Адан вири буйругъар кьилиз акъуд, куьне куьн гунагьрикай хуьх”.
Гьар са касди агъа дуьньяда вичиз гьихьтин савкьатар гьазурнаватIа, гьадакай фикирун лазим я. Вахтунихъ галаз алакъалу яз и дуьньяда чаз чарасуз тир шейэр мад ава: чна къимет тагузвай жегьилвал ва сагъламвал.
Мугьаммад пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьанва: “Жув 5 затIунив вахтунда агакьара, тахьайтIа, абурун чкадал маса 5 затI къведа:
кьуьзуь жедалди жегьилвиликай лезет хкудун;
начагъ жедалди сагъламвиликай менфят къачун;
кардик акатдалди азад вахт ишлемишун;
игьтияжвал жедалди девлетдикай менфят къачун;
рекьидалди жуван уьмуьрдин къайгъу чIугун”.
Жегьилвал жуван гележег хъсанарун патал зегьмет чIугвадай лап хъсан вахт я. Жегьил вахтара зигьин хъсан хьайила, инсандивай диндин чирвилерин дерин къатар чириз жеда ва уьмуьрдин кар алай илимрин кукIушар муьтIуьгъариз алакьда.
Жегьилвал уьмуьрдин гзаф къуватлу са пай я. Им Сад Аллагьди чакай гьар садаз хъсан крар авун патал ва Эхиратда, абурулай рази хьана, абуруз регьим ийидайвал ганвай вахт я.
Амма, гьайиф хьи, инсанрин чIехи паюни и кардиз кIевелай фикир гузвач ва Эхиратдин югъ къведайди рикIелай ракъурзава. Жегьил йисара инсандиз вич гьамиша жегьилдаказ амукьдайди хьиз ва вири крарихъ агакьдайди хьиз я. Гзафбуру лугьузва: “Гьеле гьинава?”.
Бязибур, са кьадар яшариз акъатайла, яшлу хьайила, гьакъикъатдин гъавурда гьатзава: вахт кьулухъ элкъуьр техжедайди, уьмуьр бада ракъурайди, геж хьайиди кьатIузва. Яшлу хьунивай инсан зайиф, адан къуват ва сагъламвал тIимил, нетижада ам гзаф крарикай магьрум жезва. Яни жегьил вахтунда кьилиз акъудиз жедай крар, яшлу хьайила, адавай хъжезвач.
Сагъламвал ахьтин нямет я хьи, ам жувахъ амачирла, ахпа инсан адан гъавурда акьазва. Уьзуьрди инсан агажарзава, адан гьерекатар ва умудар акъвазарзава. Гзаф кьадар инсанри чпин уьмуьрдин азад вахт, хийир авай са кардал машгъул тахьана, ял акъадариз, жуьреба-жуьре къугъунар ийиз акъудзава. Гьа и жуьре инсанри чпин кьил бейхабар бедбахтвилик кутазва.
Мугьаммад пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьанва: “Сад Аллагьди чаз гзаф затIар ганва. Амма и затIариз инсанрин чIехи паюни лазим кьадарда къимет гузвач ва я кваз кьазвач. Инсанри къимет тагузвайди ва кваз кьан тийизвайди сагъламвални азад тир вахт я”.
Мадни Гьасануль Басриди лагьанва: “Заз ахьтин жуьредин инсанар акуна хьи, абуру еке жавабдарвилелди ва дикъетдалди чпин вахтуниз динаррилайни диргьамрилай зурба къимет гузва”.
Халкьнавай гьар са шейиниз вичин эвелни ава, эхирни. ГьакI хьайила, гьикьван яргъалди чун яшамиш хьайитIани, уьмуьрдихъ, гьикI хьайитIани, эхир авайди я.
Са шакни алачиз, и дуьньяда гьар са касди вичин уьмуьрда авур гунагьрин, гъалатIрин ва пис крарин патахъай жаваб гуда.
Ислам динди чав вахтунин метлеблувал кьатIуз тазва. Мусурман динди инсандиз вахт менфятлудаказ акъудиз чирзава ва гунагьарни гъалатIар тавуниз эвер гузва.
Къуй Аллагь-Таалади чакай Вичи чаз ганвай уьмуьрдин, вахтунин къадир авай, адаз къимет гудай ва ам лазим тир рекьера ишлемишдай инсанар авурай. Амин!
Агьмад Мегьамедов,
Мегьарамдхуьруьн райондин
имамрин советдин председатель