Азиз Мирзебегован — 60 йис

Макъаладин кьилиз гъанвай цIар вичин 60 йисан юбилей и йикъара къейдзавай шаир-философ, шаир-алим, литературовед, шаир-публицист  Азиз  Абдулмирович  Мирзебегован  “Вегьемир шиирар къиметдай” эсердай къачунвайди я.

Шиирар — къиметдай, шаирар гьуьрмет­дай­ вегьей дуьньядин гьал гьихьтинди же­датIа?

“Билбил квахьай багъдал элкъведайди чIагъ я” лугьунни мумкин я.

Шаирар чилерал атуникай, абурун дережайрикай, везифайрикай  гзафбуру гзаф тарихра кьетIен гафар лагьанва. Абур тикрарунин лазимвал, заз чиз, авач.

Азиз Мирзебегова шаирдин везифадикайни дережадикай гьа инал гъанвай са цIарцIе­ни­ лап кутугайвал лагьанва. Амма чун шиирар кIелиз кIан тийизмай, я шаирарни са артух виле акван тийизвай девирда яшамиш жезва. Гьайиф!

Тарихра ихьтин ва я идаз ухшар девирар гзаф хьайиди я. РикIел лезги ашукь, бунтчи шаир Кьуьчхуьр Саидан, “етимар хвена” пашман хьайи, фана дуьньядихъ вил галамаз фейи Етим Эминан, дустарикай фитнеяр кхьин истемишайла, намусдилай гъил къачуз тахьана, рагьметдиз фейи СтIал Сулейманан, 25 йисни тахьанмаз, гъибетрин къурбанд хьайи Алибег Фатахован… — шумудни са гьакъикъи шаирдин кьисметар хквезва.

Азиз Мирзебегова ахьтин аршарихъди хкаж хьайи сагьибрин жерге  цIийи шартIара ахцIурзава.

Хаинвал дуьньядин адет хьанва къе,

Маса гун регьберрин хесет хьанва къе,

КIвачерик галайди миллет хьанва къе,

Руьгьдин къекъверагриз девлет хьанва къе,

Кана, кабаб хьана, рикIер жезва  чIух,

Аллагьдиз атурай инсанрин язух!..

Инал гъанвай цIарари шаирдин гьалдикай, рикIин женгиникай, вилик эцигнавай макьсадрикай амай вири шагьидвилерилай хъсандиз суьгьбетзава.

Дагъустандин халкьдин шаир, устадвилин жигьетдай вичив вичин кьетIен уьлчмеяр гвай Арбен Къардаша Азиз Мирзебегов  “девирдилай вилик квай” шаир тирди лагьан­ва. Имни дуьшуьшдин кар туш. Гьакъикъи ша­­ирриз са девир, са къурулуш, сиясатрин са майданар бес жезвайди туш. Азиз Мирзебегован кьисмет гьахьтинди я: асиррай асирриз абурун вилик кваз фидайди — илчи хьун!

Ам, дугъриданни, гзаф терефрин бажарагъдин сагьиб тирди чи критикади фадлай тестикьарнава. Шаир, таржумачи, литературовед, театрдин критик, публицист, педагог ва икI мадни. И дережайрал касдин дустариз вафалувални, рикIинни руьгьдин къенивални, жегьилриз тарс, тербия гунин рекьяй мердвални, мугьманар кьабулдайла жумарт­вални… алава жезва. Гьахьтин ксарал пе­хил­­бурни, абурун геле къекъведайбурни, ра­къинивай хьиз, чеб тежер чIулав лекеяр жагъурдайбурни, серфе зайиф хьун вилив хуьзвайбурни жедайди чаз уьмуьрдин хъутIалри тIимил  къалурзавач. Азиз Мирзебеговаз кьисметди ахьтин фукъиранарни, лувар тежер иланарни алаз хьиз къалурайди тайин я. Ам КцIар райондин Агъа Лакаррин хуьре ноябрдин чIимел йикъара дидедиз хьана. Белки, гьавиляйни ада датIана рагъ, экуьвал, чимивал, мублагьвал, инсанвал, мегьрибанвал инсанриз хуьн патал женг чIугвазва. Адан сифте муаллимар хьайи Забит Ризвановни, Лезги Няметни, Иззет Шерифовни, Алирза Саидовни икI женг чIугурбур я. Амай чирвилер ада ДГУ-да къачуна. Инин илимри ам мадни хци, жанлу авуна.

Вуз акьалтIарай жегьилди сифте мектебда, ахпа вичин хсуси “РикIин гаф” газетда, гуьгъуьнлай “Юждаг” институтда кIвалахна. Шаирдин ва алимдин зегьмет адаз “Дагъустан Республикадин лайихлу муаллим” лагьай гьуьрметдин тIвар (2005-йис), лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдин премия, маса ша­багьар гуналди къейднава.

Шаирдин яратмишунрикай  гзаф авторри (алимри, литературоведри,  муаллимри) куту­гай гафар лагьанва. Абурун жергеда ДГУ-дин профессор Гь.Гашаров, илимрин докторар Р.Кель­беханов, Къ.Акимов, илимрин кандидатар, доцентар Н.Абдулмуталибов, Гь.Рамалданов, Х.Эльдаров, Г.Асланханова, С.Бе­дир­ханов, шаирар Арбен Къардаш, Майрудин Ба­баханов, Мерд Али, Т.Агьмедханов, журналистар Гь.Ильясов, В.Севзиханов ва гзаф ма­сабур ава. Абурун бинедаллаз и мукьвара Кьа­сумхуьрел, “ЦIийи Кавказ” чапханада “С дыха­нием времени в  груди” (“Хура девирдин нефес аваз”) чIехи ктаб (14,7 печат­дин лист, 500 эк­земпляр) чапдай акъуднава. 60 йисан юби­лей­дин вилик им шаирдин фейи рекьериз, ала­кьунриз, агалкьунриз ганвай къимет хьиз я.

Мердали Жалилов

* * *

Чна рикIин сидкьидай чи дустуниз, авторрикай садаз, амадагдиз агакьнавай дережаяр  мубаракзава:

Ви цав мадни адлу хьурай, эй Азиз!

Чилер мадни бахтлу хьурай, эй Азиз!

Кьил вине хьуй, камарни генг, эй Азиз!

Са чIавузни кис тежез женг, эй Азиз!

Виш салайни “Гьеле фад я!”, лугьуз хьуй,

“Халкьдин хва яз зи рикI шад я!” лугьуз хьуй…

“Лезги  газетдин”

редакциядин коллектив