Мергьяматлу, Регьимлу Аллагьдин тIварцIелди!
Гьакъикъатда, гьамд талукь я Аллагьдиз. Чна Адаз шукур гъизва, чна Адавай куьмек тIалабзава, чна Адаз “астагъфир” ийизва (гунагьрилай гъил къачун тIалабзава), чна Аллагьдивай чун чи нефсерин ва чи амалрин писвилерикай хуьнин карда куьмек тIалабзава. Вуж Аллагьди дуьз рекьел гъайитIа, ам садавайни дуьз рекьелай алудиз жедач, вуж Ада ягъалмишвиле тунватIа, ам садавайни дуьз рекьел гъиз жедач. За шагьидвалзава (тестикьарзава): Сад тир Аллагьдилай гъейри, маса иллагьи (гъуц, худа чна вичиз ибадат авуниз лайихлу тир) авач, я Адаз шерикни. За мадни шагьидвалзава, гьакъикъатда, Мугьаммад — Адан лукI ва Адан расул (пайгъамбар) тирди!
“Эй иман гъанвайбур, квез Аллагьдихъай лазим тир къайдада кичIе хьухь. Гьич рекьимир куьн масакIа сакIани: куьн анжах мусурманар яз рекьидайвал ая. Мусурманар тушиз рекьимир!” (3-сура, 102- аят).
“Эй инсанар! Квез куь Раббидихъай кичIе хьухь, Вичи куьн са чандикай (Адамакай) халкь авур ва адакай адаз жуьт (паб — Гьава) халкьай, абурукай кьведакайни гзаф итимар ва дишегьлияр (виринра) чукIурай. КичIе хьухь квез Аллагьдихъай Вичин тIварцIелди куьне сада-садавай тIалабзавай ва мукьвавилин алакъайрикайни (абур чIуриз кичIе хьухь). Гьакъикъатда, Аллагьди квел гуьзчивалзава!” (4-сура, 1-аят)
“Эй иман гъанвайбур, кичIе хьухь квез Аллагьдихъай, куьне дуьз (гьахъ) гаф лагь. Эгер куьне гьакI авуртIа, Ада куь крарни туькIуьрда ва гунагьрилайни гъил къачуда. Вуж Аллагьдиз ва Адан расулдиз муьтIуьгъ хьайитIа, дугъриданни, адаз чIехи агалкьун жеда!” (33-сура, 70, 71- аят).
Гьакъикъатда, виридалайни хъсан (хийирлу) калам (гафар) Аллагьдин калам я. Виридалайни хъсан (дуьз) рехъ Мугьаммад пайгъамбардин рехъ я (Аллагьдин патай салават ва салам хьурай вичиз). Виридалайни пис крар динда цIийивилер тун я ва гьар цIийивал (динда) бидят я, гьар бидят — ягъалмишвал. Гьар са ягъалмишвал лагьайтIа, цIа жеда.
Гьуьрметлу стхаяр ва вахар! Ибур, диндин крарикай рахадайла, насигьат, вяз, жуьмядин ва я никагьдин хутIба ийидайла лагьана кIанзавай гафар я, Пайгъамбардин (Аллагьдин патай салават ва салам хьурай вичиз) гьадисрай агакьнавайвал (имам Тирмизиди къалурнавайвал).
Заз куьрелди “Ассаламу алейкум” гафариз баян гуз кIанзава. Ас-Салям Аллагьдин гуьрчег тIварарикай са тIвар я, Ада Вичиз тIвар яз къачунвай. Адан мана гьар са нукьсандикай, гьар са айибдикай, рехнедикай михьи тирди лагьай чIал я. Ибн Аббаса (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Ас-Салям Аллагьдин тIвар я, ам женнетэгьлийрин салам я”.
Мусурманриз Аллагьди сада-садаз салам гун ва ам чпин арада чукIурун эмирнава. Гьавиляй са мусурмандал вичин стха мусурман гьалтайла, ада адаз “Ас-Саляму алейкум” лугьузва, вичин рикIе ихьтин ният ва кьиле ихьтин мана аваз: За ваз салам гузва, эй мусурман стха, Аллагьдивай ваз саламатвал тIалабиз. Адаз мукьва хьун патал за кардиз ярашугъ Адан гуьрчег тIвар (Ас-Салям) кьазва. Яни салам гунин мана ихьтинди я: “За ваз салам гузва эй, зи мусурман стха, ваз берекат, хийир, саламатвал хьун патал за дуьа ийизва. И крар за Вичин гъиле вири авай Аллагьдивай тIалабзава. И крар кьилиз акъатун патал, Адан “Ас-Салям” тIвар кьуна, адаз мукьва жезва (Адан разивал къачуз).
“Ас-Салям” гафуна пуд кар ава: “Аллагьдиз зикр авун (Адан тIвар рикIел ва мецел гъун); салам гузвай касдиз ам вакай саламатвиле авайди ва адаз ви патай са зарарни тежедайди малумарун; адаз саламатвал ва хийир тIалабун”.
Гьавиляй, гьуьрметлу стхаяр ва вахар, чна гьар сеферда салам гудайла, чи фикирда и мана хьун лазим я. Чин тийизвай ксаривни чна и кар агакьарна кIанда.
Ямин Мегьамедов
