“Истихара” — дуьа

Им гьар са мусурмандиз чир хьана кIанзавай дуьа я! Вучиз лагьайтIа, и дуьа тайин са карда агалкьун хьунин, дуьз атунин сир я. Инсан вичин уьмуьрда гзаф дуьшуьшра и дуьа авунихъ муьгьтеж жезва. “Истихара” дуьадин чIехи метлеблувал Пай­гъам­бардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда къалурнава.

Истихара кьве кардикай хийирлу кар хкягъун патал Аллагьдивай ийиз­вай тIалабун я. Месела, инсан са куьн патахъай ятIани кьве рикIин хьанвайла (са рушал эвленмиш хьун, къа­лур­навай машин маса къачун, само­летдаваз яргъал рекьиз фин ва ма­са чкадиз куьч хьун…), и кар авун хъсан яни, тавун лугьуз, шаклувилик квайла, яни кьве кардикай гьим хкя­датIа чин тийизвайла, ийидай дуьа я! Дуьадин куьмекдалди инсанди Аллагьдивай кьве кардикай (и дуьньядани ва Эхират патални) Ада ваз хийирлуди хкя­гъун тIалабзава. Вичин пакад­ин югъ гьикI жедатIа чин тийизвай инсан зайиф я, амма инсан халкь­навай Аллагьдиз Къияматдин Йикъалди вуч жеда­тIа, тайин гьи кар хийирлу ятIа, вири чизва. Халикьдивай вич патал хийир авай кар хкягъун тIала­байди ва муъмин ксарихъ галаз мешвера (меслят) авурди садрани пашман жедач.

Аллагь-Таалади Къуръанда лагьанва: 3-сура, 159-аят (мана): “…Ва меслят (мешвера) ая вуна абурухъ галаз (герек) крара…”

Джабир сагьабийди (Аллагь рази хьурай вичелай) лугьузвайвал, “Аллагьдин расулди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай ви­чиз) чаз Къуръандин сура чирзавай хьиз (дикъетдалди), чи вири крара истихара дуьа авун чирзавай”. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лугьузва: “Квекай садаз са кар герек хьайила (ам ийидай къаст, ният авурла), къуй ада кьве кьил истихарадин капI (сунна) авурай ва ахпа лугьурай:

“Аллагьумма инни астахирука би-ильми-ка ва астакъдиру-ка би-къудрати-ка ва асъалю-ка мин фадли-ка ль-гIазим, фа-инна-ка такъдиру ва ля акъдиру ва тагIляму ва ля агIляму ва анта ГIалляму-ль-гъуййуб. Аллагьумма ин кунта тагIляму анна гьаза ль-амра — (инал вичин рикIе авай кар лугьуда) — хайрун ли фи дини ва магIаши ва гIакъибати амри (ва я: фи гIажили амри ва ажили-гьи) фа-къдур-гьу ли ва йассиргьу ли сумма барик ли фи-гьи. Ва ин кунта тагIляму анна гьаза ль-амра шаррун ли фи дини ва магIаши ва гIакъибати амри (ва я: фи гIажили амри ва аджили-гьи) фа-сриф-гьу, гIан-ни ва -срифни гIангьу ва -къдур ли-ль-хайра гьайсу кяна, сумма ар­ди-ни би-гьи”.

Мана: “Я Аллагь! Гьакъикъатда, за Вавай тIалабзава Вуна Ви чирвилелди заз хкягъун, ва тIалабзава за Вавай Ви къудратлувиликай заз къуват гун, ва тIалабзава за Ви зурба ре­гьимдикай (няметрикай). Гьакъикъатда, Вун гьар са кардал къудратлу я (Валай вири крар алакьда), захъ гьич къуват авач (залай алакьдач), ва Ваз вири крар чизва, заз гьич чизвач. Ва Вун “гъайб” крар (чинебан крар, сирер, малум тушир крар, гележег) вири Чидайди я!

Я Аллагь! Эгер Ваз чизватIа (ва,  гьелбетда, Ваз ам чизва), дугъриданни, (зи) и кар — (инал рикIевай мурад кар лагьана кIанда: месела, “флан рушал эвенмиш хьун”) хийир­лу ятIа, заз зи диндин карда, зи яшайишдин карда, ва и кардин эхирда (ва я: ада лагьана: а кар фад авун, геж авун), Вуна заз а кар кьисмет-кьадар ая, ва кьезилара заз а кар, зун паталди берекатлу ая а кар!

Ва эгер Ваз чизватIа (ва, гьелбетда, Ваз ам чизва), дугъ­ри­данни, а кар — заз пис (зиян) ятIа — зи диндин карда, зи яшайишдин карда, ва зи кардин эхирда (ва я; ада лагьана: а кар фад авун, геж авун), Вуна а кар залай алуда (къа­­къуда, яргъаз ая), ва зун Вуна а кардикай яргъа ая  (къа­къуда), ва кьисмет-кьадар ая Вуна заз хийирлу кар, гьикI хьайитIани, ­ах­па Вуна зун адалди рази ая” (Бу­ха­­рий)

И дуьа, истихарадин кьве кьил капI авуна, салам гайидалай кьулухъ, гъилер хкажна, лагьана кIанда (гьакI­ни и дуьа саждада ва я “аттагьиятдилай” гуьгъуьниз, салам гудалди кIел­дай ихтиярни ава).

Жаваб и къайдада чир жеда: я ахварай аквада, я рикIи гьиссда, я кар регьятдиз кьилиз акъатда, я четинвал, манийвал хьана, а кар акъваз жеда.

Гьавиляй, гьуьрметлу газет кIел­за­вайбур, жез хьайитIа, куьне и дуьа хуралай чира, тахьайтIа — чарчяй кIе­лайтIани жеда. Аллагьди кьабулрай куь дуьаяр!

Ямин Мегьамедов, диндин рекьяй алим