Зегьметдин зарбачи

СтIал Сулейманан районди эхиримжи вахтара аваданвилихъ йигиндиз камар къачузва. Алай йисан майдин вацра чIехи шаир СтIал Сулейма­нан 150 йисан шад мярекат кьиле  тухвана, октябрдиз райондин 90 йи­сан юбилей къейд авуниз гьазурвилер аквазва. Ихьтин ва маса кIва­лахрик райондин агъсакъалрин, дяведин ва зегьметдин фронтдин иштиракчияр хьайи итимринни дишегьлийрин еке пайни ква.

Ахьтинбурукай яз, чавай Герейханован 1-хуьряй тир бахтлу хизандин кьил  Эмирбегов  Эмирбеган  тIварни кьаз жеда. Ам 1932-йисан июндиз Кьу­рагь райондин Ашахуьре лежбер Азизан хизанда дидедиз хьана. Азизахъ  мад кьве стха авай, абурни лежбер итимар тир. Кар алакьдай, мал-къара хуьдай, зегьметдал рикI алай Азизахъ 5 хва авай. Эмирбег виридалайни чIехиди тир. Аялар гъвечIизмаз, Азиз рагьметдиз фена, кIвалин чIе­хивал Эмирбегал аватна. Хайи хуьре 4-класс куьтягьай Эмирбегаз кIе­­­лун давамардай мумкинвал хьанач. Гьар жуьредин алакьунар авай  жегьил 1951-йисуз Советрин Армиядин жергейриз  тухвана.

Колхоздин председателди армияда хъсандиз къуллугъна хтанвай Эмирбег Махачкъаладиз тракториствилин курсариз ракъурдайвал хьана. Амма адаз и пеше хуш хьаначир, ам элкъвена хуьруьз хтана. Армиядай хтай жегьилар а чIавуз хуьряй патарал ахъайзавачир, хуьрера пешекарар, шоферар, трактористар герек къвезвай. Патарал фин патал абуруз справка, я тахьайтIа паспорт герек къвезвай.

А вядеда Герейханован совхоз чIехи майишат, гьар жуьредин кIвалахар авай бегьерлу чка тир. 1955-йисуз Эмирбег Азизович и совхоздиз акъатна­. И вахтунда ана гьарнай кIватI жезвай агьалийри цIийи кIвалер эцигзавай. Сифтедай ада эцигунардай, ремонтардай идарада кIвалахиз хьана. Совхоздиз рагьметлу Тарикъули Османова регьбервал гузвай. Гуьгъуьнлай­, 1955-йисуз директордин къуллугъдал Гьабибов Абдуллагь хтана. И совхоз­да — консервиярдай заводда, багълара, мехпаркда ва маса хилера — йи­­гин­диз гьар жуьредин кIвалахар физвай вахт тир. Гуьгъуьнлай совхоздин­ ди­ректор Бачханов хьайила, Эмирбег Эмирбегова эцигзавай маларин фермай­рин цIийи комплексдал цлан ва харат устIарвилин кIвалахар авуна­. Эмирбега ийизвай кIвалахар акурла, адаз са яр-дустуни “Ви гъилер къизилдинбур я, дуст” ла­­гьанай ва тахта гьялдай станок багъишнай. Гьан­лай кьулухъ ада совхозда цIийи кIвалер эци­гиз, рак-дакIар кутаз хьана. Сов­хоздин эцигунардай учас­токдиз пилорама­ хкайла, ада рагьметлу Нежведилов Пашадихъ галаз са­нал кIвалахна.

Совхоздин руководстводи Эмирбег гьина гуьгъуьна амукьай кIвалах аватIа, гьаниз рекье твадай. Са кьадар яшариз акъатайла, ада диндиз къул­лугъ ийиз башламишна, Аллагь-Тааладин рекьел элкъвена. Акьалтзавай жегьил несил тербияламишун патал дуьз рекьер къалурдай, ацукьай­-къарагъай чкадал абурухъ галаз суьгьбетар ийидай. А йисара хуьрера, ше­гьерра мискIинар эцигиз хьана. Герейханован хуьре ам авачир.

Гуьгъуьнлай, диндин рекьел элячIзавайбур, мусурманвал хуьзвайбур­ артух хьайила, Эмирбегани Пашади хуьре мискIин эцигун пландик кутуна­. Эцигдай чкани чирна, жемятдивай пулар кIватIиз башламишна. Къванер ва маса материалар хкун патал ЛукIварин транспортдин идарадай улакьар­ къачуна. Алай вахтунда хуьруьн юкьвал гуьрчег мискIин арадал атанва. Жегьилри ана купIар ийизва, михьивал хуьзва, мевлидар кьиле тухузва, суварриз садакьаяр гъизва. И адалатлу кIвалахрик Эмирбег Эмирбегова ва Нежведилов Пашади чпин еке пай кутуна.

1955-йисуз армиядай хтай жегьил гада ашахуьруьнви Алидин руш Суварал эвленмиш хьанай.

Сувара Эмирбегаз камаллу 7 аял — 4 рушни 3 гада багъишна. Абуру тер­бияламишай веледар чпин дережадихъ агакьна, вирида кьилин ва юкьван чирвилер къачуна. Алай вахтунда хизанарни галаз гьарна яшамиш жезва. Диде-бубадин насигьатриз вафалу веледар абурувай яргъа акъваз­навач, мукьвал-мукьвал хквез, кьил чIугвазва, гуьгьуьлар ачухарзава.

Эмирбег бубади ва Сувар дидеди чеб бахтлу ксар яз гьисабзава. Гьа са вахтунда, алай девирдикай рахадайла, ада са тIимил гьайифни чIугваз­ва.

— Дегишвилер, мублагьвилер гзаф хьанва, амма виликан Советрин Со­юз­дин вахтунда хьтин гьуьрмет, хатур, адалат, чIехи-гъвечIиди чир хьун амач. Гьиниз фейитIани, пул це лугьузва. Больницаяр, кIелдай, кIвалахдай чка­яр­ хсусибур хьанва. Бейкар жегьилар, куьчебасан хьана, чIуру рекье­ра­ гьат­зава. Герейханован совхоз гьихьтин тIвар-ван авай, девлетлуди тир. Гьу­ку­мат чукIуникди вилик-кьилик квай ксари вири маса гана, тарашна. Гьа­йиф хьи, А.Гьабибован, М.Бачханован, И.Исмаилован зегьметар вири ва­ра-за­ра авуна, — лугьузва агъса­къалди.

Э.Эмирбеговни адан уьмуьрдин юлдаш Сувар зегьметдин ветеранар,  Эмирбег Герейханован 1-хуьре авай яшлу агьалийрикай я. КIвалахдин вахтунда адаз совхоздин руководстводи фикир тагана тунач. Зегьметдин зарбачи грамотайрин, пишкешрин  сагьиб я.

Хъсан хизандин кьил, тербиячи тир Эмирбег халудин яшар хьанва­тIани, хуьре кьиле физвай вири мярекатра, жемятдин кIвалахра ада рикI алаз иштиракзава. Гьуьрметлу Эмирбег халу, чна куьн хьтин диде-бубайрал дамахзава. Квехъ чандин сагъвал хьун чи мурад я.

Вадим Жамалдинов