Азад хъувун герек я

Къанунсуздаказ Сирияда авай къецепатан уьлквейрин вири кьушунри а мулкар азад авун герек я. Идакай Россиядин Президент В.Путина “RT Arabic” чешмедиз гайи интервьюда малумарна.

“Къанунсузвилелди, гьахъсузвилелди маса гьукуматдин мулкара авай вирибур, и дуьшуьшда Сирияда авайбур, анай эхкъечIун лазим я”, — лагьана В. Путина. Адан фикирдалди, и месэла вирибуруз талукь я. “Эгер Сириядин гележегдин къанунлу регьберди уьлкведа Россиядин яракьлу кьушунар хьунин игьтияж авач лагьайтIа, гьелбетда, и кар чазни­ талукь жеда”, — алава хъувуна ада.

Къейдзавайвал, и месэла Россияди вичин терефдар уьлквейрихъ га­лаз санал веревирдзава. Сириядин мулкар къецепатан аскеррикай азад хьунин ва адан мулкарин битаввал тамамвилелди гуьнгуьна хтунин­ чарасузвал авайдакай Путина уьлквейрин регьберриз ачухдаказ лагьана­.

Къейд ийин, 2011-йисуз Сирияда ватандашрин (граждан) дяве башламиш хьана. Женгера уьлкведин президент Б.Асадан гьукуматдин яракьлу кьушунри ва боевикрин кIеретIри иштиракзава. Россияди Б.Аса­дан гьукуматдиз куьмек гузва.

Гьерекатдик акатнава

Сириядин кьиблепатан Деръа вилаятда боевикри Россиядин аскерар къаравулда акъвазнавай рекьел кьве бомба хъиткьинар­на. “Новос­ти” РИА-ди хабар гузвайвал, идакай женг чIугвазвай терефар баришугъ хъувунин рекьяй центрадин регьбер, генерал-майор А.Бакина ихтилатна.­

Адан гафарай, аскеррикай садазни хасаратвал хьанач. Къейдзавай­вал, сад лагьай хъиткьинун арадал атайдалай кьулухъ цIуд декьикьа алатайла, а чкадал Сириядин хатасузвал хуьнин къуллугъчийрин десте­ фена. И макъамда кьвед лагьай хъиткьинун арадал атана ва кьве къуллугъчидал кьезил хирер хьана. Идалайни гъейри, Сириядин хатасузвал­ хуьнин къуллугъчийрин улакьдиз зиян хьана. А.Бакина алава хъувурвал­, Туьркиядин женгинин “Алемдин чешме” гьерекат кьиле физ­вай макъам­да боевикри Сириядин жуьреба-жуьре мулкара чпин активвал къалурзава­.

Гуьгъуьнлай Сириядин азад кьушунрин (ССА) куьмекдалди Туьркия­ди Сириядин Рас-аль-Айн шегьер гуьзчивилик кутуна. Анаг Туьркиядин яракьлу кьушунри чпин кьилин макьсадрикай сад яз гьисабзава.

“Исятдани агалкьунралди давамарзавай «Алемдин чешме» женгинин гьерекат кьиле тухудайла, Рас-аль-Айн шегьердин инсанар яшамиш жезвай районар гуьзчивилик кутуна”, — раижзава чешмеди.

11-октябрдиз Туьркиядин оборонадин министерстводи “Алемдин чешме” серенжем кьиле тухунин нетижада 399 террорист тергайдакай хабар гана. Гьа са вахтунда туьркверин кьве аскерни кьена.

Туьркиядин терефди Курдистандин фялейрин партиядизни Россияда къадагъа авунвай террористрин “ИГ” тешкилатдиз акси женгинин гьерекатар кьиле тухунив эгечIнавайдакай 9-октябрдиз малумарнай. Боевикриз ва куьрдериз Сириядин азад кьушунрин дестейрихъ галаз санал ягъунар кьазва.

Кьиникьин жаза?

Россиядин 80 процент агьалийри аялар рекьизвай тахсиркарриз талукь яз кьиникьин жаза гунин къанун кардик кухтунин тереф хуьз­ва. И кар “ВКонтакте” сетда авай Госдумадин аккаунтда раижнавай хабарар кьунин серенжемдин нетижайрай аквазва. Абуру къалурза­вай­вал, къарагъар­навай месэладин гьакъиндай 67 агъзур касди чпин фи­ки­рар малумарнава. Хабарар кьунин серенжемда иштиракай агьалийри­кай 16,7 процентди кьиникьин жаза гунин лап кIеви къанун арадал хкунин­ чарасузвал авачиз гьисабзава. Чпин фикирар раижайбурукай пуд процентдилайни гзаф агьалийри аялар рекьизвай тахсиркарриз гудай жаза­дихъ галаз алакъалу яз маса жуьредин серенжемар кьабулун теклифна­. Бязибуру, тапан тахсир кутуналди, инсандин уьмуьр кьатIун мумкин яз гьисабзава.

Къейд ийин, кьиникьин жаза арадал хкунин метлеблувилин гьакъин­дай соцсетда хабарар кьунин серенжем Госдумади 11-октябрдиз чапна.

Вини дережадин жазадиз талукь месэладин патахъай арадал атай гьуьжетар Саратовда 9 йисан яшда авай руш бамишна кьейи делилдихъ галаз алакъалу я. Телеведущий В. Соловьева, Госдумадин депутат Е. Примакова вини дережадин жаза арадал хкунин тереф хвена.

Къуватлу авуна

США-дин бязи гьерекатри къастуналди тушиз Россиядин экономика­ къуватлу авуна. Идан гьакъиндай “NationaI Interest” чешмеди хабар гузва­.

Ихьтин чешнейрикай сад Америкади Венесуэладизни Ирандиз акси яз санкцияр малумарай сиясатдин кам я. Абур себеб яз,  Каракасдихъни Тегерандихъ галаз виликдай сих алакъаяр хьайи уьлквейри гила Россиядин нафтIадиз итиж ийизва. Идалайни гъейри, Китайдинни США-дин арада авай алишверишдин дяведи Китайдин базарда Россиядин энергетикрин гьалар къуватлу ийидай мумкинвал гана. Саудовский Аравиядилайни артух яз, Пекин патал Россия 2016-йисуз нафтIадин жигьетдай зурба терефдардиз элкъвена. Чешмедин делилралди, гележегда “Сибирдин къуват” газопровод кардик кутунин месэла кьилиз акъатайтIа, Россиядивай газ маса къачунин жигьетдай Китай кьвед лагьай чкадал жеда. Сад лагьай чкадал Германия ала.

Къимет гана 

Украинадин сад лагьай президент Л.Кравчукан фикирдалди, Россия­дин Президент В.Путина Украинадин президент В.Зеленскийдихъ хъсандиз яб акалзава. “Адаз Порошенкодихъ галаз рахазни кIанзавайди тушир. Зеленскийдихъ галаз лагьайтIа, суьгьбетарзава. Им анжах менфятлу кар я. Сад-садан гъавурда акьунин суьгьбетар себеб яз, кьве уьлкведа дустагънавай ксарни азад хъувуна”, — лагьана Кравчука.

Адан фикирдалди, гила Киевдин гьукумдиз Москва масакIа килигзава. “Им важиблу кар я”, — къейдна Кравчука.

Гьазурайди — К.Ферзалиев